Arras herbowy Zygmunta Augusta jako Wielkiego Księcia Litewskiego. Fot. PAP/J. Bednarczyk
Arras herbowy Zygmunta Augusta zamówiony niegdyś do Pałacu Wielkich Książąt Litewskich w Wilnie po raz pierwszy można zobaczyć w Zamku Królewskim na Wawelu.
Zygmunt August miał w swojej kolekcji około 300 tapiserii, w tym arrasy odziedziczone po rodzicach. Z królewskich zbiorów do naszych czasów przetrwało 138 tkanin. Większość z nich zdobi dzisiaj sale Zamku na Wawelu. Pozostałe są znane specjalistom tylko ze źródeł pisanych, dlatego pojawienie się na rynku antykwarycznym nieznanej wcześniej tkaniny było wielka sensacją.
Arras z herbem Wielkiego Księstwa Litewskiego został wystawiony w 2009 r. na aukcji w Hotel Drouot w Paryżu. Tapiseria została zakupiona do zbiorów Pałacu Wielkich Książąt Litewskich w Wilnie. W Polsce jest pokazywana w ramach prezentacji "Litwa w Krakowie. Sezon kultury 2015".
"Pokaz arrasu Zygmunta Augusta na Wawelu to gest symboliczny, to nasze podziękowanie dla dyrekcji Wawelu i mieszkańców Krakowa za przyjacielskie relacje i bezcenną pomoc przy odbudowie Pałacu Wielkich Książąt Litewskich w Wilnie oraz przy organizowaniu w Wilnie pamiętnych wystaw, m.in. poświęconych Sapiehom i rocznicy bitwy pod Grunwaldem" – mówił w piątek minister kultury Litwy Sarunas Birutis. Dodał, że kiedy w styczniu arras wróci do Wilna, jednocześnie przywieziona zostanie tam z Wawelu ekspozycja poświęcona historii orderu św. Stanisława.
Podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Andrzej Wyrobiec podkreślił, że "w dziele flamandzkich mistrzów znalazły się połączone herby Polski i Wielkiego Księstwa Litewskiego". "To symbol bliskich więzów między naszymi narodami. Symbol naszej przyjaźni od 630 lat" – mówił Wyrobiec.
Dyrektor Muzeum Narodowego - Pałacu Wielkich Książąt Litewskich w Wilnie dr Vydas Dolinskas mówił, że wartość tego arrasu dla nowo wskrzeszonego Pałacu Wielkich Książąt Litewskich jest wyjątkowa, bo nie tylko ozdabiał on to miejsce w przeszłości, ale też przypuszczalnie był świadomie zamówiony przez Zygmunta Augusta właśnie dla tej rezydencji.
Na tkaninie przedstawiony został złożony herb Wielkiego Księstwa Litewskiego, zwieńczony książęcą mitrą, w otoczeniu bujnej dekoracji roślinnej. Na herb ten składają się: Orzeł Biały z królewskim monogramem SA na piersi, Pogoń i trzy herby ziem: kijowskiej (Anioł), wołyńskiej (Krzyż) i smoleńskiej (Niedźwiedź). W polu sercowym znalazł się Wąż – herb rodzinny królowej Bony Sforzy, królewskiej matki.
"Nie zdawaliśmy sobie sprawy po obu stronach granicy, i w Polce, i na Litwie, że zachowały się tego typu tapiserie. Jej pojawienie się na aukcji w Paryżu było ogromnym zaskoczeniem" – mówiła PAP specjalista i badacz tkanin zabytkowych w Zamku Królewskim na Wawelu dr Magdalena Piwocka. "Takiego zestawienia herbów nie mieliśmy wcześniej na żadnych innych obiektach, poza monetami. Zatraciliśmy świadomość tego złożonego herbu Wielkiego Księstwa ze względu na mikroformat monet. Ten arras to prezentacja w pełnej okazałości tego właśnie zestawu herbów" - podkreśliła.
Wystawiony w sali "Pod przeglądem wojsk" arras będzie można oglądać do 17 stycznia. (PAP)
wos/
