Konferencja prasowa gdańskiej „Solidarności”: przemawia Lech Bądkowski, rzecznik prasowy „S”; przy stole z lewej Bogdan Lis, z prawej Anna Walentynowicz; z tyłu Andrzej Celiński (3P). Gdańsk, 31.10.1980. Fot. PAP/CAF/S. Kraszewski
W Gdańsku rozpoczynają się obchody roku Lecha Bądkowskiego związane z 100. rocznicą jego urodzin. Z tej okazji zaplanowano w mieście wiele wydarzeń m.in. wystawy, spotkania, spektakle teatralne, publikacje książek.
Inaugurację gdańskich obchodów Roku Lecha Bądkowskiego zaplanowano na piątek, 31 stycznia. W tym dniu w Centrum św. Jana odbędzie się koncert przygotowany przez Nadbałtyckie Centrum Kultury. W uroczystości będzie uczestniczyć rodzina pisarza oraz przyjaciele i samorządowcy.
Polskie i kaszubskie utwory przeplatane będą fragmentami twórczości Lecha Bądkowskiego. Ze sceny jego teksty zinterpretują wnuczka Miłosława Kosmulska, Donald Tusk, który w młodości był jednym z jego najbliższych współpracowników, prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz, marszałek województwa pomorskiego Mieczysław Struk oraz prof. Józef Borzyszkowski.
3 lutego w Teatrze Wybrzeże odbędzie się premiera spektaklu teatralnego, opartego na motywach dramatu Lecha Bądkowskiego pt. Sąd Ostateczny".
18 lutego w Filii Gdańskiej przy ul. Mariackiej 42 będzie miała miejsce promocja książki „(Nie)znane życie figuranta Lecha Bądkowskiego” pióra jego córki Sławiny Kosmulskiej, członkini Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego.
Prof. A. Dudek: Solidarność z lat 80. była dziełem bardzo wielu ludzi o różnych poglądach
22 lutego w Europejskim Centrum Solidarności otwarta zostanie wystawa pod hasłem „Autorytety: Lech Bądkowski” autorstwa Krzysztofa Kordy. Wernisaż będzie połączony z sympozjum „Działalność i idee Lecha Bądkowskiego”. Dyrekcja ECS planuje również wyświetlenie filmu „Kryptonim Inspirator” ukazujący jego drogę życiową.
Na skwerku, u zbiegu ulic Świętojańskiej i Minogi, tuż przy kościele św. Jana stanie pomnik Lecha Bądkowskiego. Z inicjatywą wystąpiły wspólnie trzy organizacje - Gdański Komitet Obywatelski, Stowarzyszenie „Społeczny Komitet Budowy Pomnika Poległych Stoczniowców 1970 w Gdańsku” oraz Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie. Dodatkowo Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Gdańsku zleciła produkcję komiksu o Bądkowskim.
Lech Bądkowski urodził się 24 stycznia 1920 r. w Toruniu, gdzie w 1938 r. ukończył miejscowe gimnazjum. We wrześniu 1939 r. jako 19-latek dowodził plutonem piechoty w bitwie nad Bzurą. Po klęsce wrześniowej przedostał się do Francji. Z Samodzielną Brygadą Strzelców Podhalańskich walczył pod Narwikiem, w Wielkiej Brytanii służył w polskiej Marynarce Wojennej, przeszedł też szkolenie jako cichociemny. Za tę postawę gen. Władysław Sikorski odznaczył go orderem Virtuti Militari.
Lech Bądkowski patronem tramwaju
Jeszcze podczas wojny, najpierw w Szkocji, a potem w Londynie Bądkowski skupił wokół siebie grupę Pomorzan w organizacji pod nazwą "Związek Pomorski". W Londynie w 1945 roku ukazała się broszura "Pomorska myśl polityczna". Po powrocie do Polski w 1946 r. zamieszkał w Gdyni. Studiował w Wyższej Szkole Handlu Morskiego w Sopocie oraz prawo na uniwersytecie w Łodzi. W 1951 r. przeprowadził się do Gdańska.
Od początku lat 50. był związany prasą na Wybrzeżu m.in. "Dziennikiem Bałtyckim", tygodnikami "Rybak Morski" oraz "Ziemia i Morze", gdzie był zastępcą redaktora naczelnego.
W 1956 r. współtworzył Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, w którym był aktywny do końca życia. Pod koniec lat 70. włączył się w opozycyjną działalność w Gdańsku m.in. związaną z działalnością Ruchu Młodej Polski, wcześniej podpisywał protesty przeciwko łamaniu swobód obywatelskich, wolności słowa i fałszowaniu historii.
21 sierpnia 1980 r. Bądkowski został członkiem prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego Stoczni Gdańskiej. Był pierwszym rzecznikiem prasowym MKS. Brał udział w negocjacjach Porozumień Gdańskich, będąc odpowiedzialnym za zapisy dotyczące wolności słowa w Polsce. W okresie pierwszej "Solidarności” został redaktorem naczelnym tygodnika "Samorządność" zawieszonego przez władze komunistyczne po wprowadzeniu stanu wojennego.
Porozumienie Gdańskie
W latach 1957-1966 Bądkowski był prezesem oddziału gdańskiego Związku Literatów Polskich oraz członkiem Zarządu Głównego Związku Literatów Polskich i członkiem polskiego PEN-Clubu, a od 1981 roku członkiem jego zarządu. Napisał kilkanaście powieści. W swoim dorobku literackim ma też zbiory opowiadań i bajki dla dzieci. Tłumaczył też z języka kaszubskiego na polski m.in. "Życie i przygody Remusa" Aleksandra Majkowskiego.
Zmarł 24 lutego 1984 r. W jego pogrzebie na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku, który stał się manifestacją przeciwko komunistycznej władzy, uczestniczyło kilka tysięcy osób m.in. Zbigniew Herbert, Bronisław Geremek i Donald Tusk.
Lech Bądkowski za swą działalność polityczną, pracę literacką, społeczną otrzymał wiele wyróżnień. Władysław Sikorski odznaczył go orderem Virtuti Militari. W 1956 przyznano mu Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. Otrzymał również Medal Stolema 1978 i Medal – Pieczęć Świętopełka Wielkiego klasy złotej. Po śmierci nadano mu tytuł Honorowego Obywatela Miasta Gdańska. Prezydent RP Lech Kaczyński w 2006 roku odznaczył go Orderem Odrodzenia Polski. W 2015 roku otrzymał Krzyż Wolności i Solidarności.
Imię Lecha Bądkowskiego noszą dwie szkoły – Gimnazjum nr 48 w Gdańsku oraz Szkoła Podstawowa w Luzinie na Kaszubach. Jest on także patronem wielu ulic w pomorskich miastach. Przy Targu Rybnym w Gdańsku jest tablica pamiątkowa poświęcona Bądkowskiemu.
Od roku 2000 w Gdańsku przyznawane są nagrody im. Lecha Bądkowskiego w trzech kategoriach: Gdański Społecznik Roku, Gdański Darczyńca Roku i Gdańskiej Organizacji Pozarządowej Roku. (PAP)
Autorka: Anna Machińska
anm/ dki/
