Wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin podczas spotkania inaugurującego działalność Sieci Ziem Zachodnich i Północnych. Fot. PAP/M. Obara
Badanie historii i opowiadanie o powojennych dziejach Ziem Zachodnich i Północnych - to cel działalności Sieci tworzonej przez pięć instytucji i będącej formą realizacji Muzeum Ziem Zachodnich. Działalność nowej instytucji zainaugurowano w poniedziałek w Warszawie.
"Od przeszło 10 lat w polskiej debacie publicznej obecny jest postulat Muzeum Ziem Zachodnich jako instytucji, która opowiadałaby o polskim dorobku państwowym, kulturalnym, społecznym i gospodarczym na Ziemiach Zachodnich i Północnych po 1945 roku. (...) Dziś właśnie realizujemy ten postulat w formie Sieci" - powiedział na spotkaniu inaugurującym działalność nowej inicjatywy wiceminister kultury Jarosław Sellin.
Wiceminister kultury: Sformułowany 10 lat temu projekt Muzeum Ziem Zachodnich zakłada od początku pokazanie Polsce i Europie tego fragmentu historii Polski, który ma uniwersalny sens. Opowieść o historii powojennej Ziem Zachodnich jest też najbardziej właściwą - bo pozytywną - odpowiedzią na pewne elementy niemieckiej polityki historycznej, która przypisuje nam czasem współodpowiedzialność za przesiedlenia powojenne i relatywizuje znaczenie polskiego dorobku na tych ziemiach. Sensem tej opowieści jest prezentacja unikatowego fenomenu budowy przez Polaków kultury i cywilizacji materialnej po zniszczeniach II wojny. Bez wątpienia jest to ważny składnik polskiego i europejskiego doświadczenia historycznego.
Historia Ziem Zachodnich i Północnych to, jak przypomniał, "opowieść o skutkach wojny - o zmianie granic, o przesiedleniach wielu milionów ludzi, o wielkich zniszczeniach, o komunistycznej dyktaturze, która na tzw. Ziemiach Odzyskanych bardzo intensywnie próbowała realizować swój eksperyment społeczny, czyli tworzenie nowego człowieka". "To również historia wielkiego wysiłku polskiego ducha. Polacy na Ziemiach Zachodnich i Północnych mimo komunistycznych opresji odbudowywali miasta, zagospodarowywali tereny. To właśnie na Ziemiach Zachodnich i Północnych wykuwały się idee oparte na pomyśle pojednania międzynarodowego. Ważne miejsce zajmuje tutaj postać kard. Bolesława Kominka, biskupa wrocławskiego, autora orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich w 1966 roku" - dodał Sellin.
"Sformułowany 10 lat temu projekt Muzeum Ziem Zachodnich zakłada od początku pokazanie Polsce i Europie tego fragmentu historii Polski, który ma uniwersalny sens (...). Opowieść o historii powojennej Ziem Zachodnich jest też najbardziej właściwą - bo pozytywną - odpowiedzią na pewne elementy niemieckiej polityki historycznej, która przypisuje nam czasem współodpowiedzialność za przesiedlenia powojenne i relatywizuje znaczenie polskiego dorobku na tych ziemiach. Sensem tej opowieści jest prezentacja unikatowego fenomenu budowy przez Polaków kultury i cywilizacji materialnej po zniszczeniach II wojny światowej. Bez wątpienia jest to ważny składnik polskiego i europejskiego doświadczenia historycznego" - podkreślił polityk.
Zdaniem wiceministra taka forma Muzeum Ziem Zachodnich - działającego w wielu miejscach - to "znacznie więcej, niż kolejny muzealny gmach i klasyczna w swej formie instytucja". "Konsorcjum współpracujących ze sobą instytucji naukowych, edukacyjnych, muzealnych, tworzy coś zdecydowanie bardziej trwałego i potrzebnego, aniżeli kolejny budynek" - powiedział Sellin.
W programie Sieci znalazły się m.in. projekty badawcze i przedsięwzięcia edukacyjne. Pracownicy Sieci przygotowują także podróżującą wystawę "Wrastanie. Ziemie Zachodnie i Północne. Początek", która jesienią 2017 r. odwiedzi Wrocław i Szczecin, a w 2018 r. 11 miast w kraju, w tym wszystkie miasta Sieci oraz Warszawę. W planach znalazła się także publikacja internetowego czasopisma "Rocznik Ziem Zachodnich", w którym ma być publikowanych - jak zapowiada Marek Mutor, dyrektor Ośrodka "Pamięć i Przyszłość" z Wrocławia - kilkadziesiąt artykułów naukowych i recenzji rocznie.
Sieć, realizowaną pod auspicjami ministra kultury, tworzy pięć instytucji: Ośrodek "Pamięć i Przyszłość" z Wrocławia, Instytut Zachodni z Poznania, Państwowy Instytut Naukowy - Instytut Śląski z Opola, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego z Olsztyna oraz Centrum Dialogu Przełomy - Oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie.
W programie Sieci znalazły się m.in. projekty badawcze i przedsięwzięcia edukacyjne. Obecnie Sieć dysponuje dwoma wystawami stałymi - we Wrocławiu i Szczecinie - oraz już działającymi zespołami badawczymi. Dla historyków zajmujących się Ziemiami Zachodnimi i Północnymi przygotowano stypendia w ramach tzw. rezydencji naukowych.
Pracownicy Sieci przygotowują także podróżującą wystawę "Wrastanie. Ziemie Zachodnie i Północne. Początek", która jesienią 2017 r. odwiedzi Wrocław i Szczecin, a w 2018 r. 11 miast w kraju, w tym wszystkie miasta Sieci oraz Warszawę. W planach znalazła się także publikacja internetowego czasopisma "Rocznik Ziem Zachodnich", w którym ma być publikowanych - jak zapowiada Marek Mutor, dyrektor Ośrodka "Pamięć i Przyszłość" z Wrocławia - kilkadziesiąt artykułów naukowych i recenzji rocznie.
Jak podano, MKiDN wsparło działania w ramach Sieci kwotą 1,2 mln zł z tegorocznego budżetu.
Inaugurację działalności Sieci zakończył panel historyczny "Ziemie Zachodnie i Północne w kontekście polityki pamięci i relacji międzynarodowych".(PAP)
oma/ pat/
