Czym jest żelazo gąbczaste, po co budować mielerz i jak smakują wypieki z piekaroka – można będzie przekonać się w woj. śląskim na niedzielnej PreIndustriadzie. Impreza ta pokazuje epokę przedprzemysłową, opowiadając o korzeniach, z których wyrósł przemysł regionu.
PreIndustriada poprzedza święto Szlaku Zabytków Techniki Woj. Śląskiego Industriadę - koordynowane przez samorząd województwa przedsięwzięcie promujące industrialne dziedzictwo regionu przez koncerty, wystawy, zawody sportowe, konkursy, prezentacje czy warsztaty. W tym roku Industriada odbędzie się po raz siódmy - 11 czerwca; w 44 obiektach, w 27 miastach regionu.
PreIndustriada, która od czterech lat poprzedza święto Szlaku Zabytków Techniki, odbędzie się 29 maja w Górnośląskim Parku Etnograficznym w Chorzowie, przy piekaroku w Rudzie Śląskiej, w zakładzie sztuki kościelnej w Piekarach Śląskich oraz w Żyglinie, Żyglinku i Miasteczku Śląskim.
Po raz pierwszy PreIndustriadę zorganizowano w chorzowskim skansenie cztery lata temu. Pokazano wtedy m.in. pracę dawnej kuźni, kieratu, sposoby oddzielania ziarna od plew, mielenia zbóż czy działania wiatraka.
W tym roku dodatkowymi atrakcjami PreIndustriady w skansenie będą m.in.: prezentacja lokomobilu, czyli walca parowego (zostanie rozpalony, ale jeszcze nie jeździ) czy pokaz wyrobu żelaza gąbczastego w budowanym od piątku piecu dymarskim typu kotlinkowego (piece takie były wykorzystywane na terenie Polski w epoce wpływów rzymskich) i jego przekuwania.
Prócz działającej dymarki powstanie też mniejsza, poglądowa, oraz niewielki mielerz, w jakich dawniej wytwarzano węgiel drzewny (w procesie suchej destylacji). O dymarkach i mielerzach opowiadać ma dr Paweł Madera z Muzeum Archeologicznego, oddziału Muzeum Miejskiego we Wrocławiu.
Ponadto w Górnośląskim Parku Etnograficznym przygotowywane są pokazy: toczenia i cięcia drewna, odlewania kul ołowianych, czyszczenia zboża w wialni, mielenia ziarna na żarnach i w młynie, pieczenia chleba w piecu chlebowym, a także pracy konnego kieratu.
Atrakcją w Mikołowie będą odrestaurowane wapienniki (czyli piece do uzyskiwania wapna palonego) w sołectwie Mokre. Na co dzień są one ogrodzone, w niedzielę będzie można je zwiedzać, a ponadto obejrzeć z geologiem wyrobisko wapienia i przejść do Śląskiego Ogrodu Botanicznego, gdzie dzieci będą mogły wziąć udział np. w dawnych grach i zabawach.
W Piekarach Śląskich można będzie odwiedzić działającą od ponad stu lat Pracownię Rzeźb Sakralnych, należącą do rodziny Schaeferów, a także obejrzeć stary młyn elektryczny w Dąbrówce Wielkiej – dziś nieczynny, ale z zachowanymi maszynami.
PreIndustriada w Rudzie Śląskiej skoncentruje się wokół tamtejszego piekaroka z początku XX w. (opalanego drewnem pieca, gdzie lokalne społeczności gromadziły się by wypiekać chleb). Jedyny taki zachowany czynny obiekt w mieście miał zostać rozpalony w przeddzień PreIndustriady, by w niedzielę było możliwe już pieczenie chleba.
Stowarzyszenie „Góra Jerzego” z Miasteczka Śląskiego przygotowało natomiast wycieczkę rowerową z przystankami przy XIX-piwniczkach pełniących funkcje spiżarek w Żyglinie, pobliskim kamieniołomie, pasiece w Żyglinku oraz piekaroku (nieczynnym dziś) przy trasie Żyglinek/Bibiela/nadleśnictwo Szyndros. Rowery mają czekać przy przystanku kolejki wąskotorowej z Bytomia.(PAP)
mtb/ mhr/
