Działające w kampusie Politechniki Opolskiej Muzeum Lamp Rentgenowskich istnieje od 2011 roku. Do tej pory zgromadzono w nim ponad 1400 eksponatów związanych z promieniami X, wśród których znajdują się unikaty na skalę światową.
Muzeum Lamp Rentgenowskich na Politechnice Opolskiej założył w 2011 roku dr. inż. Grzegorz Jezierski, na rok przed ustanowieniem Światowego Dnia Radiologii. Od 2012 r. na całym świecie 8 listopada obchodzony jest Światowy Dzień Radiologii.
"Dzień 8 listopada nawiązuje do daty odkrycia przez niemieckiego uczonego Wilhelma Röntgena w 1895 r. nieznanych promieni, które to nazwał promieniami X. Röntgen, który intuicyjnie dostrzegł, że w tym momencie dokonał wyjątkowego odkrycia tajemniczych nowych promieni, przez siedem kolejnych tygodni dosłownie nie opuszczał swojej pracowni na Uniwersytecie w Würzburgu, chcąc zbadać i opisać te promienie. 22 grudnia 1895 r. wykonał pierwsze na świecie zdjęcie rentgenowskie - ręki swojej żony, Berthy. Za swoje odkrycie otrzymał w 1901 r. pierwszą w historii Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki" – przypomina Jezierski.
Wśród zgromadzonych w opolskim muzeum eksponatów jest m.in. siostrzana lampa urządzenia zamontowanego na marsjańskim łaziku Persevenrance oraz jedna z największych na świecie lamp SRT 4 Coolidge Tube, wyprodukowana w latach 30. XX wieku przez General Electric. Zwiedzając muzeum można obejrzeć zarówno urządzenia, jak i zdjęcia wykonane przy ich pomocy. Nie mogło zabraknąć aparatów wykorzystywanych w medycynie.
"Mamy unikalne aparaty, jak jedyny wyprodukowany w Warszawie w czasie wojny. Kilka aparatów, które można zobaczyć w muzeum, to są właśnie pojedyncze egzemplarze. Natomiast, jeżeli chodzi o same lampy, które można tutaj zobaczyć, pochodzą z całego świata - począwszy od Stanów Zjednoczonych po Japonię, Europę. Trudno wymienić te najciekawsze. Wśród naszych eksponatów można zobaczyć także ciekawostki, jak np. urządzenie wytwarzające promieniowanie rentgenowskie na zasadzie rozciągającej się taśmy klejącej, mamy także miniaturowe źródła przeznaczone do wysyłania na misję kosmiczną. Posiadamy także eksponaty związane z próbami uruchomienia w Polsce produkcji lamp rentgenowskich, w tym także np. lamp impulsowych na Wojskowej Akademii Technicznej" – wyliczył Jezierski.
Do Opola eksponaty trafiają z całego świata, a ich ofiarodawcami są zarówno osoby fizyczne, jak i instytucje oraz firmy. Zgromadzone w Opolu zbiory są opisywane m.in. w literaturze naukowej. Tylko w ciągu ostatniego roku muzeum otrzymało wiele cennych eksponatów, w tym np. jedyną w Polsce lampę rentgenowską ze źródłem elektronów wykonanym innowacyjną techniką nanotechnologii. Kolejna nowość, to kryształy scyntylacyjne, które przekazała firma Nuctech Warsaw Company Limited, produkująca urządzenia rentgenowskie dla służb zajmujących się bezpieczeństwem i ochroną. Do muzeum trafiły także trzy sortery rentgenowskie używane do separacji śmieci, tj. usuwania wszystkich innych zanieczyszczeń poza aluminium. Kolejne ciekawe eksponaty rentgenowskie to: źródło promieniowania X oraz detektor stosowane w przemyśle spożywczym do eliminowania ewentualnych zanieczyszczeń w produktach spożywczych.
Promienie X na co dzień wykorzystywane są w pomiarach grubości warstw, powłok, gęstości materiału, w hutach, budownictwie, przemyśle, w sterylizacji środków medycznych, a nawet do odróżniania pereł sztucznych od naturalnych. Wiele lamp rentgenowskich w zasobach muzeum pochodzi ze służb celnych, lotnisk, ambasad, zakładów karnych, a nawet służb specjalnych i policji. Zainteresowani mogą zwiedzać muzeum bezpłatnie, po wcześniejszym umówieniu terminu. (PAP)
Autor: Marek Szczepanik
masz/ mir/
