Biskup lubelski Sawa Sowietow. 1933 r. Fot. NAC
Na Cmentarzu Prawosławnym w Warszawie w poniedziałek przed południem odbyła się uroczystość złożenia do grobu szczątków arcybiskupa, gen. bryg. Sawy Sowietowa i biskupa, płk. Mateusza Siemaszki. Ciała duchownych dotarły do Polski z Londynu, gdzie zostały ekshumowane.
Mszy świętej odprawionej w warszawskiej cerkwi św. Jana Klimaka przewodniczył zwierzchnik Cerkwi w Polsce metropolita Sawa. W ceremonii pogrzebowej uczestniczyli także m.in. biskup polowy Wojska Polskiego Józef Guzdek oraz sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzej Kunert.
Po mszy trumny z ciałami prawosławnych duchownych, przy udziale wojskowej asysty honorowej, zostały złożone do grobowca na Cmentarzu Prawosławnym w Warszawie.
O sprowadzeniu do Polski szczątków prawosławnych duchownych zdecydował Prawosławny Ordynariat Wojska Polskiego oraz Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Jak przekazano PAP w komunikacie, decyzja zapadła "w odpowiedzi na oczekiwania wiernych Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego oraz realizując zobowiązanie Rzeczypospolitej Polskiej wobec oficerów Wojska Polskiego wiernych do końca przysiędze złożonej Ojczyźnie".
Ekshumacji dokonano w piątek na cmentarzu Brompton w Londynie, gdzie hierarchowie spoczywali we wspólnym grobie.
Arcybiskup Sawa był prawosławnym biskupem wojskowym Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Urodził się 6 kwietnia 1898 r. w Petersburgu. Za radą ojca wstąpił do armii carskiej, gdzie 1 lutego 1916 r. został przyjęty do Korpusu Paziów jako podchorąży. Stamtąd został oddelegowany do służby czynnej, gdzie służył w oddziałach piechoty rosyjskiej w stopniu podporucznika. Od kwietnia 1917 r. walczył na froncie.
O sprowadzeniu do Polski szczątków prawosławnych duchownych zdecydował Prawosławny Ordynariat WP oraz Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Jak przekazano PAP w komunikacie, decyzja zapadła "w odpowiedzi na oczekiwania wiernych Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego oraz realizując zobowiązanie Rzeczypospolitej Polskiej wobec oficerów Wojska Polskiego wiernych do końca przysiędze złożonej Ojczyźnie".
W 1921 r. wstąpił na Wydział Teologiczny Uniwersytetu w Belgradzie. W międzyczasie złożył śluby zakonne w klasztorze w Pekovic i otrzymał zakonne imię Sawa. W 1925 r. został wyświęcony na kapłana i przydzielony do pracy duszpasterskiej w cerkwi św. Mikołaja w Bari. W 1926 r. w Warszawie znalazł się w jurysdykcji Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Przez najbliższe dwa lata kontynuował studia teologiczne na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1928 r. powierzono mu obsługę parafii prawosławnych w Monachium. Rok później po powrocie do kraju został podniesiony do rangi archimandryty.
3 kwietnia 1932 r. został wyświęcony w katedrze pw. św. Marii Magdaleny w Warszawie na biskupa Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Mianowano go biskupem lubelskim i sufraganem archidiecezji warszawsko-chełmskiej.
Pod koniec 1940 r. Sawa wyjechał do USA, gdzie przebywał trzy lata. W listopadzie 1943 r. nominowany został na stanowisko biskupa polowego ze stopniem generała brygady z siedzibą w Londynie. Jako ordynariusz wojskowy m.in. opiekował się żołnierzami wyznania prawosławnego Polskich Sił Zbrojnych. Po zakończeniu wojny abp Sawa do Polski nie wrócił. Za zasługi w kwietniu 1947 r. został podniesiony przez metropolitę Dionizego do godności arcybiskupa. W 1949 r. został powołany przez Prezydenta RP na Członka Rady Narodowej RP. Odznaczony Orderem Gwiazdy Rumuńskiej II klasy i Złotym Krzyżem Zasługi. Abp Sawa zmarł 21 maja 1951 r. w Londynie.
Biskup Mateusz Siemaszko urodził się w 1894 roku we wsi Babice w pow. biłgorajskim na Chełmszczyźnie. Po wybuchu pierwszej wojny światowej znalazł się Nieżynie na Ukrainie. W latach 1917-1918 służył w armii rosyjskiej, a następnie w Armii Ochotniczej Antona Denikina jako porucznik artylerii. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1922 r. przyjął święcenia kapłańskie. Pełnił obowiązki duszpasterskie w parafii prawosławnej pw. Świętej Trójcy w Tarnogrodzie. Wkrótce został kapelanem wojskowym.
8 listopada 1938 r. Sobór Biskupów Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego w Polsce wyświęcił go na biskupa. 13 listopada podniesiony został do godności archimandryty. W grudniu 1938 r. zamieszkał w Wilnie. Po wybuchu drugiej wojny światowej opuścił diecezję, początkowo przebywał na Łotwie, potem we Francji. W styczniu 1945 r. biskup Mateusz znalazł się w Londynie. Został awansowany do stopnia pułkownika. Pełnił służbę w Ministerstwie Obrony Narodowej. Jednocześnie został mianowany zastępcą prawosławnego biskupa wojskowego Sawy (Sowietowa). Biskup Mateusz objął też obowiązki szefa duszpasterstwa prawosławnego w 1. Korpusie Wojska Polskiego w Szkocji.
Po zakończeniu wojny biskup Mateusz zamieszkał w Londynie. 25 sierpnia 1947 r. został członkiem Rady Biskupiej przy arcybiskupie Sawie. Po śmierci arcybiskupa Sawy był zwierzchnikiem Polskiego Kościoła Prawosławnego w Wielkiej Brytanii, będącego w jurysdykcji patriarchy Konstantynopola. Otrzymał tytuł biskupa Aspendos. Biskup Mateusz zmarł w Londynie 13 marca 1985 r. (PAP)
agy/ aop/ gma/
