Znak „Tobie Polsko”. Fot. PAP/H. Bardo
Znajdujący się na katowickim cmentarzu przy ul. Francuskiej grób Romana Jana Koźlika, weterana walk o wolność i niepodległość Polski, uczestnika III Powstania Śląskiego, został w czwartek oznaczony znakiem pamięci „Tobie Polsko”.
Akcja oznaczania grobów znakiem pamięci opracowanym przez Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach rozpoczęła się 5 lipca ub. roku - w dniu setnej rocznicy zakończenia III powstania śląskiego.
Było to pokłosie zainicjowanej przed kilkoma laty przez katowicki IPN akcji poszukiwania zapomnianych grobów powstańców śląskich – zarówno tych, którzy zginęli w czasie walk, jak i powstańczych weteranów. Zgłoszono ok. 200 mogił.
Pierwszy taki znak umieszczono na grobie ppor. Józefa Alberta Hetmańskiego w Jastrzębiu-Zdroju. Od tego czasu oznaczono tak już kilkadziesiąt miejsc spoczynku; do końca tego roku ma być ich około setki. Jedna z kolejnych uroczystości odbyła się w czwartek w Katowicach. Wzięli w niej udział m.in. wojewoda śląski Jarosław Wieczorek, wiceprezydent Katowic Waldemar Bojarun i dyrektor oddziału IPN w Katowicach Andrzej Sznajder. Obrzędu poświęcenia grobu dokonał ks. Andrzej Suchoń – proboszcz parafii mariackiej w Katowicach.
Zgodnie z biogramem IPN, opracowanym na podstawie tomu II Słownika Biograficznego Regionu Tarnogórskiego, Roman Jan Koźlik urodził się 8 lutego 1893 r. w Dąbrówce Małej (obecnie Katowice) jako syn Ignacego i Rozalii Pach. Jako 21 letni mężczyzna wstąpił do 1 Pułku Piechoty Legionów.
W 1914 r. został awansowany do stopnia kaprala i powierzono mu funkcję dowódcy drużyny. Walczył w bitwie pod Krzywopłotami, która odbyła się 16-19 listopada 1914 r., a następnie w tzw. kampanii podhalańskiej. W grudniu 1914 r. służył pod dowództwem mjr. Edwarda Rydza-Śmigłego i brał udział w bitwie pod Łowczówkiem. W latach 1915-18 został wcielony do armii niemieckiej.
W 1917 r. Koźlik ukończył Gimnazjum Świętego Jacka w Krakowie. Po odrodzeniu Polski służył w 2 Wielkopolskim Pułku Artylerii Ciężkiej, początkowo jako obserwator, a następnie zastępca I oficera baterii. 26 września 1919 r. został mianowany podporucznikiem i służył jako adiutant 15 Dywizjonu Artylerii Ciężkiej. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej.
W 1920 r. został odkomenderowany do służby na Górny Śląsk. W okresie od 20 grudnia 1920 r. do 15 czerwca 1921 r. pełnił funkcję dowódcy Batalionu Szturmowego Tarnogórskiego. Jego oddział brał udział w III powstaniu śląskim, w walkach o Tarnowskie Góry, Strzelce Opolskie, Izbicko, Żyrową, Gogolin i Kalinów.
Po jego zakończeniu Koźlika przydzielono do 1 Górnośląskiego Pułku Pociągów Pancernych. Służył między innymi jako zastępca dowódcy pułku oraz dowódca pociągu pancernego „Piast”. W 1923 r. przeniesiony został do Poznania, gdzie służył jako I oficer baterii 7 Pułku Artylerii Ciężkiej. Z dniem 31 lipca 1923 r. został przeniesiony do rezerwy.
W 1933 r. ukończył studia prawnicze. Powrócił do Katowic i został dyrektorem Komunalnej Kasy Oszczędności Miasta Katowice. W czasie II wojny światowej nie został zmobilizowany. Po wkroczeniu Armii Czerwonej został zatrzymany i przewieziony do Rokitna, skąd został po kilku dniach zwolniony.
Wielokrotnie podejmował próby wstąpienia do armii polskiej, jednak ze względu na wiek nie kwalifikował się na oficera liniowego. Po wojnie powrócił do Katowic, gdzie zmarł 18 czerwca 1960 r.
Za działalność został uhonorowany m.in. Krzyżem Niepodległości, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi oraz Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921.
Grób Romana Jana Koźlika na cmentarzu parafialnym przy ul. Francuskiej został wyremontowany ze środków własnych Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach.(PAP)
autor: Mateusz Babak
mtb/ aszw/
