Wystawa „Sztuka zdobienia. Górnośląskie kroszonki 2022”
Od niedzieli w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu można oglądać wielokolorowe, kunsztowne kroszonki, czyli zdobione wielkanocne jaja. Wśród prezentowanych ponad 160 prac znalazły się kroszonki drapane, malowane, oklejane sitowiem czy ażurowe – wykonane dłutem dentystycznym.
Coroczną wystawę pt. „Sztuka zdobienia. Górnośląskie kroszonki 2022” będzie można oglądać w budynku Muzeum przy ul. Korfantego 34 do 30 kwietnia. Prezentowane są tam prace wykonane w czterech kategoriach: rytowniczej, malowania woskiem, innymi tradycyjnymi technikami, a także nowatorskimi zdobieniami. Jak zwykle wystawie towarzyszył konkurs dla kroszonkarzy, który odbył się już po raz 32. i został rozstrzygnięty w sobotę. W tym roku do konkursu zgłoszono ponad 160 prac, które teraz znalazły się na ekspozycji.
„Górny Śląsk słynie z bogactwa tradycji i zwyczajów, zwłaszcza tych związanych ze świętami. Triduum Paschalne i Wielkanoc to dla mieszkańców naszego regionu szczególny czas modlitwy i zadumy, ale także kultywowania wielu dawnych tradycji, przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Do takich tradycji należy zwyczaj zdobienia jajek wielkanocnych” - przypominają przedstawiciele Muzeum Górnośląskiego.
Największą popularnością wśród kroszonkarzy cieszy się technika rytownicza, wielu też wybiera techniki nowatorskie. „Mamy więc kilka prac oklejanych nitką, muliną, malowanych pisakami, farbami akrylowymi i olejnymi. Mamy jajka ażurowe, wykonane techniką decoupage, oklejane kawałkami folii. Nie brakuje także akcentu ukraińskiego. Na wystawie znalazły się również kroszonki w żółto-niebieskich barwach” - powiedziała kuratorka wystawy Anna Grabińska- Szczęśniak.
Coroczna wystawa kroszonek na stałe wpisała się w kalendarz organizowanych przez Muzeum Górnośląskie imprez. W tym roku dzieła wykonane przez kroszonkarzy, które znalazły się na wystawie, dopełniają obiekty z Działu Sztuki, nawiązujące do Świąt Wielkanocnych. „W przestrzeni ekspozycji znajdziecie płótna Leona Wyczółkowskiego, Zbigniewa Pronaszki, czy Józefa Czapskiego. Partnerem ekspozycji jest Porcelana Bogucice, której zastawa stołowa prezentowana jest na wystawie” - informuje Muzeum Górnośląskie.
Zdobione jajko wielkanocne nazywane jest zwyczajowo pisanką, co nawiązuje do jednego z kilku tradycyjnych sposobów zdobienia jajka – techniki batikowej. W technice tej rozgrzany wosk nanoszono na powierzchnię jajka specjalnym pisakiem, a czynność nazywano pisaniem. Z biegiem lat zaczęto tak nazywać każde zdobione jajko wielkanocne, niezależnie od techniki.
Muzeum Górnośląskie przypomina jednak, że funkcjonują nazwy szczegółowe, związane z konkretną techniką, czyli drapanki, oklejanki, naklejanki oraz kraszanki pochodzące od źródłosłowu krasić, czyli zdobić. Na Górnym Śląsku źródłosłów został przekształcony przez dialekt regionalny i stąd pochodzi nazwa kroszonki.(PAP)
autor: Krzysztof Konopka
kon/ mok/
