Joanna Kulig z Paszportem „Polityki”

Nazwiska laureatów za 2018 r. ogłoszono we wtorek w Teatrze Polskim im. Arnolda Szyfmana w Warszawie.

W kategorii film Paszport "Polityki" zdobyła Joanna Kulig za rolę w "Zimnej wojnie" w reż. Pawła Pawlikowskiego. Zagrała Zulę, młodą dziewczynę szukającą szczęścia w powstającym zespole ludowym Mazurek (bliskim polskiemu Mazowszu). Organizatorzy konkursu docenili Kulig za "szczerość, autentyczność i silną osobowość".

Jak podkreśliła Kulig w liście odczytanym podczas uroczystości, 2018 r. "był szczególny" zarówno dla niej, jak i dla całego polskiego kina. "Dlatego tak bardzo chciałabym podziękować Pawłowi za nasz piękny film, Tomaszowi Kotowi, Łukaszowi Żalowi, Ewie Puszczyńskiej, Borysowi Szycowi i Agacie Kuleszy za wspaniałą współpracę" - dodała.

Laureatką w kategorii teatralnej została reżyserka Marta Górnicka, twórczyni i dyrygentka teatru chóralnego, czyli współczesnej koncepcji antycznego chóru. Wyróżniono ją za "wypracowanie własnego języka teatru chórowego, sprawdzającego się pod każdą długością geograficzną". "Jestem bardzo wzruszona. To jest znak, że teatr chórowy, teatr, który spotyka ludzi, próbuje tworzyć radykalnie demokratyczną społeczność na scenie, teatr, który jest politycznie zaangażowany, powinien być głośny i przemawiać z naszych scen, z naszych ulic" - powiedziała Górnicka podczas gali.

W kategorii literatura uhonorowano pisarkę i kulturoznawczynię Małgorzatę Rejmer za książkę "Błoto słodsze niż miód". To zbiór historii o tragicznych w skutkach próbach ucieczek z komunistycznej Albanii, krwawych buntach w obozach pracy, a także o przyjaźni, która rodzi się w najgorszych warunkach. Nagrodę przyznano za "niezwykłe wyczulenie na krzywdę" i "umiejętność słuchania ludzi niewysłuchanych".

Odbierając Paszport "Polityki", Rejmer zwróciła uwagę, że w tym momencie w Tiranie tysiące studentów walczy o reformę systemu edukacji. "To jest nadzieja dla Albanii, to jest ich wybór wolności (...). Jestem z nich bardzo dumna i chciałabym, żebyście tak też kojarzyli Albanię. Nie tylko trudne, ekstremalne czasy komunizmu i zniewolenia, ale także wolność i młodzi ludzie, którzy wychodzą na ulice i nie boją się walczyć o przyszłość" - podkreśliła.

W kategorii sztuki wizualne nagrodzono Dianę Lelonek, artystkę, która łączy fotografię z innymi mediami. Jednym z jej istotnych przedsięwzięć jest Instytut dla Żywych Rzeczy, w którym archiwizuje różne formy organicznych i nieorganicznych bytów. Lelonek doceniono za "oryginalną analizę zagrożeń" i sztukę "mądrze zaangażowaną". "W moich pracach chcę przede wszystkim mówić o tym, że faktycznie potrzebne nam są bardzo poważne systemowe zmiany wychodzące od rządu, od korporacji, żeby nie inwestować w paliwa kopalne, w węgiel, ropę naftową. To jest dla mnie istotne" - zaznaczyła laureatka.

W kategorii muzyka poważna Paszport "Polityki" odebrał kompozytor i gitarzysta Aleksander Nowak. We wrześniu 2018 r. w Krakowie w ramach Festiwalu Sacrum Profanum odbyło się prawykonanie jego opery "ahat ili – siostra bogów", do której libretto napisała Olga Tokarczuk. Nowaka wyróżniono za muzykę "wyrazistą i pełną ekspresji", "łamanie toku narracji i wprowadzanie zaskakujących rozwiązań brzmieniowych i formalnych".

Nagrodę w kategorii muzyka popularna otrzymał wokalista, kompozytor oraz autor tekstów Dawid Podsiadło za krążek "Małomiasteczkowy". Jak uzasadniono werdykt, Podsiadło "odnalazł punkt, w którym przecina się gust szerokiej publiczności i krytyki". Wokalista był już nominowany do Paszportu "Polityki" w 2013 r. za debiutancką płytę "Comfort and Happiness". Dwa lata później ukazał się jego drugi solowy album "Annoyance and Disappointment".

Zwycięzcami w kategorii kultura cyfrowa zostali Krzysztof Cybulski, Krzysztof Goliński, Jakub Koźniewski i Piotr Barszczewski z warszawskiego studia panGenerator. Są twórcami m.in. instalacji interaktywnej APPARATUM, nawiązującej do dziedzictwa Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia. Paszport "Polityki" przyznano im za kreatywność i "fenomenalne spajanie światów analogowego i cyfrowego w jedną całość".

Nagrodę specjalną, tytuł Kreatora Kultury, otrzymała aktorka i reżyserka Krystyna Janda, odznaczona m.in. za "wybitne kreacje teatralne i filmowe", "pracowitość i odwagę artystyczną", za to, że "pozostaje od lat zawodowym wzorem dla młodych aktorów", a także za "poczucie humoru, bez którego trudno sobie wyobrazić teatr i życie". "Bardzo dziękuję za to wyróżnienie (...). Dostaję je w momencie, kiedy krajobraz kultury polskiej jest wspaniały (...). Niestety, dostaję je także w bardzo smutnym krajobrazie naszej codzienności, który - mam nadzieję - wypięknieje, kiedy będzie grała orkiestra Jerzego Owsiaka" - powiedziała Janda, odbierając nagrodę.

Paszporty "Polityki" przyznawane są młodym twórcom, którzy "w szczególny i niestandardowy sposób przyczyniają się do krzewienia kultury polskiej w kraju i na świecie". Nagrody wręczane są od 1993 r. w kategoriach: film, teatr, sztuki wizualne, muzyka poważna, muzyka popularna, a także - od 2016 r. - w kategorii kultura cyfrowa.

W ubiegłym roku Paszportami "Polityki" nagrodzono: Jagodę Szelc, Marcina Wichę, Normana Leto, Michała Borczucha, Joannę Freszel, formację Hańba! oraz krakowskie studio Bloober Team. (PAP)

Autor: Daria Porycka

dap/ krap/