Fragmenty fundamentów Nowej Synagogi, która została doszczętnie zniszczona podczas Nocy Kryształowej, osłonięto we Wrocławiu podczas wykopalisk archeologicznych. Wrocławska synagoga przy ul. Łąkowej była drugą co do wielkości bożnicą w ówczesnych Niemczech.
Projekt wykopalisk w miejscu gdzie znajdowała się Nowa Synagoga prowadzony jest przez Fundację Bente Kahan oraz wrocławską Gminę Żydowską.
Bente Kahan poinformowała w poniedziałek podczas konferencji prasowej, że projekt jest realizowany m.in. dzięki środkom przekazanym przez prezydenta Niemiec Franka Waltera Steinmeiera. „Przekazał on pieniądze z nagrody, którą dostał w ostatnim czasie” - powiedziała Kahan.
Prace wykopaliskowe obejmowały wykonanie czterech wykopów. „Charakterystyczna jest wielkość tych fundamentów oraz materiał, z którego zostały one wykonane. To staranie ciosany granity. Fundamenty są bardzo szerokie, co potwierdza olbrzymie rozmiary tej synagogi, która mogła pomieścić 2 tys. osób” - powiedziała architekt Anna Kościuk.
Archeolog Radosław Gliński poinformował, że w wykopie do strony ul. Łąkowej (tu znajdowało się wejście do bożnicy) znaleziono fragmenty posadzki z terakoty. „To zielone płytki z czerwonymi narożnikami. To pokazuje, że dotarliśmy do poziomu użytkowego synagogi oraz, że została ona rozebrana do korony fundamentów” - mówił Gliński.
Do tej pory wykonano cztery wykopy, w każdym z nich osłonięto fragmenty fundamentów. „Chcielibyśmy odsłonić te fundamenty w całym zachowanym przebiegu. To jest istotne nie tylko z punktu widzenia gminy żydowskiej, dla której ma to wartość kulturową oraz emocjonalną, ale również z punktu widzenia historii architektury” - powiedziała Kościuk.
Bente Kahan dodała, że Nowa Synagoga jest dla Żydów symbolem początku Zagłady. Dziś stoi tam pomnik, przed którym co roku w rocznicę Nocy Kryształowej zbierają się wrocławianie uczestniczący w Marszu Wzajemnego Szacunku. „Naszym marzeniem jest, by na fundamentach tej synagogi powstało centrum pamięci” - powiedział Aleksander Gleichgewicht, przewodniczący Gminy Żydowskiej we Wrocławiu.
Nową Synagogę zaprojektował żydowski architekt z Hanoweru Edwin Oppler. Bożnicę otwarto w 1872 r. Była to druga co do wielkość synagoga w ówczesnych Niemczech. Wysadzono ją w czasie Nocy Kryształowej w 1938 r. (PAP)
pdo/ agz/
