„Sport i sportowcy w KL Auschwitz”. Źródło: Muzeum Auschwitz
„Sport i sportowcy w KL Auschwitz” to nowa wystawa czasowa w Miejscu Pamięci Auschwitz. Opowiada o sporcie w niemieckim obozie oraz o losach deportowanych do niego sportowców – poinformowały w środę służby prasowe oświęcimskiego muzeum.
„Wystawa przybliża historię sportu w niemieckim obozie oraz losy sportowców deportowanych do niego poprzez materiały archiwalne, prace artystyczne oraz oryginalne przedmioty, w tym pamiątki pochodzące od rodzin pięściarzy Antoniego Czortka i Tadeusza Pietrzykowskiego” – powiedział Łukasz Lipiński z biura prasowego Muzeum Auschwitz.
Wicedyrektor Muzeum Auschwitz Andrzej Kacorzyk podkreślił, że do Auschwitz i innych obozów koncentracyjnych oraz ośrodków zagłady Niemcy deportowali wielu przedwojennych sportowców, w tym olimpijczyków i mistrzów swoich krajów w różnych dyscyplinach.
Jak zaznaczył, pojęcie „sportu” w KL Auschwitz zostało wypaczone poprzez używanie tego określenia do stosowanych na masową skalę wycieńczających ćwiczeń połączonych z musztrą i śpiewem. „Pojęcie +sport+ w Auschwitz zawsze kojarzyło się z czymś bardzo trudnym, z narzędziem tortur, z tym innym światem Auschwitz, do którego zostali zesłani ludzie” – powiedział.
Łukasz Lipiński powiedział, że na wystawie zobaczyć można m.in. przedmioty użytkowe i artystyczne wykonywane w obozowych warsztatach przez uwięzionych w Auschwitz przedwojennych sportowców, ich listy dekorowane rysunkami, a także m.in. rękawicę bokserską, przekazaną do zbiorów Miejsca Pamięci przez Eleonorę Szafran, córkę Tadeusza Pietrzykowskiego.
„Sport to była istota życia. Po wojnie tata sam wiedział, że musi swoje życie poświęcić młodym ludziom. Cudowne jest to, że możemy na wystawie zobaczyć tę rękawicę. On wskazał mi pewną drogę, żeby o tym nie zapomnieć. To tyczy się wszystkich rodzin tych więźniów, którzy przeżyli, ich potomstwa. W pewnym momencie, kiedy nas zabraknie to zostaną przynajmniej te eksponaty” – powiedziała Szafran.
Wyjątkowymi pamiątkami zaprezentowanymi na wystawie są przekazane przez syna Antoniego Czortka - Bogdana, listy obozowe jego ojca adresowane do matki. Jak podkreślił, to jedyne pamiątki z czasów obozowych w zbiorach rodzinnych i wyjątkowe dokumenty. Antoni Czortek był zmuszony do walk bokserskich w Birkenau, również z przedwojennym przyjacielem i kolegą z ringu, Zbigniewem Małeckim. Sam niechętnie wspominał czas obozowej gehenny.
„Listy mojego dziadka, Antoniego Czortka, pisane do babci z obozu Auschwitz, to nie tylko nasza najcenniejsza pamiątka rodzinna, ale to przede wszystkim świadectwo jego tragicznego życia uwikłanego w okupacyjną rzeczywistość. Jest to świadectwo tego, jakim był człowiekiem, a przede wszystkim Polakiem, patriotą i wielkim sportowcem – powiedziała Katarzyna Czortek, wnuczka.
Kurator wystawy Renata Koszyk powiedziała, że sport więźniarski to nie tylko boks, ale również zapasy, lekkoatletyka i gry zespołowe, przede wszystkim piłka nożna, siatkówka i koszykówka. Popularne były szachy i gry karciane. „Sport w obozie nie był traktowany jako współzawodnictwo, ale bardziej jako sposób spędzenia wolnego od pracy czasu. Istniał pomimo zagłady, która się tutaj dokonywała” – podkreśliła.
Wystawa „Sport i sportowcy w KL Auschwitz” będzie dostępna w bloku 21 na terenie Miejsca Pamięci Auschwitz do 31 marca przyszłego roku.
Antoni Czortek urodził się 2 lipca 1915 r. w Buśni. W 1939 zdobył srebro w Mistrzostwa Europy. Był czterokrotnym mistrzem Polski. Do Auschwitz został deportowany przez Niemców 25 sierpnia 1943 r. W obozie stoczył wiele walk, m.in. pokonał utytułowanego pięściarza niemieckiego Waltera Duenninga, który pełnił funkcję kapo. Czortek w styczniu 1945 r. został przeniesiony do KL Mauthausen, gdzie doczekał wyzwolenia. Zmarł 15 stycznia 2004 r. w Radomiu.
Tadeusz „Teddy” Pietrzykowski urodził się 8 kwietnia 1917 r. w Warszawie. W 1939 r. zdał maturę. Przed wojną zdobył tytuł wicemistrza Polski. Walczył w wojnie obronnej. Po przegranej próbował przedostać się do Francji, by wstąpić do polskiej armii. Został zatrzymany. Trafił do więzienia. Niemcy deportowali go do Auschwitz 14 czerwca 1940 r. w pierwszym transporcie polskich więźniów. W obozie stoczył ponad 40 walk bokserskich. Uczestniczył w obozowej konspiracji tworzonej przez rtm. Witolda Pileckiego. W 1943 r. został przeniesiony do KL Neuengamme, a później do Bergen-Belsen. Po wyzwoleniu wstąpił do dywizji gen. Stanisława Maczka. Po wojnie był instruktorem wychowania fizycznego w Bielsku-Białej. Zmarł 17 kwietnia 1991 r. Spoczął w Bielsku-Białej. (PAP)
autor: Marek Szafrański
szf/ dki/
