Park kulturowy pokazujący powstawanie miast przemysłowych na ziemiach polskich ma powstać w centrum Dąbrowy Górniczej (Śląskie). List intencyjny w tej sprawie podpisali w piątek prezydent miasta Zbigniew Podraza i członek zarządu woj. śląskiego Henryk Mercik.
Park ma objąć teren na osi od ulicy Kolejowej, przez dawne zakłady Defum, Pałac Kultury Zagłębia, ulicę 3 Maja aż do Muzeum Miejskiego Sztygarka. Jak napisano w dokumencie rozpoczynającym starania Dąbrowy Górniczej o utworzenie parku kulturowego: "centrum Dąbrowy Górniczej, a zwłaszcza Pałac Kultury Zagłębia oraz teren dawnej fabryki obrabiarek Defum jest zespołem krajobrazowym, który stanowić może uniwersalną opowieść o rozwoju zagłębiowskich miejscowości".
"Gdy uważnie przyjrzymy się śródmieściu Dąbrowy Górniczej, zwłaszcza przez pryzmat dawnych zakładów Defum, dostrzeżemy uniwersalną historię powstawania i rozwoju miast przemysłowych na ziemiach polskich oraz – co szczególnie istotne – cechy charakterystyczne tylko dla Zagłębia Dąbrowskiego. Dzięki temu, centrum Dąbrowy Górniczej można określić jako serce całego regionu zagłębiowskiego. Mamy tu fragmenty osiedli fabrycznych, zespół historycznych hal, zabytek socrealizmu, architekturę modernistyczną z okresu przedwojennego, wysokościowce i pawilony handlowe z lat 60. i 70. XX wieku, a dalej – ulicę 3 Maja z zabytkowymi kamienicami i słynną Sztygarkę z niesamowitą sztolnią ćwiczebną" – powiedział w piątek Henryk Mercik.
Przez lata ten obszar nie był w żaden sposób chroniony, w efekcie wiele cennych architektonicznie budynków zostało pokrytych fatalnej jakości elewacjami czy pomalowanych w pstrokate kolory. "Centrum Dąbrowy Górniczej powinno być dla dąbrowian powodem do dumy. Choć to proces bardzo trudny i czasochłonny, powołanie Parku Kulturowego Serce Zagłębia Dąbrowskiego pomoże nam zapanować nad dotychczasowym bałaganem" - ocenił prezydent Podraza.
Park kulturowy to szczególna forma ochrony stworzona z myślą o ochronie krajobrazu kulturowego czyli "przestrzeni historycznie ukształtowanej w wyniku działalności człowieka, zawierającej wytwory cywilizacji oraz elementy przyrodnicze". Powoływany jest przez radę gminy po zasięgnięciu opinii konserwatora zabytków.
Na obszarze parku kulturowego mogą być ustanowione zakazy i ograniczenia, dotyczące w szczególności zmiany sposobu użytkowania zabytków oraz umieszczania tablic, napisów i ogłoszeń reklamowych, a także form małej architektury. Obowiązkowo dla obszarów, na których utworzono park, sporządza się miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Powstanie parku kulturowego poprzedzają konsultacje społeczne. W Polsce funkcjonuje kilkadziesiąt tego typu rozwiązań. (PAP)
autorka: Anna Gumułka
lun/ agz/
