Marian Turski przewodniczącym Rady Muzeum POLIN

„Nowo powołana Rada Programowa Muzeum wyłoniła ze swego grona przewodniczącego Mariana Turskiego i jego zastępców: Aldonę Machnowską-Górę, wiceprezydentkę Miasta st. Warszawy oraz Artura Hofmana, prezesa Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce” – poinformowała PAP Olga Gawerska z Biura Prasowego Muzeum POLIN.

Marian Turski będzie przewodził Radzie POLIN w kolejnej kadencji 2022-2026. Sprawuje to stanowisko od początku istnienia Muzeum.

W skład Rady Muzeum POLIN wchodzą przedstawiciele trzech Założycieli Muzeum, tj. Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Miasta st. Warszawy: Artur Hofman; Ronald S. Lauder; Aldona Machnowska-Góra; Ewa Malinowska-Grupińska; prof. dr hab. Andrzej Paczkowski; Shana Penn; Zygmunt Rolat; prof. Adam Daniel Rotfeld; Ryszard Schnepf; dr Jarosław Sellin; Albert Stankowski; dr Mateusz Szpytma; Marian Turski; Bronisław Wildstein; Piotr Wiślicki.

Rada Muzeum jest kolektywem, skupiającym różne środowiska zaangażowane w działalność muzeum. Zadaniem Rady jest ocena dotychczasowych osiągnięć muzeum i pomoc w określeniu kierunków jego dalszego rozwoju. W jej skład – obok praktyków różnych dziedzin – wchodzi wielu wybitnych naukowców i znawców historii Żydów oraz historii ogólnej. Decyzją Założycieli Muzeum to właśnie Rada akceptuje ostateczny kształt wystawy stałej.

Marian Turski urodził się w 1926 roku w Druskiennikach jako Mosze Turbowicz. Miał czternaście lat, kiedy trafił do łódzkiego getta, gdzie działał w podziemnej organizacji Lewica Związkowa. Jednym z ostatnich transportów w 1944 roku został wywieziony do obozu Auschwitz-Birkenau. Tam Niemcy zamordowali jego ojca i brata.

W 1945 roku przeżył dwa marsze śmierci: w styczniu – z Auschwitz do Buchenwaldu, w kwietniu – z Buchenwaldu do Theresienstadt, gdzie 8 maja w stanie bliskim agonii doczekał wyzwolenia przez Armię Czerwoną.

Po zakończeniu II wojny światowej zamieszkał na Dolnym Śląsku. W 1949 roku przeniósł się do Warszawy.

Jest historykiem i dziennikarzem, działaczem społecznym. Od 1958 roku kieruje działem historycznym tygodnika „Polityka”. Napisał, opracował i zredagował kilkanaście książek, między innymi: „Lumumba i jego kraj” (Warszawa, 1962), „Operacja Terminal” (Warszawa, 1965), „Byli wówczas dziećmi” (Warszawa, 1975), „Ruch Pokoju. Ludzie, fakty” (Warszawa, 1975), „Losy żydowskie. Świadectwo żywych” (tom I – Warszawa, 1996, tom II – Warszawa, 1999, tom III – Warszawa, 2006), „Polish Witnesses to the Shoah” (Londyn, 2010), „Sztuka w miejscach śmierci. Europejskie pomniki ofiar hitleryzmu” (wraz z Haliną Taborską, Kraków–Budapeszt–Syrakuzy, 2019), „Co ofiary wiedziały o swoim losie” (Kraków, 2020), „XI Nie bądź obojętny” (Wołowiec, 2021).

Marian Turski otrzymał tytuł honorowego obywatela miasta stołecznego Warszawy, między innymi za wieloletni wysiłek prowadzący do powstania na Muranowie Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Od początku pełni także funkcję przewodniczącego Rady Muzeum. Zasiada we władzach: Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, Stowarzyszenia Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej, Rady Domu Konferencji w Wannsee – Miejsca Pamięci i Edukacji Historycznej w Berlinie.

Przez wiele lat pełnił funkcję Wiceprezydenta Międzynarodowego Komitetu Oświęcimskiego, a od 11 czerwca 2021 roku jest Prezydentem tego Komitetu. „Są dziś nienawistne wydarzenia, nie tylko w Europie, które przypominają nam tamte czasy – mówił wówczas Marian Turski. "Właśnie z tego powodu my, ocaleni z Auschwitz i Międzynarodowy Komitet Oświęcimski, musimy być nadal bardzo wyraźnie słyszani na świecie”.

25 marca 2022 roku Marian Turski został wyróżniony przez Senat UMCS tytułem doktora honoris causa „za szlachetne wypełnianie misji strażnika pamięci wspólnej, polsko-żydowskiej historii, przywracanie wiary w sprawczą siłę wolnego słowa oraz głęboki moralny wymiar przykazania +Nie bądź obojętny+, które staje się uniwersalnym ludzkim zobowiązaniem wobec bliźnich i świata”.

Marian Turski jest laureatem wysokich odznaczeń Polski, Francji, Niemiec, Finlandii, Luksemburga, Austrii. (PAP)

Anna Bernat

abe/ dki/