Kolejny fragment "Panoramy Siedmiogrodzkiej" trafi do Muzeum Okręgowego w Tarnowie

Tarnowskie muzeum od 1977 r. zbiera części dzieła rozsiane po świecie. Posiada ich już 18, z czego 17 jest jego własnością. Ostatni fragment przedstawiający część taborów gen. Józefa Bema z wołami zaprzężonymi do wozu został zakupiony w połowie 2014 r. Do tej pory na całym świecie zidentyfikowano 38 fragmentów monumentalnego obrazu, ich łączna powierzchnia nie przekracza 1/3 całego dzieła.

Jak poinformował w piątek dyrektor placówki Andrzej Szpunar, dzięki ministerialnej dotacji zakupiony zostanie znany wcześniej fragment panoramy, przedstawiający rosyjską piechotę w natarciu prowadzoną przez oficera na koniu. Jej właściciel z Warszawy chce sprzedać obraz tarnowskiej placówce bo wie, że gromadzi ona fragmenty dzieła Styki.

Tarnowskie muzeum od 1977 r. zbiera części dzieła rozsiane po świecie. Posiada ich już 18, z czego 17 jest jego własnością. Ostatni fragment przedstawiający część taborów gen. Józefa Bema z wołami zaprzężonymi do wozu został zakupiony w połowie 2014 r. Do tej pory na całym świecie zidentyfikowano 38 fragmentów monumentalnego obrazu, ich łączna powierzchnia nie przekracza 1/3 całego dzieła.

„Jesteśmy po słowie z właścicielem obrazu, poczeka on na załatwienie wszystkich spraw formalnych związanych z pozyskaniem środków na zakup” - powiedział PAP Szpunar. Według niego transakcja powinna zostać sfinalizowana w maju lub czerwcu tego roku.

Fragment przedstawia trzecioplanową scenę, ale bardzo istotną - piechotę rosyjską nacierającą na kamienny most nad potokiem Krum, broniony lub atakowany od lewej strony obrazu przez Szeklerów uzbrojonych w kosy. Całość stanowi zamkniętą scenę batalistyczną o wymiarach 125 na 200 cm. Obraz został wyceniony przez rzeczoznawców na 60 tys. zł.

Dyrektor podkreślił, że zakup obrazu jest ważnym uzupełnieniem kolekcji posiadanej przez Muzeum Okręgowe w Tarnowie. Jednym z elementów strategii placówki jest poszukiwanie i dokumentowanie istniejących, zachowanych fragmentów oraz – w miarę możliwości - pozyskiwanie ich.

Szpunar przypomniał, że będzie to już trzeci fragment Panoramy zakupiony przy wsparciu resortu kultury w ostatnich latach. Poprzednie dwa zostały zakupione w latach 2013 i 2014.

Tarnowskie muzeum jest obecnie w posiadaniu 18 fragmentów dzieła, przy czym jeden z nich jest depozytem złożonym przez właściciela z Kalifornii. Obecnie na stałej wystawie prezentowanych jest 14 części. Pozostałe znane fragmenty znajdują się w polskich muzeach w: Warszawie, Krośnie i Łęczycy. Kilka znajduje się w rękach prywatnych, w tym jeden w Anglii. Przedstawiciele placówki zapewniają, że poszukiwania kolejnych części wciąż trwają.

"Panorama Siedmiogrodzka" przedstawiała zwycięską bitwę o Sybin w 1849 roku, dowodzoną przez gen. Józefa Bema. Została namalowana przez polskich i węgierskich artystów pod kierownictwem Jana Styki w 1897 r. Dzieło zamówili Węgrzy z okazji 50. rocznicy Wiosny Ludów. Panoramę malowano w budynku Rotundy we Lwowie, w którym powstawała wcześniej "Panorama Racławicka". Jej wymiary były takie same jak "Panoramy Racławickiej": 120 metrów obwodu i 15 metrów wysokości.

Po raz pierwszy dzieło zostało pokazane w rotundzie na terenie Parku Varosliget w marcu 1898 r. w 50. rocznicę wybuchu węgierskiego powstania przeciwko Austriakom. Towarzystwo akcyjne założone w celu sfinansowania kosztów namalowania panoramy przeliczyło się jednak co do spodziewanych zysków z publicznych prezentacji. Dlatego Jan Styka, nie widząc szans na wyegzekwowanie od zleceniodawców umówionej sumy, obraz zwinął na walec i w 1900 r. wywiózł na ziemie polskie. Ostatecznie podjął decyzję o pocięciu Panoramy na kilkadziesiąt fragmentów, które oprawiono w ramy i sprzedano jako obrazy.

Na przełomie XIX i XX wieku wielkie panoramy malarskie nie należały do rzadkości, widzowie chętnie je oglądali. Poszły w zapomnienie wraz z dynamicznym rozwojem nowej gałęzi sztuki - kina. (PAP)

rgr/ pz/