Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie zrekonstruowało kabinę unikatowego polskiego prototypu samolotu pasażerskiego CSS-12. Eksponat wraz z wystawą przedstawiającą jego dzieje można już oglądać w ramach stałej ekspozycji „Skrzydła i Ludzie XX wieku”.
Jak podkreślił Tomasz Kosecki, dyrektor Muzeum Lotnictwa Polskiego, CSS-12 jest samolotem wyjątkowym ze względu na swoją historię. Był to prototyp małego, 10-miejscowego dwusilnikowego samolotu pasażerskiego, opracowany przez inż. Leszka Dulębę w Centralnym Studium Samolotów w Warszawie na przełomie lat 40. i 50.
Był to pierwszy całkowicie metalowy samolot, skonstruowany i zbudowany po II wojnie światowej w Polsce, a jego pierwszy lot miał miejsce 22 listopada 1950 r. Prace nad nim wstrzymano na kilka lat z powodu zaangażowania całego przemysłu lotniczego w licencyjną produkcję samolotów bojowych i wznowiono w 1955 r.
W ocenie Jarosława Dobrzyńskiego, kustosza i autora wystawy o eksponacie CSS-12 był udaną konstrukcją, ale ze względu na brak zapotrzebowania na samolot tej klasy i brak odpowiednich silników nie wszedł do produkcji seryjnej.
„Jedyny prototyp o znakach rejestracyjnych SPBAR został skasowany w 1960 r., a jego znaczna część trafiła na dziecięcy plac zabaw w Warszawie” - mówił.
Do magazynów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie – przypomniał autor wystawy – po różnych perypetiach trafił z kolei przód kadłuba z kabiną pilotów.
„Ostatecznie, po wieloletnim spoczynku, doczekał się uznania, a swoją opieką i kompleksowym remontem otoczyli go muzealni renowatorzy, którzy przez wiele miesięcy intensywnie pracowali nad rekonstrukcją kabiny i przywróceniem jej oryginalnego wyglądu” - wyjaśnił Dobrzyński.
Według przedstawicieli placówki, największym wyzwaniem było jak najbliższe prawdy zrekonstruowanie tego unikatowego samolotu, gdyż nie zachowała się praktycznie żadna dokumentacja.
Ekspozycji odnowionej kabiny CSS-12 towarzyszy wystawia przedstawiająca drogę jaką przeszedł eksponat podczas rekonstrukcji.
Powstałe w 1963 roku Muzeum Lotnictwa Polskiego chroni i prezentuje polskie oraz światowe dziedzictwo lotnicze. Jest jednym z największych europejskich muzeów tego rodzaju. Zbiory liczą ponad 200 samolotów, szybowców, śmigłowców, ponad 140 silników lotniczych i zestawy rakietowe. W muzeum jest też zbiór książek o lotnictwie, ponad 20 tys. zdjęć oraz kolekcja orderów i odznaczeń licząca ponad 2 tys. eksponatów.
Krakowskie muzeum mieści się w wyjątkowym historycznie miejscu: zajmuje fragmenty dawnego lotniska wojskowego Rakowice-Czyżyny, jednego z najstarszych lotnisk w Europie. Już w 1892 r. na tym terenie stacjonowały balony obserwacyjne armii austro-węgierskiej, a po przejęciu go od zaborców w 1918 r. lotnisko stało się pierwszą bazą lotniczą niepodległej Polski. Odbudowane po II wojnie światowej funkcjonowało do 1963 roku.(PAP)
autor: Rafał Grzyb
rgr/ pat/
