Na marzec zaplanowano podpisanie aktu erekcyjnego pod Muzeum Polaków ratujących Żydów na Podkarpaciu im. Rodziny Ulmów w Markowej (Podkarpackie). Inwestycja ma być ukończona w 2013 r., a otwarcie Muzeum zaplanowano na marzec 2014 r. Wójt gminy Markowa Tadeusz Bar powiedział PAP, że uroczystość podpisania aktu erekcyjnego zostanie połączona z obchodami 68. rocznicy rozstrzelania rodziny Ulmów przez niemieckich żandarmów.
Jak poinformowała PAP menedżer projektu Bożena Knotz-Beda faza projektu budowlanego jest już zakończona. Trwają procedury związane z odkupieniem od gminy Markowa pasa działki znajdującego się między drogą a miejscem powstania muzeum i przekazaniem go w wieczyste użytkowanie Muzeum-Zamkowi w Łańcucie, jako wykonawcy i opiekunowi nowej placówki. Uregulowanie właśnie tych spraw własnościowych wstrzymuje możliwość uzyskania pozwolenia na budowę.
Komplikacje z prawem własności wyniknęły ze zmiany lokalizacji muzeum, która obecnie jest znacznie korzystniejsza ze względów na usytuowanie w strukturze przestrzennej wsi i w stosunku do układu komunikacyjnego.
Podczas okupacji Ulmowie przechowywali w swoim domu ośmioro Żydów z rodzin Szalów i Goldmanów. Cała rodzina została za to rozstrzelana. Zmarłe dzieci to: Stanisława, Barbara, Władysław, Franciszek, Antoni, Maria i dziecko nienarodzone.
Po zmianach placówka ma stanąć przy głównej drodze przebiegającej przez wieś, a poprzednia lokalizacja była między boiskiem i domem ludowym. Ponadto nowa lokalizacja umożliwi zrealizowanie parku i parkingu.
Jednocześnie Komisja Programowa Muzeum poszukuje w różnych archiwach, w tym telewizyjnych, oraz w muzeach materiałów i pamiątek: filmów, relacji, zdjęć, dokumentów, które znalazłyby się na stałej ekspozycji w muzeum.
"W celu opracowania scenografii i przygotowania ekspozycji chcielibyśmy mieć możliwość zakupu eksponatów: mebli, książek Ulmów oraz praw autorskich do eksponowania w muzeum wybranych fotografii i dokumentów" - zaznaczyła Knotz-Beda.
Dodała, że o wsparcie finansowe na zakup tych przedmiotów zwrócono się już do marszałka województwa, który jest organem prowadzącym.
Projekt muzeum opracowała pracownia Nizio Design International, która zwyciężyła w konkursie na koncepcję architektoniczną placówki. Projekt ten został wybrany spośród 10 koncepcji (na konkurs wpłynęło łącznie 25 projektów), spełniających wymagania regulaminu.
Budynek ma kształt długiego prostokąta, zakończony jest trójkątnym, ostrym dachem. Bryła obiektu wchodzi jakby w głąb ziemi. Przed budynkiem znajduje się obszerny plac.
Muzeum powstaje w Markowej, gdzie rankiem 24 marca 1944 roku niemieccy żandarmi zamordowali ośmioro Żydów z rodzin Szallów i Goldmanów oraz ukrywających ich Józefa Ulmę i będącą w ostatnim miesiącu ciąży jego żonę Wiktorię. Zabili też szóstkę dzieci Ulmów; najstarsza Stasia miała 8 lat.
W 2003 r. rozpoczął się proces beatyfikacyjny rodziny Ulmów.
Józef Ulma urodził się w 1900 r. Był sadownikiem i pszczelarzem, a także bibliotekarzem i działaczem katolickim. Jego pasją było fotografowanie. O 12 lat młodsza żona Wiktoria zajmowała się domem i dziećmi.
Podczas okupacji Ulmowie przechowywali w swoim domu ośmioro Żydów z rodzin Szalów i Goldmanów. Cała rodzina została za to rozstrzelana. Zmarłe dzieci to: Stanisława, Barbara, Władysław, Franciszek, Antoni, Maria i dziecko nienarodzone.
Izraelski Instytut Pamięci Yad Vashem przyznał rodzinie Ulmów tytuł Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. W 2004 r. odsłonięto pomnik przypominający tamte wydarzenia. (PAP)
api/ ls/
