Tablica upamiętniająca członków działającej na początku lat 50. Podziemnej Organizacji Harcerstwa Polskiego (POHP) zostanie odsłonięta w piątek w Szkole Podstawowej nr 13 im. T. Kościuszki w Chorzowie. To właśnie tam powstała ta antykomunistyczna organizacja.
Uroczystość - organizowana przez szkołę oraz Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach (OBUWiM) - będzie częścią obchodów Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”.
Odsłonięcie tablicy jest częścią projektu zainicjowanego przez prezesa IPN Jarosława Szarka 2019 r., w ramach którego z okazji dnia „Żołnierzy Wyklętych” upamiętniane są młodzieżowe organizacje antykomunistyczne z lat 1945-1956. Będzie to już druga tablica w ramach tej akcji. Pierwsza, poświęcona Tajnemu Harcerstwu Krajowemu-Szeregom Wolności, organizacji, w której w latach 1948-53 działało ponad 60 młodych ludzi, została odsłonięta przed rokiem w Mysłowicach.
Podziemna Organizacja Harcerstwa Polskiego działała w latach 1950-1951. W jej skład weszli harcerze starsi, którzy po podporządkowaniu Związku Harcerstwa Polskiego komunistycznemu Związkowi Młodzieży Polskiej nie mogli już działać w strukturach ZHP. Inicjatorami zawiązania się POHP byli: Franciszek Furmaniak, Norbert Sojka i Ernest Marek.
„Tajna zbiórka założycielska odbyła się w harcówce Szkoły Podstawowej nr 13 w Chorzowie. Grupa postanowiła kierować się wartościami przedwojennego harcerstwa. Poprzez działanie, m.in. w postaci małego sabotażu, harcerze chcieli zademonstrować swój sprzeciw wobec sowietyzacji kraju i odrzuceniu tradycji niepodległościowych, kultowi Stalina, Bieruta i Rokossowskiego, idei współzawodnictwa pracy wyzyskującej robotników i programowej ateizacji polskiego społeczeństwa” – podaje IPN.
Prezydent: Żołnierze Wyklęci fundamentem niepodległej Polski
Organizacja POHP działała w sprawdzonym konspiracyjnie systemie trójkowym, który miał pokrywać się z dzielnicami Chorzowa. Kontakty poziome miały być utrzymywane wyłącznie w obrębie trójek, natomiast szefowie tych grup mieli utrzymywać kontakt ze swoimi zwierzchnikami. W obrębie trójek miało być prowadzone szkolenie i werbunek. Organizacja nigdy nie rozwinęła się do tego stopnia, aby jej założenia mogły być zrealizowane. Nie jest możliwe jednoznaczne określenie liczby członków POHP. Najbardziej prawdopodobną liczbą jest ok. 14-18 osób.
Działalność organizacji została dostrzeżona przez UB i uznana za groźną dla komunistycznego państwa. Po rozpracowaniu organizacji nastąpiły aresztowania. Na podstawie zebranych materiałów Wojskowy Sąd Rejonowy w Katowicach skazał czterech członków POHP na kary pozbawienia wolności od 2 do 7 lat.
W programie piątkowych uroczystości zaplanowano m.in. wykład naczelnika OBUWiM Jana Kwaśniewicza o POHP. Odsłonięciu tablicy będzie towarzyszyć akcja edukacyjna prowadzona przez Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Katowicach oraz prezentacja wystawy pt. „Zapomniane ogniwo. Konspiracyjne organizacje młodzieżowe na ziemiach polskich w latach 1944/1945-1956.”.
Wystawa przypomina nieznane historie konspiracyjnych organizacji, które były tworzone spontanicznie przez młodzież w latach 1944/1945–1956. Szacuje się, że w tym czasie istniały przynajmniej 972 podziemne związki młodzieżowe, skupiające ok. 11 tys. członków. Zakładali je we wszystkich regionach uczniowie, studenci, młodzi robotnicy i chłopi w wieku 14–21 lat. Ich zasadniczym celem było przekonanie społeczeństwa do kontynuowania oporu, obrony własnego systemu wartości i odzyskanie wolności.(PAP)
autor: Krzysztof Konopka
kon/ aszw/
