Polonijna uroczystość upamiętniająca wybuch II wojny światowej i rocznicę przyjęcia na Węgrzech wielu tysięcy polskich uchodźców odbyła się w czwartek w Budapeszcie. Otwarto też wystawę fotograficzną.
„Węgry, które były połączone na szczeblu wysokiej polityki wskutek szczególnych uwarunkowań politycznych z obozem przeciwnym, hitlerowskim, mimo grożących (…) straszliwych sankcji ze strony tego potężnego, złowieszczego sojusznika, zdecydowały się wznieść ponad obawy i lęki i otworzyć granice przed polskimi uchodźcami. To był gest niezwykły” – podkreślił podczas uroczystości ambasador Jerzy Snopek.
Po zaatakowaniu Polski przez ZSRR na Węgry trafiło ponad 100 tys. Polaków, przed którymi ówczesny premier Pal Teleki otworzył granice. Obozy dla nich znajdowały się m.in. w Balatonboglar nad Balatonem czy w Leanyfalu na północ od węgierskiej stolicy. W Balatonboglar otwarto nawet dzięki życzliwości władz węgierskich polskie liceum i gimnazjum, w którym do wkroczenia w 1944 r. Niemców edukację zdobyło około 600 polskich uczniów.
Podczas uroczystości złożono wieńce pod tablicą upamiętniającą polskich uchodźców oraz pomagających im Węgrów. Znajduje się ona na dziedzińcu siedziby trzech polonijnych instytucji: Ogólnokrajowego Samorządu Polskiego na Węgrzech, Ogólnokrajowej Szkoły Polskiej oraz Polskiego Instytutu Badawczego i Muzeum (PIBM).
Także w czwartek otwarta została wystawa PIBM „Polska oczami Węgrów”, prezentująca około 100 zdjęć z archiwum węgierskiego portalu Fortepan, który publikuje fotografie osób prywatnych do wykorzystania przez każdego. Fotografie wykonane zostały przez Węgrów, którzy przebywali w Polsce jako turyści, żołnierze, sportowcy lub przy innych okazjach.
Pierwsza pokazywana fotografia pochodzi już z 1900 r. i przedstawia skrzyżowanie al. Jerozolimskich i ul. Marszałkowskiej w Warszawie – z przechodniami w melonikach i dorożką na ulicy. Są zdjęcia węgierskich skautów z jubileuszowego zlotu ZHP w Spale w 1935 r., węgierskich honwedów podczas I i II wojny światowej czy węgierskich sportowców, a także wiele fotografii wykonanych przez turystów. Ostatnie zdjęcia pochodzą z 1990 r.
"Skupiliśmy się na charakterystycznych, ciekawych rzeczach. Czasami to jest krajobraz, czasami sytuacje czy ludzie" - powiedział PAP dyrektor PIBM Piotr Piętka.
W uroczystości wzięli udział m.in. dyrektor departamentu ds. religii i narodowości w gabinecie premiera Węgier Richard Tircsi, rzeczniczka narodowości polskiej w parlamencie węgierskim Eva Ronay, a także przewodnicząca Ogólnokrajowego Samorządu polskiego na Węgrzech Maria Felfoeldi.
Polonijny chór św. Kingi wykonał pieśni polskie i węgierskie.
Z Budapesztu Małgorzata Wyrzykowska (PAP)
mw/ akl/
