Tablicę upamiętniającą istnienie Szpitala Gminy Wyznaniowej Żydowskiej odsłonięto w środę w Krakowie na budynku przy ul. Skawińskiej. Obecnie mieści się w nim II Katedra Chorób Wewnętrznych Collegium Medicum UJ im. prof. Andrzeja Szczeklika.
W latach 1866 - 1941 przy ul. Skawińskiej 8 działał szpital założony, rozbudowywany i coraz lepiej wyposażany z datków społeczności żydowskiej.
„Jestem szczęśliwy i wdzięczny, że po latach starań udało się odsłonić tablicę przypominającą o historii tego miejsca. To ważne dla osób, które kiedyś tutaj się leczyły i pracowały” – powiedział PAP przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie Tadeusz Jakubowicz.
Umieszczona nad głównym wejściem tablica z napisami w języku polskim i angielskim przypomina: „W latach 1866-1941 w tym budynku znajdował się szpital Gminy Żydowskiej w Krakowie”.
Kierownik II Katedry Chorób Wewnętrznych CM UJ prof. Jacek Musiał podkreślił, że tablica to „uhonorowanie tych lekarzy, którzy w tym miejscu zaczynali niesienie pomocy chorym, przez tych, którzy pracują tu dzisiaj”.
"Był to szpital bardzo nowoczesny, ze znakomitą kadrą lekarską. Pracowali tu ludzie wykształceni w najlepszych uniwersytetach Europy, którzy promieniowali na całą polską medycynę. Była to szpital o dobrej renomie, miał znakomitą aparaturę. Leczyli się tu także chrześcijanie, którym nie odmawiano pomocy” – mówił PAP autor monografii Szpitala Gminy Wyznaniowej Żydowskiej prof. Aleksander Skotnicki.
"Był to szpital bardzo nowoczesny, ze znakomitą kadrą lekarską. Pracowali tu ludzie wykształceni w najlepszych uniwersytetach Europy, którzy promieniowali na całą polską medycynę. Była to szpital o dobrej renomie, miał znakomitą aparaturę. Leczyli się tu także chrześcijanie, którym nie odmawiano pomocy” – mówił PAP autor monografii Szpitala Gminy Wyznaniowej Żydowskiej prof. Aleksander Skotnicki.
„Powinniśmy pamiętać o tym, ile komu zawdzięczamy. Społeczność żydowska była współobywatelami Krakowa, budowała pomyślność miasta. Przypomnienie historii tego miejsca to dowód, że mimo podjętych podczas wojny działań nie udało się zabić pamięci w nas, a dążenie do prawdy jest naszym obowiązkiem” – dodał.
Władze Żydowskiej Gminy Wyznaniowej przystąpiły do budowy nowoczesnego szpitala w 1861 r. Inicjatorem jego powstania był dr Józef Oettinger. Nowa placówka ze 100 miejscami dla chorych miała zastąpić działający wcześniej w tym miejscu przytułek szpitalny, który miał jedynie 30 łóżek. Przedstawiciele społeczności żydowskiej nie szczędzili datków na cele szpitala, pieniądze wpłacali także chrześcijanie.
Funkcjonowanie szpitala, który uruchomiono w 1866 r. dla ludności żydowskiej, zwłaszcza ortodoksyjnych wyznawców judaizmu było bardzo ważne. W placówce podawano koszerną żywność, było też niewielkie pomieszczenie pełniące funkcję bożnicy.
Szpital ten obok szpitala we Lwowie należał do największych placówek medycznych w XIX wiecznej Galicji. Przyjmowano tam cierpiących na choroby wewnętrzne i wymagających drobnych zabiegów chirurgicznych. Pod koniec XIX wieku otwarto tam osobny oddział chirurgiczny, oddział chorób dziecięcych oraz oddział chorób kobiecych, a wkrótce także ambulatoria otolaryngologiczne, okulistyczne i skórne. W 1899 r. urządzono także pracownię chemiczno-bakteriologiczną.
W regulaminie szpitala zapisano, że „obowiązkiem kierownika oddziału jest czuwać nad tem, ażeby z chorymi, zwłaszcza ubogimi, obchodzono się po ludzku i uprzejmie, ażeby służba ich nie zaniedbywała i nie wyzyskiwała”.
W 1914 r. wojsko urządziło w budynku szpital zakaźny. Gmina żydowska po odzyskaniu placówki w 1921 r. rozpoczęła jej remont, a po kilku latach także rozbudowę. Rozwój szpitala przerwał wybuch II wojny światowej.
Podczas II wojny w szpitalu zorganizowano opiekę dla ludności żydowskiej. Według sprawozdań w ciągu roku 1939-40 szpital udzielił ponad 37 tys. porad ambulatoryjnych, a na oddziałach leczonych było ponad 1,8 tys. pacjentów.
Po utworzeniu getta w 1941 r. Szpital został przeniesiony do kilku budynków za jego murami. Szpital główny, przy ul. Józefińskiej, był stale przepełniony, mimo to lekarze ofiarnie nieśli pomoc chorym.
Pod przewodnictwem dr. Maksymiliana Blassberga były tam zwoływane nawet posiedzenia naukowe dla omówienia trudniejszych przypadków. Szpital ten przestał istnieć po likwidacji getta w marcu 1943 r., część chorych wywieziono poza miasto i rozstrzelano.
W Szpitalu Żydowskim w Krakowie pracowali m.in. autor prac z zakresu historii medycyny, współautor „Słownika polskiej terminologii lekarskiej” Józef Oettinger, pediatra Jan Landau, wybitny bakteriolog Filip Eisenberg oraz Julina Aleksandrowicz – lekarz, społecznik, pionier badań z zakresu hematologii i transfuzjologii.(PAP)
wos/ par/
