Kwatera B-8 na cmentarzu powązkowskim w Warszawie. Fot. PAP/R. Pietruszka
Wspólnie z wojewodą mazowieckim, który opiekuje się grobami wojennymi, wybudowaliśmy i poddaliśmy renowacji 366 miejsca pamięci - poinformował w poniedziałek dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego Jan Ołdakowski. Dodał, że obecnie żaden grób w Warszawie nie jest zagrożony likwidacją.
Podczas konferencji prasowej poinformowano, że dotychczas udało się zakończyć rewitalizację kwater żołnierzy batalionów "Zośka", "Gozdawa", "Chrobry I" oraz "Gustaw-Harnaś" na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Przeprowadzono także całościowy remont pierwszej powstańczej nekropolii w stolicy - Cmentarza Powstańców Warszawy w Powsinie. Renowacje grobów sfinansowane zostały ze środków wojewody mazowieckiego w kwocie 750 tys. zł.
Wojewoda Mazowiecki Zdzisław Sipiera podkreślił, że prowadzona od lat współpraca z Muzeum Powstania Warszawskiego okazała się w tym roku "bardzo obfita i przerastająca oczekiwania", ponieważ - jak poinformował - udało się wybudować i poddać renowacji 366 miejsc pamięci.
Powstanie Warszawskie
Przyznał jednocześnie, że jest jeszcze "trochę pracy przed nami". Podziękował także muzeum, które - jego zdaniem - "w sposób doskonały" zajmuje się sprawami dot. Powstania Warszawskiego. "To, co było często informacją bardzo powierzchowną, dzisiaj jest pogłębiane i pokazywane. O tym, co najważniejsze, dowiadują się ludzie nie tylko z Polski, ale także ze świata, co stanowi ogromną wartość" - zaznaczył wojewoda mazowiecki.
Poddane renowacji mogiły wykonano według projektu artysty-rzeźbiarza Dariusza Kowalskiego. Są to szare betonowe krzyże, z tabliczkami z symbolem Polski Walczącej z czerwonego piaskowca oraz tabliczkami epitafijnymi z piaskowca szydłowieckiego. Wojewoda wsparł remont kwotą 500 tys. zł, którą przeznaczono na renowację krzyży oraz odnowienie zieleni.
Ołdakowski przypomniał, że rozpoczynając pracę nad prowadzonym przez niego muzeum, powstańcy Warszawy mówili: "pamiętajcie o naszych towarzyszach; o tych, którzy zginęli w czasie Powstania Warszawskiego". "Muzeum Powstania Warszawskiego od początków swojego działania rozpoczęło opiekę na powstańczymi grobami w Warszawie. Pierwsze zbiórki przyniosły pieniądze, dzięki którym mogliśmy zacząć remontować te groby. Zrobiliśmy pełną kwerendę wszystkich grobów powstańczych na wszystkich warszawskich cmentarzach. Okazało się, że wiele z nich już nie istnieje. (...) Skupiliśmy się na przywracaniu tych grobowców i opłaceniu kosztów w stosunku do cmentarza. Do 2016 r. MPW (...) za zebrane kwoty wyremontowało 123 mogiły powstańcze na warszawskich cmentarzach, również te zagrożone likwidacją" - mówił dyrektor MPW.
Podkreślił, że obecnie żaden grób w Warszawie nie jest zagrożony likwidacją. "Muzeum płaci za te grobowce, co do których cmentarz wymaga opłat. Mamy nadzieję, że w momencie pojawienia się zmiany ustawowej będą one traktowane jako grobowce wojenne i nie będą zagrożone likwidacją" - dodał.
W ramach tegorocznych prac zakończono także całościowy remont kwatery zgrupowania "Gustaw-Harnaś", dzięki czemu zyskała ona nową granitową nawierzchnię, podjazd dla osób z niepełnosprawnościami, trawniki i nowe ławki. Na kwaterze batalionu "Zośka" wymieniono wszystkie 150 brzozowych krzyży.
Dzięki środkom wojewody mazowieckiego wykonano również instalację tekstu wiersza "Modlitwa Bonawentury" Jana Romockiego na murze Cmentarza Powstańców Warszawy na Woli.
Powstanie Warszawskie w liczbach
Zrealizowano też całkowity remont Cmentarza Powstańców Warszawy w Powsinie. 28 marca 1945 r. uroczyście pochowano tam powstańców warszawskich z Powsina, Wilanowa, Jeziorny, Mirkowa, Konstancina, Klarysewa, Kabat, Skolimowa i Słomczyna.
Obecny podczas konferencji kpt. Janusz Walendzik ze zgrupowania "Chrobry II" przyznał, że walka w Powstaniu Warszawskim była "ciężka, nierówna; brakowało amunicji, żywności, ale jednak sercem byliśmy razem z Warszawą i walczyliśmy o wolność stolicy". "Wielu z nas zginęło. Ci co przeżyli, dostali się do niewoli, ale wrócili do umiłowanej Warszawy, by ją odbudować. (...) Dobrze, że jest tylu ludzi, którzy pamiętają o tylu dniach naszej walki i nas wspomagają. Powinniśmy jak najwięcej grobów obudować i dbać o nie - nasze miejsca pamięci" - wspominał żołnierz AK.
Pełnomocnik Wojewody do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Piotr Oleńczak poinformował, że od ubiegłego roku pracownicy MPW dokonali weryfikacji danych osobowych, stopni wojskowych, ponieważ - jak mówił - stare nagrobki zawierały "mnóstwo błędów z okres PRL, przeinaczeń". "Tutaj mamy prawdę na nagrobkach" - zaznaczył Oleńczak.
Muzeum uznaje zachowanie pamięci o powstańcach za jedno ze swoich głównych zadań, dlatego od początku angażuje się w renowację mogił uczestników zrywu. Organizuje coroczne publiczne zbiórki wspólnie ze Społecznym Komitetem ds. Budowy i Renowacji Miejsc Pamięci oraz Mogił Powstańczych 1944 roku (Komitet '44). Do 2017 r. MPW wyremontowało 123 powstańcze mogiły.(PAP)
autor: Marek Sławiński
masl/ wj/
