Pelplin – zespół pocystersko-katedralny. Źródło: Narodowy Instytut Dziedzictwa
Ponad 4 ha barokowego zespołu parkowego w Pelplinie, jednego z najcenniejszych ogrodów na Pomorzu, zostanie odnowione i udostępnione zwiedzającym. Prace mają się zakończyć w ciągu 4-5 lat. Koszt inwestycji to ok. 20 mln zł, z czego ponad 17 mln to dofinansowanie z UE.
We wtorek odbyła się tam uroczystość związana z uzyskaniem dofinansowania na odnowienie pelplińskiego zespołu parkowego, który jest częścią dawnego pocysterskiego opactwa.
Jak powiedział ordynariusz Diecezji Pelplińskiej bp Ryszard Kasyna, jest to miejsce wyjątkowe. „Z jednej strony doświadczamy piękna katedry pelplińskiej, z drugiej strony są zabytki znajdujące się w katedrze i w muzeum diecezjalnym jak np. Biblia Gutenberga” – wyliczał hierarcha.
Jak powiedział ordynariusz Diecezji Pelplińskiej bp Ryszard Kasyna, jest to miejsce wyjątkowe. „Z jednej strony doświadczamy piękna katedry pelplińskiej, z drugiej strony są zabytki znajdujące się w katedrze i w muzeum diecezjalnym jak np. Biblia Gutenberga” – wyliczał hierarcha.
Wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin przypomniał, że barokowy zespół parkowy położony w centralnej części Pelplina ma powierzchnię prawie 9,5 ha, a projekt rewitalizacji obejmuje ok. 4,5 ha parku. Jak mówił, niektóre z drzew na terenie parku mają po ok. 200 lat. „Mamy do czynienia z jednym z najcenniejszych założeń ogrodowych na terenie Pomorza i to właśnie założenie i pałac, który jest w tym założeniu najważniejszym budynkiem historycznym, będzie objęty projektem renowacji” – wyjaśnił Sellin.
Poza przywróceniem dawnego układu przestrzennego parku oraz dawnego charakteru nasadzeń, park zostanie wzbogacony o nowe funkcje: edukacyjne, poznawcze i rekreacyjne. Projekt przewiduje m.in. budowę ażurowej stalowej altany/sceny z okrągłym drewnianym podestem, która będzie służyła jako miejsce kameralnych koncertów.
Pełnomocnik biskupa diecezjalnego w Pelplinie ds. projektów Tomasz Lesner zwrócił uwagę, że projekt renowacji zespołu parkowego „trzeba widzieć w szerszym kontekście”; zapewnił, że niedługo park będzie udostępniony zwiedzającym i będzie tętnić życiem. „Mamy pomysł na rekonstrukcję w Pelplinie bardzo wielu budynków i terenów opactwa pocysterskiego” – wyjaśnił. Przypomniał, że w ubiegłym roku diecezja otrzymała dofinansowanie z unijnych funduszy na renowację bazyliki katedralnej. Wyraził nadzieję, że Diecezja Pelplińska otrzyma też fundusze na modernizację jej muzeum.
Wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin: Mamy do czynienia z jednym z najcenniejszych założeń ogrodowych na terenie Pomorza i to właśnie założenie i pałac, który jest w tym założeniu najważniejszym budynkiem historycznym, będzie objęty projektem renowacji.
Projekt obejmuje też przebudowę budynku gospodarczego dawnej wozowni oraz zmianę jej sposobu użytkowania na budynek użyteczności publicznej o funkcji kulturalno-edukacyjnej wraz z wyposażeniem w sprzęt do prowadzenia działalności kulturalno-edukacyjnej. W budynku Galeria Ogrody Cystersów powstaną m.in.: pomieszczenie z funkcją wystawienniczą, punkt informacji, sala konferencyjna, sala multimedialna, sala dla dzieci, punkt czytelniczy.
„Za kilka lat to będzie perełka, bardzo ważne miejsce na mapie pielgrzymkowej nie tylko województwa pomorskiego” – podkreślił Lesner. Diecezja zakłada się, że dzięki realizacji projektów liczba odwiedzających Pelplin wzrośnie z obecnych ok. 14 tys. do ok. 27 tys. osób rocznie. Lesner ocenił, że prace powinny zakończyć się w ciągu 4-5 lat.
Dawne pocysterskie opactwo w Pelplinie to jeden z największych zachowanych do dziś w swojej historycznej formie zespołów zabytków sakralnych w Polsce. W jego skład wchodzą przede wszystkim średniowieczne (powstałe głównie między XIII a XV wiekiem) zabudowania pocysterskie - Bazylika Katedralna pw. Najświętszej Maryi Panny, klasztor, kościół pw. Bożego Ciała oraz liczne klasztorne budynki gospodarcze, w tym młyn i spichlerz. Zespół uzupełniają pochodzące z późniejszych czasów - kanonie i sufraganie, zabudowania Wyższego Seminarium Duchownego oraz - ulokowany w ogrodach - klasycystyczny pałac biskupi z pierwszej połowy XIX wieku.
Sercem całego zespołu jest bazylika - drugi co do wielkości (po Bazylice Mariackiej w Gdańsku) kościół ceglany w Polsce. Wnętrze tej trójnawowej świątyni, zwieńczone gwiaździstymi, sieciowymi i kryształowymi sklepieniami, zdobi ponad 20 ołtarzy. Wiele z nich stworzyli najwybitniejsi gdańscy i pomorscy barokowi artyści, w tym Herman Han, Hans Krieg czy Andrzej Stech. Ołtarz główny świątyni składający się z pięciu kondygnacji ma 25,5 metra wysokości; jest największym ołtarzem w Polsce. Skarbem dawnego opactwa jest przechowywana w Muzeum Diecezjalnym Biblia Gutenberga, czyli pierwsza wydana drukiem książka. Jest to jedyny w naszym kraju egzemplarz Biblii Gutenberga, do naszych czasów przetrwało zaledwie 48 egzemplarzy. Pelpliński egzemplarz to dwutomowe wydanie na papierze, posiadające oryginalną XV-wieczną oprawę.
Diecezja Pelplińska otrzymała dofinansowanie na projekt odnowienia zespołu parkowego w Pelplinie ze środków europejskich Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Umowę ws. dofinansowania podpisali na początku kwietnia w Warszawie przedstawiciele Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Diecezji Pelplińskiej. Jak poinformowało MKiDN, barokowy zespół parkowy w Pelplinie stanowi część Pomnika Historii Prezydenta RP („Pelplin – zespół pocystersko-katedralny"). Projekt rewaloryzacji i adaptacji będzie nawiązywał do okresu od drugiej połowy XIX wieku do pierwszej połowy XX wieku.(PAP)
bls/ itm/
