Gwiazda Dawida - synagoga im. Nożyków w Warszawie. Fot. PAP/L. Szymański
Muzeum Górnośląskie w Bytomiu wzbogaciło się o elementy wyposażenia dawnego domu modlitwy miejscowych Żydów. Nowe nabytki posłużą do zrekonstruowania tego miejsca na potrzeby przygotowywanej wystawy o wspólnotach religijnych i etnicznych Górnego Śląska w XIX i XX w.
"Będzie to pierwsza tak kompletna i składająca się z oryginalnych elementów rekonstrukcja przestrzeni modlitewnej we wnętrzach muzealnych na Górnym Śląsku, prezentująca historię społeczności żydowskiej w Bytomiu przed 1945 r."– poinformowała we wtorek Hanna Baron z bytomskiej placówki.
Wspomniane wyposażenie dawnego domu modlitwy to dar Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Katowicach. Obok aron ha-kodesz (szafa ołtarzowa) i pulpitu kantora obejmuje on także księgozbiór liczący 402 tomy ksiąg i ich fragmentów, które dotychczas znajdowały się w domu modlitewnym. Druki te pochodzą z takich europejskich ośrodków jak m.in. Amsterdam, Berlin, Wenecja, Praga czy Lwów.
"Blisko 10 z nich to woluminy pochodzące z XVII w. (w tym z Amsterdamu i Wenecji). Inne niezwykle cenne publikacje to chasydzkie druki wydawane w Czerniowcach. Muzeum otrzymało także woluminy drukowane w Berlinie, Frankfurcie czy Szczecinie, które – jak się nam dzisiaj wydaje – mogły pochodzić z dawnego Beuthen (Bytomia)" – podała Baron.
Bytomskie muzeum, powołując się na historyka dr. Jacka Proszyka, podało, że kolekcja ta po przeprowadzeniu niezbędnych prac konserwatorskich (rozłożonych na najbliższe lata) będzie trzecim co do wielkości zbiorem hebrajskich ksiąg religijnych w Polsce (większe zbiory - wynika z informacji - posiadają tylko Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie oraz Biblioteka Jagiellońska w Krakowie).
Wiele ksiąg jest w złym stanie, jednak ze względu na ich wartość zabytkową czy bibliofilską Muzeum Górnośląskie podejmie się ich ratowania. Wszystkie mają zostać poddane dezynfekcji w komorze fumigacyjnej i dalszym pracom konserwatorskim. Pierwsza faza opracowania przekazanych woluminów (identyfikacja, wprowadzenie do katalogu zbiorów i zasobów biblioteki oraz równoległa konserwacja prewencyjna) potrwa do końca marca przyszłego roku.
Bytomskie muzeum, powołując się na historyka dr. Jacka Proszyka, podało, że kolekcja ta po przeprowadzeniu niezbędnych prac konserwatorskich (rozłożonych na najbliższe lata) będzie trzecim co do wielkości zbiorem hebrajskich ksiąg religijnych w Polsce (większe zbiory - wynika z informacji - posiadają tylko Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie oraz Biblioteka Jagiellońska w Krakowie).
Poza elementami wyposażenia sali, które zostaną zdemontowane i przeniesione najpierw do magazynów placówki, a następnie ponownie zainstalowane w zrekonstruowanym pomieszczeniu, do muzeum trafiły także inne obiekty związane z życiem religijnym żydów. To m.in. szale modlitewne, tkaniny rytualne, pokrowce na tałesy czy przedmioty wprost związane z działalności wspólnoty żydowskiej jak szyldy urzędowe i pieczęcie.
Jak podała Baron, zgodnie z wolą darczyńcy przekazane obiekty (poza wystawami czasowymi i wypożyczeniami trwającymi nie dłużej niż 6 miesięcy) bez zgody Gminy Wyznaniowej nigdy nie mogą opuścić Bytomia. Z kolei w przypadku odrodzenia się społeczności żydowskiej Bytomia, przedmioty te zostaną przekazane wiernym.
Ponadto Muzeum Górnośląskie zobowiązało się do zaprezentowania zrekonstruowanego domu modlitwy (w ramach prezentacji o wspólnotach religijnych i etnicznych Górnego Śląska w XIX i XX w.) do końca 2021 r.(PAP)
akp/ pat/
