W Białymstoku zakończyły się w sobotę dwudniowe cerkiewne uroczystości związane z 26. rocznicą przeniesienia tam z Grodna na Białorusi relikwii męczennika Gabriela, świętego Ziemi Białostockiej i patrona prawosławnej młodzieży.
Głównej liturgii w białostockiej katedrze prawosławnej św. Mikołaja przewodniczył - goszczący z wizytą w naszym kraju - patriarcha aleksandryjski i całej Afryki Teodor II, w asyście hierarchów Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, m.in. zwierzchnika Cerkwi w Polsce metropolity Sawy.
Uczestniczyły w niej tłumy wiernych, a zakończyła ją procesja z relikwiami Gabriela. W piątek po południu relikwie wróciły do Białegostoku ze Zwierek k. Zabłudowa (Podlaskie), gdzie były przechowywane od maja, od dorocznych uroczystości ku czci męczennika. Zwierki to rodzinna miejscowość św. Gabriela, sześć lat temu konsekrowano tam cerkiew pod jego wezwaniem.
Gabriel Gowdel urodził się w 1684 r. w pobożnej prawosławnej rodzinie chłopskiej. Gdy miał 6 lat, został w nieznanych okolicznościach uprowadzony z domu i zamordowany. Jego ciało pochowano na cmentarzu w rodzinnej miejscowości.
Na tym cmentarzu chowano również dzieci, które zmarły podczas zarazy w 1720 r. W trakcie jednego z pogrzebów przypadkiem odkopano ciało Gabriela. Okazało się, że jest ono w nienaruszonym stanie. Cudownie ocalałe szczątki przeniesiono do krypty w cerkwi w Zwierkach. Uważa się, że wydarzenie to przyczyniło się do ustania epidemii.
Kult Gabriela rósł z biegiem lat głównie za sprawą uzdrowień przy jego grobie. Po pożarze w 1746 r. kaplicy w Zwierkach relikwie przeniesiono do pobliskiego Zabłudowa, a potem przez wiele lat wędrowały one po Kresach Wschodnich. Trafiły do Słucka, Mińska, potem do Grodna na Białorusi.
Dzięki porozumieniu z białoruską Cerkwią we wrześniu 1992 roku uroczyście przeniesiono je do białostockiej katedry św. Mikołaja. Prawosławni duchowni podkreślają, że to wydarzenie miało ogromne znaczenie dla odrodzenia życia religijnego w regionie, a w uroczystościach uczestniczyło wtedy ponad 100 tys. osób.
Od początku relikwiami opiekują się siostry zakonne, początkowo mieszkające w białostockich Dojlidach, obecnie w Zwierkach oddalonych od Białegostoku o kilkanaście kilometrów. W październiku 2012 roku wyświęcona została tam cerkiew pw. Męczennika Gabriela - główna świątynia żeńskiego klasztoru Narodzenia Najświętszej Maryi Panny.
Od 1997 r. obchodom towarzyszą Białostockie Dni Muzyki Cerkiewnej. W niedzielę wieczorem z tej okazji odbędzie się koncert w białostockiej cerkwi św. Ducha. Wystąpią chóry - w większości parafialne - z Białegostoku i Łosinki oraz chór duchowieństwa diecezji grodzieńskiej z Grodna na Białorusi.
Dla patriarchy aleksandryjskiego i całej Afryki Teodora II uroczystości ku czci męczennika Gabriela były głównym punktem sześciodniowej wizyty w Polsce, zorganizowanej na zaproszenie Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Potrwa ona do poniedziałku.(PAP)
Autor: Robert Fiłończuk
rof/ joz
