Wycieczki, gry terenowe, wystawy, wydarzenia i zwiedzanie miejsc na co dzień niedostępnych, zaplanowano w ramach 25. edycji Europejskich Dni Dziedzictwa (EDD). Ich uroczysta inauguracja rozpocznie się w sobotę w Poznaniu.
Koordynatorem wydarzenia w Polsce jest Narodowy Instytut Dziedzictwa (NID). Ideą Dni jest popularyzacja i upowszechnianie wiedzy o zabytkach i dziedzictwie kulturowym. "Od 2007 r. jesteśmy koordynatorem wydarzeń odbywających się w ramach tej inicjatywy. I od tego czasu staramy się też opracować temat przewodni Dni, który ma skoncentrować danego roku uwagę w poszczególnych regionach na pewnych problemach, które wydają się być istotne" - mówiła podczas poniedziałkowej konferencji prasowej dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa prof. Małgorzata Rozbicka.
W tym roku Europejskie Dni Dziedzictwa będą przebiegały pod hasłem "Krajobraz dziedzictwa - dziedzictwo krajobrazu". Jest ono skoordynowane z trwającą kampanią społeczną "Krajobraz mojego miasta" prowadzoną przez NID i Ministerstwo Kultury. Jej celem jest zachęcenie do wprowadzania zmian w przestrzeni polskich miast oraz kształtowanie odpowiedzialnej i aktywnej postawy w dbałości o wspólną przestrzeń miejską.
W tym roku Dni będą przebiegały pod hasłem "Krajobraz dziedzictwa - dziedzictwo krajobrazu". Jest ono skoordynowane z trwającą kampanią społeczną "Krajobraz mojego miasta" prowadzoną przez NID i Ministerstwo Kultury. Jej celem jest zachęcenie do wprowadzania zmian w przestrzeni polskich miast oraz kształtowanie odpowiedzialnej i aktywnej postawy w dbałości o wspólną przestrzeń miejską. "Poprzez wszystkie działania zaplanowane podczas Dni chcemy stworzyć podstawy zrozumienia przez społeczeństwo konieczności ochrony krajobrazu kulturowego, którym jesteśmy otoczeni" - powiedziała Rozbicka.
Jak zaznaczyła Katarzyna Zalasińska z Departamentu Ochrony Zabytków Ministerstwa Kultury jest to wielkie święto dziedzictwa, które odbywa się co roku i co roku jest poświęcone innemu tematowi. "Co nie zmienia faktu, że NID prowadzi przez cały rok działania, których ważnym elementem są kampanie społeczne. Od prawie roku pracujemy właśnie nad tą problematyką ochrony krajobrazu, estetyki krajobrazu. I postanowiliśmy połączyć to święto dziedzictwa z tym, czym Instytut zajmuje się na co dzień, czyli taką mrówczą pracą docierania do decydentów, ale także społeczności lokalnych. Dziedzictwo jest tak naprawdę teraźniejszością, to nasza przestrzeń życia i wpływa na jego komfort. Mówi się też, że to nie jest coś co odziedziczyliśmy po naszych ojcach, ale coś co pożyczyliśmy od naszych dzieci" - powiedziała.
"Zależy nam na zwracaniu uwagi społecznościom lokalnym na dziedzictwo, które jest wokół nich, a często nie jest przez nich rozpoznane. Jest tu duża różnorodność, także organizatorów, bo mamy do czynienia z wydarzeniami przygotowanymi przez muzea, instytucje samorządowe czy organizacje pozarządowe. Są to też wydarzenia różnego typu - wycieczki, gry terenowe, wystawy, wydarzenia plenerowe, a więc różne sposoby spędzenia wolnego czasu. Planowanych jest ok. 1300 wydarzeń w ok. 200 miejscowościach. Liczbę osób, które co roku w nich uczestniczą szacujemy na ok. 300 tys." - mówił wiceszef NID.
Zastępca dyrektora Narodowego Instytutu Dziedzictwa Bartosz Skaldawski podkreślił, że jest to święto zabytków i okazja do wzięcia udziału w wielu różnych wydarzeniach. "Zależy nam na zwracaniu uwagi społecznościom lokalnym na dziedzictwo, które jest wokół nich, a często nie jest przez nich rozpoznane. Jest tu duża różnorodność, także organizatorów, bo mamy do czynienia z wydarzeniami przygotowanymi przez muzea, instytucje samorządowe czy organizacje pozarządowe. Są to też wydarzenia różnego typu - wycieczki, gry terenowe, wystawy, wydarzenia plenerowe, a więc różne sposoby spędzenia wolnego czasu. Planowanych jest ok. 1300 wydarzeń w ok. 200 miejscowościach. Liczbę osób, które co roku w nich uczestniczą szacujemy na ok. 300 tys." - opowiadał.
Jak dodał, wydarzenia są na tyle różnorodne, że każdy znajdzie coś dla siebie. "To na przykład gra terenowa +Magiczny Szlak Ducha Gór+ polegająca na odszukaniu przez uczestników rozmieszczonych na szlakach Karkonoszy kamieni ze specjalnymi symbolami, które następnie będzie trzeba odrysować na kartkach. Inną inicjatywą będzie +Majdanek - krajobraz historyczny na przestrzeni lat+, która ma zachęcić uczestników do głębszej refleksji na temat naszej historii. Kolejne wydarzenie to ogólnopolska konferencja naukowa z cyklu +Architektura miast+, tym razem poświęcona zieleni w krajobrazie miasta XIX i XX w. Będzie też możliwość zwiedzenia Belwederu, co nawiązuje to jednej z głównych idei Dni Dziedzictwa, czyli święta, podczas którego można zwiedzić miejsca na co dzień niedostępne" - relacjonował Skaldawski.
Inauguracja tegorocznej edycji imprezy odbędzie się w sobotę w Poznaniu. "A konkretnie w Bramie Poznania, czyli pierwszym w Polsce centrum interpretacji dziedzictwa. Tego typu instytucje powstają na całym świecie w miejscach, gdzie mamy nagromadzenie zabytków, tak jak na poznańskim Ostrowie Tumskim. Ale Ostrów to także niezwykła część industrialna związana chociażby z Elektrociepłownią Garbary, niezwykłym modernistycznym przemysłowym budynkiem, który w tej chwili właściwie przechodzi do historii. W ramach inauguracji Dni będzie można zobaczyć wystawę jej poświęconą" - mówił dyrektor Bramy Poznania Robert Mirzyński.
Zaplanowano również pokaz filmu "Krajobraz mojego miasta", który ma zwrócić uwagę na kwestię chaosu reklamowego szpecącego krajobraz miast, małej architektury czy zieleni miejskiej. Film ma stanowić inspirację do działań oddolnych. Podczas inauguracji wystąpi zespół Vołosi. "Później zaprosimy na niezwykły multimedialny spacer pt. +Jasna wyspa!+. Oprowadzimy po wyspie katedralnej wykorzystując mapping na różnych obiektach historycznych na terenie Ostrowa Tumskiego. W niedzielę zapraszamy do odwiedzenia Bramy Poznania, gdzie będą miały miejsce różnego rodzaju działania warsztatowe" - dodał. Wydarzenia w ramach tegorocznych Europejskich Dni Dziedzictwa odbędą się podczas dwóch weekendów - 9-10 i 16-17 września.
Europejskie Dni Dziedzictwa to wspólna inicjatywa Rady Europy i Unii Europejskiej, której celem jest promocja zabytków. W projekcie uczestniczą wszystkie państwa członkowskie rady Europy. Polska włączyła się do akcji w 1993 r.
Idea Europejskich Dni Dziedzictwa narodziła się 3 października 1985 r. w Grenadzie w Hiszpanii podczas II Konferencji Rady Europy. Francuski minister kultury zaproponował wtedy rozszerzenie na cała Europę zainicjowanych we Francji Dni Otwartych Zabytków. Wtedy po raz pierwszy bezpłatnie udostępniono zwiedzającym obiekty, do których dostęp dotychczas był ograniczony. Ponieważ inicjatywa cieszyła się dużym zainteresowaniem zainspirowało to w 1991 r. Radę Europy do ustanowienia Europejskich Dni Dziedzictwa.
Patronem medialnym Europejskich Dni Dziedzictwa jest Polska Agencja Prasowa.
Autor: Anna Kondek-Dyoniziak
Edytor: Paweł Tomczyk(PAP)
akn/ pat/
