Flagi UE przed budynkiem Rady Europejskiej w Brukseli. Fot. PAP/W. Dąbkowski
Unia Europejska zajmuje ponad 4 mln 200 tys. km2, w jej skład wchodzi 28 państw. Według szacunków Eurostatu ludność Unii przekroczyła w r. 2013 liczbę 507 mln. 1 maja 2004 r. doszło do największego w historii Wspólnoty rozszerzenia o 10 krajów, w tym o Polskę.
UE plasuje się na trzecim miejscu - po Chinach i Indiach - na świecie pod względem liczby ludności. Prognozy demograficzne nie są jednak dla naszej wspólnoty korzystne, europejskie społeczeństwa starzeją się i przegrywają wyścig z dynamicznie rozwijającymi się pod tym względem regionami świata.
28 krajów tworzących wspólnotę to: Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Czechy, Rumunia, Szwecja, Słowacja, Słowenia, Wielka Brytania, Węgry i Włochy.
Wśród 28 krajów należących do UE jest: sześć monarchii parlamentarnych (Wielka Brytania, Belgia, Holandia, Dania, Hiszpania, Szwecja) i jedno księstwo (Luksemburg). W trzech krajach obowiązują system półprezydencki (Francja, Rumunia, Portugalia), w jednym - prezydencki (Cypr). W pozostałych panuje ustrój parlamentarny lub parlamentarno-gabinetowy.
Ponad 190 mln obywateli UE to użytkownicy Facebooka (dane ze strony Parlamentu Europejskiego za rok 2012).
Jednym z państw założycielskich UE jest Belgia. Bruksela - stolica Belgii - jest m.in. siedzibą główną UE. Tam zbiera się Rada Europejska, swoją siedzibę ma Komisja Europejska. Powierzchnia Belgii - kraju mającego dostęp do Morza Północnego - to nieco ponad 30 tys. km2. Belgia ma ok. 10 mln mieszkańców, to państwo federalne, w którego skład wchodzą: Flandria, Walonia i region stołeczny - Bruksela. Głową Belgii jest król, obecnie - Filip I. Na czele rządu belgijskiego stoi Elio Di Rupo z partii Socjalistycznej. Językami urzędowymi w Belgii są: francuski, niderlandzki i niemiecki. Belgia niedawno przeżywała wstrząsy grożące rozpadem państwa.
Największym płatnikiem netto Unii jest Republika Federalna Niemiec. Jej powierzchnia wynosi ok. 357 tys. km2. Niemcy to najliczniejszy kraj wspólnoty - mają ponad 80 mln. ludności. Niemieckie społeczeństwo należy jednak do najstarszych zarówno w UE, jak i na świecie. Prezydentem jest obecnie Joachim Gauck (bezpartyjny), a kanclerzem - Angela Merkel z Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej (CDU).
Największy kraj UE to Francja. Zajmuje obszar ok. 550 tys. km2 i ma ponad 64 mln ludności. Od 2012 roku prezydentem jest socjalista Francois Hollande. Pracami rządu w Paryżu kieruje obecnie socjalista Manuel Valls. 26 mln Francuzów jest użytkownikami Facebooka (w roku 2012).
Drugim pod względem wielkości krajem UE jest Hiszpania. Obejmuje obszar ponad 504 tys. km2 i liczy prawie 46 mln. mieszkańców. Od 1975 roku głową tej monarchii parlamentarnej jest Juan Carlos I. Na czele rządu w Madrycie stoi Mariano Rajoy Brey (Partia Ludowa). Zachodnie wybrzeże Półwyspu Iberyjskiego zajmuje Portugalia, której obszar to ok. 92 tys. km2. Zamieszkuje ją ponad 10 mln. obywateli. Od 2006 roku prezydentem jest Anibal Cavaco Silva (Partia Socjaldemokratyczna), premierem - Pedro Passos Coelho z tej samej partii.
Trzecim co do wielkości krajem w UE jest Szwecja - jej powierzchnia to prawie 450 tys. km2. Ten bogaty, leżący na Półwyspie Skandynawskim zamieszkuje tylko ok. 9 mln obywateli. Szwecja jest monarchią parlamentarną, na tronie od roku 1973 zasiada Karol XVI Gustaw. Premierem jest Fredrik Reinfeldt (Umiarkowana Partia Koalicyjna). Nieco bardziej na wschód - Finlandia zajmuje obszar ponad 338 tys. km2 i ma ponad 5 mln ludności. Prezydentem jest Sauli Niinisto (Koalicja Narodowa), a na czele rządu w Helsinkach stoi Jyrki Katainen z tej samej partii.
Z kolei Wielka Brytania zajmuje ponad 244 tys. km2 i ma ponad 61 mln obywateli. Na brytyjskim tronie od 1952 r. zasiada Elżbieta II. Tekę premiera obecnie dzierży David Cameron (Partia Konserwatywna). Zjednoczone Królestwo składa się z Anglii, Walii i Szkocji, które razem tworzą Wielką Brytanię, oraz z Irlandii Północnej. Jedna z najsilniejszych gospodarek, londyńskie City to światowe centrum usług finansowych.
Kolejną europejską monarchią konstytucujną jest Holandia. Zajmuje obszar prawie 42 tys. km2, liczy niemal 16 i pół miliona mieszkańców. Od roku na tronie zasiada król Wilhelm-Aleksander. Językiem narodowym jest niderlandzki. Rządem w Hadze (stolicą konstytucyjną jest Amsterdam) kieruje Mark Rutte z partii Ludowej na rzecz Wolności i Demokracji.
Dania zajmuje obszar ok. 43 tys. km2 i liczy 5,5 mln ludności. Również ten kraj pozostaje monarchią. Od 1972 roku na tronie zasiada Małgorzata II. Kobieta stoi też na czele rządu w Kopenhadze - Helle Thorning-Schmidt (Partia Socjaldemokratyczna). Posiadłościami zamorskimi Danii są Grenlandia i Wyspy Owcze.
Austria - alpejski kraj bez dostępu do morza - zajmuje obszar prawie 84 tys. km2. Prezydentem jest Heinz Fischer (Socjalistyczna Partia Austrii). Na czele rządu w Wiedniu od grudnia 2013 roku stoi kanclerz Werner Faymann (również Socjalistyczna Partia Austrii). Od 1955 roku Austria jest krajem neutralnym, ma jeden z najwyższych wskaźników PKB na osobę w UE. Język urzędowy - niemiecki.
Irlandia zajmuje obszar ponad 70 tys. km2 i ma 4,5 mln. obywateli. Od 2011 roku funkcje prezydenta Zielonej Wyspy pełni Michael Daniel Higgins (bezpartyjny), a rządem w Dublinie kieruje Enda Kenny (Partia Jedności Irlandzkiej).
Wielkie księstwo Luksemburga zajmuje ponad 2,5 tys. km2 i liczy ok. pół miliona ludzi. To leżące w sercu Europy księstwo ma najwyższy w Unii PKB na osobę (ponad 2,5 raza wyższy od unijnej średniej) i najwyższą odnotowaną w 2013 roku wysokość płacy minimalnej (1 tys. 87 euro miesięcznie). Od roku 2000 na tronie Luksemburga zasiada wielki książę Henryk. Na czele rządu stoi Xavier Bettel (Luksemburska Partia Demokratyczna).
Obszar leżących na Półwyspie Apenińskim (plus dwie wyspy - Sycylia i Sardynia) Włoch wynosi ponad 300 tys. km2; ludność - ok. 60 mln. Głową państwa jest prezydent Giorgio Napolitano. Rządem w Rzymie kieruje Matteo Renzi z Partii Demokratycznej.
Grecja, która podczas ostatniego kryzysu popadła w największe kłopoty finansowe w Europie, zajmuje obszar ponad 130 tys. km2 i ma ponad 11 mln ludności. Grecja posiada 1400 wysp. Urząd prezydenta drugą kadencję sprawuje Karolos Papulias (Ogólnogrecki Ruch Socjalistyczny), pracami rządu w Atenach kieruje przywódca Nowej Demokracji - Antonis Samaras.
Cypr to kraj leżący na wyspie w południowo-wschodniej części Morza Śródziemnego. Obejmuje obszar ok. 9 tys. km2 i ma 800 tys. obywateli. Cypr faktycznie jest podzielony na część greckojęzyczną i nieuznawaną na arenie międzynarodowej Turecką Republikę Cypru Północnego.
Drugi kraj unijny leżący na śródziemnomorskiej wyspie to Malta. Jest to najmniejszy kraj UE; ma powierzchnię 316 km2 i tylko 400 tys. obywateli. Prezydentem jest Marie-Louise Coleiro Preca z Partii Pracy; premierem - Joseph Muscat z tej samej partii.
Do tzw. nowych krajów unijnych zalicza się m.in. członków byłego bloku radzieckiego.
Węgry obejmują obszar 93 tys. km2, mają ok. 10 mln mieszkańców. Prezydentem jest Janos Ader (Fidesz), a premierem Viktor Orban (Fidesz) - ta prawicowa partia w ostatnich dniach ponownie wygrała wybory parlamentarne.
Republika Czeska - południowy sąsiad Polski - zajmuje ponad 78 tys. km2 i liczy ok. 10,5 mln ludzi. Obecnie prezydentem Czech jest Milosz Zeman (honorowy przewodniczący Partii Praw Obywateli). Rządem w Pradze kieruje Bohuslav Sobotka. Kolejny południowy sąsiad Polski - Słowacja zajmuje obszar 49 tys. km2. Zamieszkuje ją ok. 5,5 mln. osób. Prezydentem jest Ivan Gasparovic, a premierem - Robert Fico (Kierunek Socjaldemokracja).
Litwa ma z kolei ponad 65 tys. km2 i prawie 3,5 mln ludności. Głową państwa od 2009 roku jest Dalia Grybauskaite, a pracami rządu w Wilnie kieruje Algirdas Butkevicius z Litewskiej Partii Socjaldemokratycznej.
Powierzchnia Łotwy to również ok. 65 tys. km2, kraj ten liczy 2,3 mln ludzi. Głową państwa jest prezydent Andris Berzins (Unia Zielonych i Związku Rolników), na czele rządu w Rydze stoi kobieta Laimdota Straujuma (Jedność). Ciekawostką jest, że w 2011 roku Łotwa zajęła pierwsze miejsce w UE, jeśli chodzi o procent orzekanych rozwodów (4 na 1000 mieszkańców).
Kolejny kraj bałtycki - Estonia obejmuje obszar ponad 45 tys. km2 i liczy ok. 1,3 mln ludzi. Prezydentem jest rządzący drugą kadencję Toomas Hendrik Ilves (bezpartyjny), na czele rządu w Tallinie stoi Taavi Roivas.
Obszar Słowenii to nieco ponad 20 tys. km2, a liczba mieszkańców - 2 mln. Prezydentem jest socjaldemokrata Borut Pahor, rządem w Lublanie kieruje Alenka Bratusek (Pozytywna Słowenia).
Bułgaria i Rumunia mają najniższe w UE wskaźniki poziomu życia określone na podstawie pomiaru cen wielu towarów i usług w stosunku do średnich dochodów.
Republika Bułgarii zajmuje obszar prawie 111 tys. km2 i liczy ponad 7 mln ludności. Prezydentem Bułgarii od 2012 roku jest Rosen Plewnelijew (Obywatele na rzecz Europejskiego Rozwoju Bułgarii). Na czele rządu w Sofii stoi Płamen Oreszarski.
Rumunia zajmuje prawie 240 tys. km2. Ma ponad 21 mln mieszkańców. Prezydentem jest Traian Basescu, a rządem w Bukareszcie kieruje Victor-Viorel Ponta z Partii Socjaldemokratycznej.
Najmłodszy członek Unii Europejskiej - Chorwacja zajmuje obszar ponad 56 tys. km2. Zamieszkuje ją 4,5 mln ludzi. Prezydentem tej republiki wchodzącej do 1991 roku w skład Jugosławii jest Ivo Josipovic (niezależny), premierem zagrzebskiego rządu - Zoran Milanovic (Socjalistyczna Partia Chorwacji). (PAP)
ann/ sdd/ eaw/
