ORP Orzeł. Fot. PAP/CAF/Archiwum
Z powodu załamania się pogody, po dziewięciu dniach penetrowania wybranego obszaru dna Morza Północnym, polska ekipa zakończyła kolejną wyprawę w poszukiwaniu legendarnego okrętu podwodnego ORP Orzeł. Natrafiono na 83 wraki. Orła wśród nich nie było.
O zakończeniu ekspedycji, która trwała od 31 lipca do 8 sierpnia, jej organizatorzy poinformowali w piątek w komunikacie rozesłanym mediom.
Pierwotnie wyprawa odbywająca się na pokładzie wynajętego kutra Nemo A była planowana na dwa tygodnie. W tym czasie siedmiu członów ekipy poszukiwawczej z pomocą sonarów planowało zbadać dno wybranego obszaru Morza Północnego.
ORP "Orzeł" - niedokończona historia dumy Marynarki Wojennej II RP
Na wcześniejsze zakończenie ekspedycji - po dziewięciu dniach, zdecydowano się ze względu na nagłe załamanie się pogody – silny wiatr i bardzo wysokie fale. ”Skanowanie dna morza było bardzo utrudnione, sprzęt działał na granicy możliwości, a jednostka Nemo A była miotana przez olbrzymie fale” – poinformowano w komunikacie.
Szef ekipy poszukiwawczej Tomasz Stachura powiedział w piątek PAP, że – mimo wcześniejszego niż planowano zakończenia wyprawy, w jej trakcie udało się zbadać dużo większy niż pierwotnie zakładano obszar Morza Północnego. Wyjaśnił, że w czasie ekspedycji natrafiono na 183 obiekty zalegające na dnie, z czego 83 okazało się wrakami.
„Orła nie znaleźliśmy, ale nawiązaliśmy w czasie wyprawy bardzo wiele kontaktów i zebraliśmy bardzo wiele danych, co w efekcie może być nam bardzo pomocne w dalszych poszukiwaniach” – powiedział PAP Tomasz Stachura dodając, że z całą pewnością kierowana przez niego ekipa wyruszy w kolejną ekspedycję w poszukiwaniu legendarnego polskiego okrętu.
Stachura poinformował, że były to wraki bardzo różnych jednostek, w tym kutrów rybackich, statków handlowych, a także okrętów wojennych. Znaleziono też kilkanaście pozostałości po dawnych drewnianych żaglowcach.
„Orła nie znaleźliśmy, ale nawiązaliśmy w czasie wyprawy bardzo wiele kontaktów i zebraliśmy bardzo wiele danych, co w efekcie może być nam bardzo pomocne w dalszych poszukiwaniach” – powiedział PAP Stachura dodając, że z całą pewnością kierowana przez niego ekipa wyruszy w kolejną ekspedycję w poszukiwaniu legendarnego polskiego okrętu.
Tegoroczna – ósma z kolei, ekspedycja pod hasłem „Santi Odnaleźć Orła” (Santi to nazwa firmy, która sponsoruje przedsięwzięcie, jej szefem jest Stachura - PAP) wyruszyła z Thyboron w Danii na pokładzie kutra Nemo A, który wyposażono w specjalistyczny sprzęt hydrograficzny dostarczony przez gdański Instytut Morski. Dzięki sonarom badacze obserwowali obraz obiektów zalegających na dnie Morza Północnego.
ORP "Orzeł" - dane taktyczno-techniczne
W trakcie wyprawy badano obszar tego akwenu nigdy dotąd niepenetrowany przez trójmiejską ekipę pod kątem obecności wraku ORP Orzeł. Obszar badań wybrano zakładając, że Orzeł zaginął w ciągu trzech, czterech pierwszych dni swojego ostatniego patrolu. Na taką możliwość wskazywały wyniki kwerendy przeprowadzonej minionej zimy przez członków ekipy w wielu archiwach.
W żadnym z dokumentów, do jakich dotarli poszukiwacze, nie znaleźli oni potwierdzenia na to, że załoga ORP Orzeł kontaktowała się z bazą w Rosyth po wyjściu na patrol w maju 1940. Stachura informował PAP, że w poprzednich misjach kapitan okrętu bardzo często kontaktował się z bazą potwierdzając rozkazy itp. Wyjaśniał, że brak śladów kontaktu ze strony załogi ORP Orzeł można tłumaczyć zatonięciem okrętu w pierwszych dniach patrolu, awarią radiostacji lub utajnieniem misji, którą wykonywał okręt.
Stachura informował, że – bazując na wynikach kwerend i dotychczas zebranych informacjach - członkowie ekipy poszukiwawczej wykluczyli utajnienie misji. Zakładając awarię radiostacji lub zatonięcie okrętu tuż po rozpoczęciu patrolu, postanowili przebadać obszar Morza Północnego, który – zgodnie z oficjalnymi rozkazami, miał w trakcie majowej misji patrolować ORP Orzeł, czyli tzw. obszar A3 w południowo-wschodniej części Morza Północnego, około 100 mil na północ od Holandii. „Był to typowy rejon, który patrolowały brytyjskie okręty podwodne, ponieważ tamtędy przemieszczały się niemieckie statki prowadzące konwoje” – wyjaśniał w rozmowie z PAP Stachura.
60 lat temu odbyła się premiera filmu „Orzeł” Leonarda Buczkowskiego
Członkowie ekspedycji „Santi Odnaleźć Orła” poszukują wraku polskiego okrętu od 2014 r. Teren poszukiwań wyznaczają na podstawie kilku różnych hipotez, w tym tej mówiącej, iż 3 czerwca 1940 r. ORP Orzeł odbywający misję na Morzu Północnym został przypadkowo zbombardowany przez brytyjski samolot. Zdaniem ekipy poszukiwawczej brytyjscy piloci mogli pomylić polski okręt z niemieckim U-bootem. Poszukiwania prowadzono też u wybrzeży Holandii, a ich rejon wyznaczono na podstawie hipotezy zakładającej, że Orzeł został zatopiony przez niemiecki okręt.
Okręt Rzeczpospolitej Polskiej (ORP) Orzeł został zwodowany w holenderskiej stoczni De Schelde w Vlissingen 15 stycznia 1938 r. - jego matką chrzestną była generałowa Jadwiga Sosnkowska. Budowę okrętu w dużej mierze pokryto ze składek społeczeństwa - 8,2 mln zł przy ogólnym koszcie wynoszącym ok. 10 mln zł. 2 lutego 1938 r. został włączony do polskiej Marynarki Wojennej (MW), 7 lutego zacumował po raz pierwszy w porcie wojennym w Gdyni, 10 lutego odbyło się oficjalne powitanie okrętu, z udziałem dowódcy MW admirała Józefa Unruga i gen. Kazimierza Sosnkowskiego.
8 kwietnia 1940 r. ORP Orzeł zatopił niemiecki transportowiec wojskowy „Rio de Janeiro”, przewożący żołnierzy i sprzęt wojskowy, czym przyczynił się do zdemaskowania przygotowywanej przez Hitlera inwazji na Norwegię. Wieczorem 23 maja 1940 r. wypłynął w kolejny patrol na Morze Północne. Z tej misji już nie wrócił.
Rano 1 września 1939 r. wypłynął na Bałtyk, by zabezpieczać polskie wybrzeże przed ewentualnym desantem niemieckim. 15 września zawinął do Tallina, by wysadzić chorego kapitana komandora Henryka Kłoczkowskiego. W wyniku nacisków niemieckich jednostka została internowana, zabrano z niej dziennik pokładowy, mapy i część uzbrojenia. W nocy z 17 na 18 września - po ataku sowieckim na Polskę - załoga porwała okręt z estońskiego portu i kierując się mapami narysowanymi z pamięci, popłynęli w kierunku Anglii. Po trwającym prawie miesiąc rejsie, ściganemu przez niemiecką flotę i bombardowanemu przez niemieckie samoloty, okrętowi udało się 14 października 1939 r. dotrzeć do bazy Rosyth w Wielkiej Brytanii.
Orzeł został przydzielony do Drugiej Flotylli Okrętów Podwodnych w Rosyth. Zimą wychodził wielokrotnie na patrole i służbę konwojową. 8 kwietnia 1940 r. zatopił niemiecki transportowiec wojskowy „Rio de Janeiro”, przewożący żołnierzy i sprzęt wojskowy, czym przyczynił się do zdemaskowania przygotowywanej przez Hitlera inwazji na Norwegię. Wieczorem 23 maja 1940 r. ORP Orzeł wypłynął w kolejny patrol na Morze Północne. Z tej misji już nie wrócił.(PAP)
autor: Anna Kisicka
aks/ agz/
