Unikatowy w skali kraju skarb denarów karolińskich z Biskupca i odkryty w Witoszewie skarb zawierający ozdoby sprzed ponad 2,5 tys. lat będzie można obejrzeć w sobotę podczas Nocy Muzeów – zapowiada Muzeum w Ostródzie (woj. warmińsko-mazurskie).
Odkryty jesienią 2020 r. skarb srebrnych monet, bitych w IX wieku przez władców z dynastii Karolingów, przeszedł konserwację, po której po raz pierwszy zostanie w całości pokazany zwiedzającym ostródzkie muzeum. Składa się on ze 131 monet i ich fragmentów, głównie denarów cesarza Ludwika Pobożnego (814-840), pojedynczego denara cesarza Lotara I (817–855), a także obola i denara króla Karola Łysego (840-877).
Według archeologów znalezisko ma unikatowy charakter, ponieważ to pierwszy skarb denarów karolińskich odkryty na terenie Polski. Okolice Biskupca w powiecie nowomiejskim, gdzie odnaleziono ten skarb, to dawne pogranicze słowiańsko-pruskie. W IX wieku na tych ziemiach dominowały monety arabskie, używane w obiegu handlowym głównie jako tzw. siekańce.
Wcześniej pojedyncze karolińskie denary odkryto w Janowie Pomorskim, w miejscu legendarnego wikińskiego portu i ośrodka handlowego Truso. Z funkcjonowaniem tego emporium i aktywnością Wikingów wiążą archeolodzy także znalezisko spod Biskupca.
Przez ostatnie kilkanaście miesięcy skarb znajdował się w laboratorium Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie. Przeszedł tam proces konserwacji i analiz surowcowych.
Jak powiedział PAP Łukasz Szczepański z Muzeum w Ostródzie, te badania wnoszą ciekawą wiedzę na temat struktury skarbu, chronologii wybicia monet i miejsca ich produkcji.
"Są też wnioski na temat składu surowcowego i zabiegów menniczych, które pozostały jako ślady chemiczne na monetach. Rozpoczęła się identyfikacja mennic, z których one pochodzą. Jest to też oczywiście ważny materiał porównawczy do analiz innych importów karolińskich w strefie bałtyckiej, szczególnie pod kątem analogii do depozytów na obszarze Danii" - wyjaśnił.
Do odkrycia skarbu karolińskich monet w okolicach Biskupca przyczynili się członkowie Stowarzyszenia Detektorystycznego "Gryf". Za pomocą wykrywaczy metalu natrafili oni na pierwsze denary, powiadomili o tym służby ochrony zabytków i pomagali jako wolontariusze w trwających do sierpnia 2021 r. pracach archeologicznych.
W sobotę ostródzkie muzeum zaprezentuje też po raz pierwszy niewielki skarb odkryty wiosną 2023 r. w Witoszewie w gminie Zalewo. Jest to siekierka i dwie wykonane z brązu ozdoby obręczowe, które mogły służyć jako bransolety, naramienniki lub nagolenniki. Wstępnie datowano je na schyłek epoki brązu i początek wczesnej epoki żelaza, tj. pierwszą połowę pierwszego tysiąclecia p.n.e.
Te artefakty znaleźli członkowie Klubu Odkrywcy Towarzystwa Miłośników Ziemi Suskiej. Przy użyciu wykrywaczy metalu prowadzą oni legalne poszukiwania - za zgodą służb ochrony zabytków i właścicieli gruntów - a odnalezione przedmioty przekazują muzeom.
Wcześniej przyczynili się oni do odkrycia skarbu złożonego z blisko 200 krzyżackich monet z XV wieku, a także skupiska ok. tysiąca wczesnośredniowiecznych zabytków, w tym kilkunastu unikatowych trzewików, tj. okuć pochew mieczy. Odkryli również m.in. miecz typu spatha z IV-V wieku oraz grot włóczni z III-IV wieku, czyli późnego okresu wpływów rzymskich.
Po Nocy Muzeów skarby z Biskupca i Witoszewa będą prezentowane na wystawie stałej w Muzeum w Ostródzie. (PAP)
autor: Marcin Boguszewski
mbo/ dki/
