Warszawa, 17.05.2023. Zbiór materiałów rodzinnych Konsula Honorowego RP w Rosario Bartłomieja Stanisława Moszoro, 17 bm. w Archiwum IPN w Warszawie. W kolekcji znajdują się dokumenty po ojcu – Kazimierzu Wiktorze Moszoro, matce – Ludmile Marii Dąbrowskiej oraz inż. Eugeniuszu Siedleckim. Fot. PAP/T. Gzell
W ramach projektu „Archiwum Pełne Pamięci” Konsul Honorowy RP w Rosario (Argentyna), Bartłomiej Stanisław Moszoro, przekazał do Archiwum IPN rodzinne pamiątki. „To dla nas wielki zaszczyt, że te cenne materiały będziemy mogli udostępniać wszystkim” – powiedział zastępca prezesa IPN dr Mateusz Szpytma.
We środę w Archiwum IPN przy ul. Kłobuckiej odbyła się konferencja prasowa zastępcy prezesa IPN dr. Mateusza Szpytmy i dyrektor Archiwum IPN Marzeny Kruk z udziałem Bartłomieja Stanisława Moszoro, Konsula Honorowego RP w Rosario w Argentynie, który w ramach projektu "Archiwum Pełne Pamięci" przekazał do Archiwum IPN pamiątki rodzinne.
"W ramach projektu projektu +Archiwum Pełne Pamięci+ pozyskujemy materiały i dokumenty od rozsianych po całym świecie polskich rodzin, które doświadczyły koszmaru II wojny światowej. Rodzina pana konsula Moszoro przeżyła ten wojenny koszmar. Jego matka była uwięziona w krakowskim więzieniu Montelupich oraz w KL Auschwitz i Ravensbrück. Ojciec był żołnierzem Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. To dla nas wielki zaszczyt, że te cenne materiały będziemy mogli udostępniać wszystkim, którzy interesują się historią. Chcę podkreślić także powojenną działalność rodziny Moszoro na emigracji w Argentynie i podziękować za piękne wychowanie dzieci, które przez wiele lat świadczyły i świadczą o polskości" - powiedział zastępca prezesa IPN dr Mateusz Szpytma.
"Sześć lat temu - 19 maja 2017 r. - ogłosiliśmy inaugurację projektu +Archiwum Pełne Pamięci+. O takim wydarzeniu jak dziś mogliśmy tylko pomarzyć. Marzyliśmy, by takie kolekcje, jak ta, którą przywiózł dziś Bartłomiej Moszoro z dalekiej Argentyny, trafiły do Archiwum IPN, abyśmy mogli pokazać i opowiedzieć historię Polaków rozsianych po całym świecie. Rodzice pana konsula nie mogli po wojnie wrócić do Polski, bo tu czekało na nich więzienia. Dziś spełnia się jedno z naszych marzeń" - powiedziała dyrektor Archiwum IPN dr Marzena Kruk.
"Szósta rocznica projektu to dobra okazja do jego podsumowania. Dotychczas od naszych darczyńców otrzymaliśmy już 2007 kolekcji. Tylko w ubiegłym roku przekazano ich 425. Chcę podkreślić, że nasz zasób jest narodowym zasobem, który jest wieczyście przechowywany. To jest ogromne wyróżnienie. Darczyńcy darzą nas zaufaniem i my nie zawiedziemy tego zaufania" - podkreśliła Kruk.
"To są bezcenne materiały, które nigdy jeszcze nie były publikowane. Będziemy je digitalizować i udostępniać. Dzięki nim jeszcze skuteczniej będziemy mogli opowiedzieć dzieje Polaków na frontach II wojny światowej" - oceniła.
Wśród przekazanego zbioru możemy znaleźć listy i pocztówki z okresu II wojny światowej, zdjęcia, legitymacje wojskowe, dowody tożsamości, nieśmiertelniki czy pamiątki z obchodów "Tysiąclecia Chrztu Polski" w Rzymie w 1966 r. Cennym uzupełnieniem donacji konsula Moszoro są rolki z taśmami filmowymi kręconymi przez ppor. rez. inż. Eugeniusza Siedleckiego ukazujące ćwiczenia wojskowe w Szkocji w latach 40. XX w., defilady, uroczystości oraz wizyty władz państwowych.
Bartłomiej Stanisław Moszoro jest synem Kazimierza i Ludmiły z domu Dąbrowskiej, urodzonym 1 sierpnia 1950 r. w Rosario (Argentyna). Ukończył studia na wydziale Nauk Ekonomicznych Państwowego Uniwersytetu w Rosario. Przez wiele lat pełnił funkcje kierownicze w branży produkcji kawy oraz w przemyśle chemicznym. Działał w Związku Harcerstwa Polskiego na Obczyźnie, brał aktywny udział w działaniach Związku Polaków w Argentynie i w polskich stowarzyszeniach w Rosario. Od grudnia 1997 r. jest Konsulem Honorowym RP w Rosario. W 2022 r. został odznaczony przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.
Kazimierz Moszoro urodził się 1 marca 1911 r. w Kołomyi. Został zmobilizowany tuż przed wybuchem II wojny światowej. Po zakończeniu działań wojennych przedostał się przez Węgry do Francji, gdzie prowadził Szkołę Podoficerską 2. Pułku Artylerii Ciężkiej WP. Za swą służbę w tym okresie został wyznaczony do odznaczenia Krzyżem Zasługi z Mieczami. Po upadku Francji przedostał się do Szkocji, gdzie zajął się działalnością kulturalną, m. in. kolportażem pism: "Jestem Polakiem" i "Myśli Polskiej". W 1942 r. został skierowany do Londynu i wziął udział w odbudowie Wojskowego Instytutu Technicznego. Po zakończeniu wojny pozostał na emigracji. W 1947 r. podpisał kontrakt z argentyńskim gen. Savio i znalazł się w gronie 17 polskich inżynierów zatrudnionych przez władze argentyńskie do pracy w zakładach zbrojeniowych. Osiadł w Rosario, odznaczył się pracą dla polskiej społeczności. Pełnił funkcję prezesa „Domu Polskiego” i przewodniczącego Sejmików Związku Polaków w Argentynie. Walczył o utrzymanie tygodnika "Głos Polski” - organu Związku Polaków w Argentynie. Był zaangażowany w wiele emigracyjnych inicjatyw społecznych i politycznych. Zmarł 18 lipca 1998 r. w Rosario. (PAP)
autor: Maciej Replewicz
mr/ aszw/
