Fragment makiety Litzmannstadt Ghetto. Źródło: www.muzeumtradycji.pl
Kilka tysięcy obiektów: kamienic, drewnianych domów, miejsc zieleni, znalazło się na makiecie Litzmannstadt Ghetto, którą od wtorku można oglądać w oddziale Muzeum Tradycji Niepodległościowych Stacja Radegast. Prace nad nią trwały od 2016 roku.
Makieta odwzorowuje wygląd getta z maja 1942 roku i wykonano ją w skali 1:400. Ma wymiary 4 na 10 m i jest - zdaniem jej twórców - największym i jedynym tego typu odwzorowaniem w Polsce.
Obiekt tworzony był na podstawie zdjęć archiwalnych pozyskiwanych przez Muzeum z całego świata - zarówno od instytucji, jak i prywatnych osób. Na terenie dawnego getta znajdowało się kilka tysięcy domów; wiele z nich już nie istnieje. Odwzorowane zostały także mniejsze budynki czy zieleń, choć nie zawsze możliwe było odnalezienie tych elementów na zdjęciach i mapach.
Jak mówi jeden z twórców makiety Piotr Estkowski, przy jej tworzeniu korzystano także ze zdjęć lotniczych. Wykorzystano też materiały z łódzkiego Archiwum Państwowego oraz wspomnienia dawnych mieszkańców. Realizatorzy makiety starali się badać różne źródła, by ustalić, jak wyglądał odtwarzany budynek i jego otoczenie.
Do makiety ma powstać platforma wirtualna z elektroniczną mapą getta wzbogaconą o formy wizualizacji obiektów, widok z lotu ptaka, przenikanie starej fotografii we współczesną oraz nagrania wspomnień. Zgodnie z zamysłem twórców platformy, każdy będzie miał szansę opublikowania na niej własnych wspomnień i historycznych zdjęć.
W realizację projektu zaangażowało się szereg instytucji z kraju, m.in. Instytut Tolerancji, Muzeum Żydów Polskich POLIN, łódzkie Archiwum Państwowe i Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, a także z Izraela, Kanady, Niemiec, RPA, Stanów Zjednoczonych.
Makieta eksponowana jest na Stacji Radegast, gdzie w latach 1941-44 przywożono Żydów, Romów i Sinti z Europy do getta w Litzmannstadt (nazwa nadana Łodzi przez okupantów), a później jego mieszkańców wywożono do obozów zagłady. Dziś Stacja Radegast jest oddziałem Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi.
Litzmannstadt Getto było drugim, co do wielkości w Polsce i najdłużej działającym na ziemiach polskich gettem. W latach 1940-1944 Niemcy zamknęli w nim łącznie ok. 220 tys. Żydów - nie tylko z Polski, ale także z Czech, Niemiec Luksemburga, Austrii - oraz Romów.
W getcie z głodu i wyczerpania zmarło prawie 45 tys. osób, pozostali zostali wywiezieni do obozów zagłady, m.in. Do Chełmna nad Nerem, gdzie zamordowano ok. 70 tys. Ocalało - według różnych źródeł - zaledwie 7-13 tysięcy.(PAP)
autor: Jacek Walczak
jaw/ itm/
