Przed pięcioma laty kompleks zabytków związanych z górnictwem i gospodarowaniem wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach znalazł się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Z tej okazji na tarnogórskim rynku w sobotę zostanie otwarta okolicznościowa wystawa.
Jak poinformowała PAP w piątek Weronika Herzog ze Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej, które jako jedyna w Polsce organizacja pozarządowa prowadzi samodzielnie dwa zabytki światowego dziedzictwa UNESCO – Zabytkową Kopalnię Srebra i Sztolnię Czarnego Pstrąga, od czasu wpisu na listę odwiedziło ponad 0,5 mln turystów.
"Gdyby nie pandemia, ta liczba byłaby jeszcze większa" – oceniła Herzog, zapraszając na organizowaną na Rynku w Tarnowskich Górach wystawę mającą być fotograficzną podróżą, przybliżającą wydarzenia ostatnich pięciu lat na 24 planszach.
"Ponad połowa dotyczy naszego miasta. Jednak trochę miejsca postanowiliśmy poświęcić Japonii. Tuż przed tarnogórskim wpisem w Kopalni Srebra w Iwami Ginzan wspólnie zorganizowaliśmy wystawę o naszych podziemiach. Teraz chcemy się odwdzięczyć. Tak się składa, że podziemia z Kraju Kwitnącej Wiśni właśnie świętują 15 lat od wpisu na listę UNESCO" – wyjaśniła Herzog.
Wystawa "5 lat na liście UNESCO" zostanie otwarta w sobotę o godz. 10. Wydarzenie organizowane jest we współpracy z tarnogórskim magistratem. Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej odsyła też do wspomnień z ostatnich pięciu lat umieszczonych w swoim serwisie: smzt.pl/2022/07/06/efekt-unesco-ponad-pol-miliona-turystow-i-wiele-dzialan-smzt.
"Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach" stały się 15. polskim obiektem na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO 9 lipca 2017 r. Wpis na listę UNESCO objął 28 obiektów pogórniczych, w tym zajmujący 150 ha kompleks podziemi po dawnym górnictwie rud ołowiu, srebra i cynku.
W toku prac nad wnioskiem m.in. z podziemnego kompleksu wydzielono, jako osobne atrybuty, dwie zasadnicze sztolnie, na których oparto systemy odwadniające: Głęboką Sztolnię Fryderyk (której częścią jest Sztolnia Czarnego Pstrąga), a także Sztolnię Boże Wspomóż.
Pozostałe obiekty to liczne szyby górnicze (w tym trzy będące częścią podziemnej trasy turystycznej w Zabytkowej Kopalni Srebra i dwa w Sztolni Czarnego Pstrąga), pierwotny rejon założenia Kopalni Fryderyk w dzielnicy Bobrowniki Śląskie, krajobraz pogórniczy z XIX wieku, krajobraz pogórniczy Srebrnej Góry, Park Miejski, hałda popłuczkowa dawnej Kopalni Fryderyk oraz Stacja Wodociągowa Staszic wraz z kompleksem podziemnych komór.
Przez kilka stuleci na obszarze Tarnowskich Gór i okolic funkcjonowało kilka tysięcy kopalń; powstało tam ok. 20 tys. szybów i ponad 150 km podziemnych wyrobisk. Częścią tego kompleksu są dwa najbardziej znane obiekty - Zabytkowa Kopalnia Srebra oraz Sztolnia Czarnego Pstrąga (będące m.in. ważnymi punktami Szlaku Zabytków Techniki Woj. Śląskiego).
Sztolnią Czarnego Pstrąga nazywany jest 600-metrowy fragment Głębokiej Sztolni Fryderyk, służącej kiedyś do odwadniania tarnogórskich podziemi. Turyści pływają tamtędy łodziami od 1957 r. Do niedawna była to najdłuższa w Polsce podziemna trasa turystyczna pokonywana w ten sposób, (do czasu oddania ponadkilometrowej drogi wodnej w Sztolni Królowa Luiza w Zabrzu – części XIX-wiecznej Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej).
Zabytkowa Kopalnia Srebra to z kolei jedyna w Polsce trasa turystyczna, wytyczona w podziemiach będących pozostałością po dawnych kopalniach rud srebra, ołowiu i cynku. Stanowi niewielki fragment dawnej kopalni Fryderyk. Do zwiedzania została udostępniona w 1976 r. Przygotowany dla zwiedzających prawie dwukilometrowy szlak przebiega na głębokości 40 m pod ziemią.
Tarnogórskie zabytki objęte wpisem UNESCO wyróżnia wyjątkowy system gospodarowania wodami podziemnymi. Wodę z tych wyrobisk wykorzystywano nie tylko w celach przemysłowych, ale też spożywczych, co jest unikatem w skali świata. Zachowany zakład wodociągowy, który powstał na wyrobiskach górniczych pokazuje, jak bardzo rozwinięty był niegdyś przemysł w tej części Europy.(PAP)
autor: Mateusz Babak
mtb/ pat/
