20.01.2011. Katowice (PAP) - Promocja nowego wydania przedwojennego wydawnictwa o I Powstaniu Śląskim zainaugurowała w czwartek w woj. śląskim obchody przypadającej w tym roku 90. rocznicy III Powstania Śląskiego.
W czwartek w Bibliotece Śląskiej w Katowicach zaprezentowano opracowane przez prof. Edwarda Długajczyka nowe wydanie książki Józefa Grzegorzka "Pierwsze Powstanie Śląskie 1919 roku w zarysie". Żyjący w latach 1885-1961 Grzegorzek był śląskim działaczem narodowym, uczestnikiem akcji plebiscytowej i III Powstania Śląskiego. Swoją książkę dokumentującą powstanie z 1919 r. wydał własnym nakładem w 1935 r.
Czwartkowa promocja była pierwszym wydarzenie tegorocznych obchodów 90. rocznicy wybuchu Trzeciego Powstania Śląskiego. Specjalną rezolucję ogłaszającą 2011 r. w woj. śląskim Rokiem Pamięci Powstań Śląskich wydał z tej okazji już 22 września ub. roku Sejmik woj. śląskiego. Radni zwrócili się w niej do mieszkańców regionu, samorządów, instytucji i stowarzyszeń "o aktywne włączenie się w obchody Roku Pamięci Powstań Śląskich".
Jak poinformował PAP w czwartek Witold Trólka z biura prasowego urzędu marszałkowskiego woj. śląskiego, choć planowanie wydarzeń Roku rozpoczęły jeszcze poprzednie władze regionu, zasadniczy plan obchodów nadal jest przygotowywany. Na czele zajmującego się tym zespołu stoi członek zarządu woj. śląskiego Jerzy Gorzelik. Nie jest znany na razie jeszcze budżet obchodów - instytucje samorządu, których przedstawiciele współtworzą zespół, mają przedstawić wstępne kosztorysy do początku lutego.
Centralne uroczystości rocznicowe - organizowane przez samorząd woj. opolskiego - odbędą się w maju na Górze Św. Anny. Przygotowywane są uroczysta msza i pochód historyczny, w tamtejszym muzeum otwarta zostanie prawdopodobnie okolicznościowa wystawa. Być może odbędzie się też wówczas premierowe wykonanie specjalnie powstałego utworu.
Marszałek woj. śląskiego oraz Filharmonia Śląska już w grudniu ogłosili bowiem Ogólnopolski Konkurs Kompozytorski na 90. rocznicę III Powstania Śląskiego - na 15-30 minutowe nowe dzieło na chór i wielką orkiestrę symfoniczną. Jury konkursu przewodniczyć będzie prof. Eugeniusz Knapik. Organizatorzy czekają na materiały do 20 kwietnia.
Prócz uroczystości na Górze Św. Anny, na początek kwietnia planowana jest wspólna sesja sejmików woj. śląskiego i opolskiego. Wśród innych imprez na terenie woj. śląskiego mają znaleźć się m.in. wystawy i konferencja naukowa.
Trzecie Powstanie Śląskie było ostatnim zbrojnym zrywem polskiej ludności na Śląsku w latach 1919-1921, gdy ważyła się sprawa przynależności państwowej tego obszaru, należącego wcześniej do państwa niemieckiego. Powstanie niepodległej Polski w 1918 r. wzmogło działający tam polski ruch narodowy, zwalczany przez niemiecką administrację i wojsko.
Po plebiscycie z 20 marca 1921 r. prawie cały obszar plebiscytowy przypadł Niemcom. Na tę wieść wcześniejsze pojedyncze strajki niezadowolonych z trudnych warunków materialnych i bezrobocia mieszkańców regionu przekształciły się 2 maja w strajk generalny. III Powstanie Śląskie rozpoczęło się w nocy z 2 na 3 maja.
Na jego czele stanął znany działacz społeczny, a wcześniej komisarz plebiscytowy, Wojciech Korfanty. Walki trwały dwa miesiące - powstańcy zdołali opanować prawie cały obszar plebiscytowy, później broniąc go przed siłami niemieckimi. Najpoważniejsze starcia miały miejsce w okolicach Góry św. Anny. W III Powstaniu Śląskim wzięło udział około 60 tys. Polaków - 1218 spośród nich poległo, 794 odniosło rany.
W wyniku zrywu zdecydowano o korzystniejszym dla Polski podziale Śląska. Z obszaru plebiscytowego do Polski przyłączono 29 proc. obszaru i 46 proc. ludności. W Polsce znalazły się m.in. Katowice, Świętochłowice, Królewska Huta (obecny Chorzów), Rybnik, Lubliniec, Tarnowskie Góry i Pszczyna. Podział był też korzystny dla Polski gospodarczo - na przyłączonym terenie znajdowały się 53 z 67 istniejących kopalni, 22 z 37 wielkich pieców oraz 9 z 14 stalowni. (PAP)
mtb/ ls/
Czwartkowa promocja była pierwszym wydarzenie tegorocznych obchodów 90. rocznicy wybuchu Trzeciego Powstania Śląskiego. Specjalną rezolucję ogłaszającą 2011 r. w woj. śląskim Rokiem Pamięci Powstań Śląskich wydał z tej okazji już 22 września ub. roku Sejmik woj. śląskiego. Radni zwrócili się w niej do mieszkańców regionu, samorządów, instytucji i stowarzyszeń "o aktywne włączenie się w obchody Roku Pamięci Powstań Śląskich".
Jak poinformował PAP w czwartek Witold Trólka z biura prasowego urzędu marszałkowskiego woj. śląskiego, choć planowanie wydarzeń Roku rozpoczęły jeszcze poprzednie władze regionu, zasadniczy plan obchodów nadal jest przygotowywany. Na czele zajmującego się tym zespołu stoi członek zarządu woj. śląskiego Jerzy Gorzelik. Nie jest znany na razie jeszcze budżet obchodów - instytucje samorządu, których przedstawiciele współtworzą zespół, mają przedstawić wstępne kosztorysy do początku lutego.
Centralne uroczystości rocznicowe - organizowane przez samorząd woj. opolskiego - odbędą się w maju na Górze Św. Anny. Przygotowywane są uroczysta msza i pochód historyczny, w tamtejszym muzeum otwarta zostanie prawdopodobnie okolicznościowa wystawa. Być może odbędzie się też wówczas premierowe wykonanie specjalnie powstałego utworu.
Marszałek woj. śląskiego oraz Filharmonia Śląska już w grudniu ogłosili bowiem Ogólnopolski Konkurs Kompozytorski na 90. rocznicę III Powstania Śląskiego - na 15-30 minutowe nowe dzieło na chór i wielką orkiestrę symfoniczną. Jury konkursu przewodniczyć będzie prof. Eugeniusz Knapik. Organizatorzy czekają na materiały do 20 kwietnia.
Prócz uroczystości na Górze Św. Anny, na początek kwietnia planowana jest wspólna sesja sejmików woj. śląskiego i opolskiego. Wśród innych imprez na terenie woj. śląskiego mają znaleźć się m.in. wystawy i konferencja naukowa.
Trzecie Powstanie Śląskie było ostatnim zbrojnym zrywem polskiej ludności na Śląsku w latach 1919-1921, gdy ważyła się sprawa przynależności państwowej tego obszaru, należącego wcześniej do państwa niemieckiego. Powstanie niepodległej Polski w 1918 r. wzmogło działający tam polski ruch narodowy, zwalczany przez niemiecką administrację i wojsko.
Po plebiscycie z 20 marca 1921 r. prawie cały obszar plebiscytowy przypadł Niemcom. Na tę wieść wcześniejsze pojedyncze strajki niezadowolonych z trudnych warunków materialnych i bezrobocia mieszkańców regionu przekształciły się 2 maja w strajk generalny. III Powstanie Śląskie rozpoczęło się w nocy z 2 na 3 maja.
Na jego czele stanął znany działacz społeczny, a wcześniej komisarz plebiscytowy, Wojciech Korfanty. Walki trwały dwa miesiące - powstańcy zdołali opanować prawie cały obszar plebiscytowy, później broniąc go przed siłami niemieckimi. Najpoważniejsze starcia miały miejsce w okolicach Góry św. Anny. W III Powstaniu Śląskim wzięło udział około 60 tys. Polaków - 1218 spośród nich poległo, 794 odniosło rany.
W wyniku zrywu zdecydowano o korzystniejszym dla Polski podziale Śląska. Z obszaru plebiscytowego do Polski przyłączono 29 proc. obszaru i 46 proc. ludności. W Polsce znalazły się m.in. Katowice, Świętochłowice, Królewska Huta (obecny Chorzów), Rybnik, Lubliniec, Tarnowskie Góry i Pszczyna. Podział był też korzystny dla Polski gospodarczo - na przyłączonym terenie znajdowały się 53 z 67 istniejących kopalni, 22 z 37 wielkich pieców oraz 9 z 14 stalowni. (PAP)
mtb/ ls/
