„Mikołaj Zebrzydowski 1553-1620. Szkic biograficzny”. Fot. Kalwaria Zebrzydowska
Ukazał się szkic biograficzny Mikołaja Zebrzydowskiego, wojewody krakowskiego, marszałka wielkiego koronnego, założyciela Kalwarii Zebrzydowskiej i fundatora sanktuarium. Pozycja wydana została w 400. rocznicę jego śmierci – podaje kalwaryjski magistrat.
„Mikołaj Zebrzydowski był osobą bardzo dobrze wykształconą, prowadził bardzo religijne życie, czynnie włączał się w sprawy Rzeczypospolitej. Odznaczał się pracowitością i uczciwością. Nie skąpił ofiar na potrzeby Kościoła i państwa. Przez papieży uważany był za pierwszego świeckiego obrońcę Kościoła katolickiego w Polsce. Dzieło, jakie zapoczątkował (…) kalwaryjskie dróżki, kościółki i kapliczki oraz park pielgrzymkowy, zostało po prawie 400 od śmierci fundatora uhonorowane wpisem na listę UNESCO” – wskazał burmistrz Kalwarii Zebrzydowskiej Augustyn Ormanty.
Autorami ponad 200-stronicowego dzieła „Mikołaj Zebrzydowski 1553-1620. Szkic biograficzny” są związani z Uniwersytetem Papieskim Jana Pawła II w Krakowie: Tomasz Graff, Bartłomiej Wołyniec i s. Elżbieta Elena Wróbel.
We wstępie do książki wskazali, że ukazuje ona najważniejsze etapy i wydarzenia w życiu Mikołaja Zebrzydowskiego. „Fundator klasztoru kalwaryjskiego i założyciel dzisiejszej Kalwarii Zebrzydowskiej jest z pewnością jedną z najbardziej kontrowersyjnych postaci w galerii słynnych Polaków” – napisali.
Kalwaria Zebrzydowska – polska Jerozolima
Jak wskazali, wielu współczesnych Zebrzydowskiemu posądzało go o zdradę i wichrzycielstwo. Uchodził za uosobienie pychy i ambicji magnackiej. Inni widzieli w nim obrońcę wartości szlacheckiej i majestatu Rzeczypospolitej, pobożnego fundatora i mecenasa.
Książka ukazała się staraniem kalwaryjskiego samorządu przy wsparciu małopolskiego urzędu marszałkowskiego. Otrzymać ją można bezpłatnie w urzędzie miejskim.
Kalwaryjski magistrat w roku jubileuszu wydał także numizmat upamiętniający postać Mikołaja Zebrzydowskiego. To kopia medalu, który kazał on wybić w 1601 r.
Mikołaj Zebrzydowski urodził się w 1553 r. W latach 1565-1569 uczęszczał do Kolegium Jezuickiego w Braniewie, skąd wyniósł bardzo dobre wykształcenie oraz głęboką pobożność. Mając 30 lat ożenił się z Dorotą Herburtówną, z którą miał czworo dzieci.
W 1585 r. został starostą generalnym krakowskim. Był marszałkiem sejmiku województwa krakowskiego w 1587 r. W latach 1601-1620 sprawował urząd wojewody krakowskiego, a w okresie od 1596 do 1600 r. marszałka wielkiego koronnego. Był starostą lanckorońskiej posiadłości. Wraz z królem Stefanem Batorym i Zygmuntem III Wazą brał udział w wielu bitwach i wojnach.
W latach 80. XVI w. związał się z obozem kanclerza Jana Zamojskiego, przez co stał się politycznym oponentem króla. Po śmierci Zamoyskiego w 1605 r. stanął na czele opozycji przeciw Zygmuntowi III Wazie, co doprowadziło w 1606 r. do rokoszu, na którego czele stanął. Został on stłumiony. Po tej klęsce odsunął się od życia politycznego.
Będąc pod wpływem popularnego wówczas dzieła Christiana Adrichomiusza, opisującego Jerozolimę w czasach Chrystusa, do Jerozolimy wysłał swojego dworzanina Hieronima Strzałę, który przywiózł z Ziemi Świętej gipsowe modele kaplic: Krzyża Świętego i Grobu Chrystusa.
W 1602 r. Zebrzydowski podpisał akt fundacyjny budowy klasztoru. Sprowadził na to miejsce Bernardynów. Obiekty te stały się zaczątkiem pierwszej Polskiej Jerozolimy. Widząc wielką popularność dróżek i klasztoru oraz coraz liczniejsze rzesze przybywających pielgrzymów, dokonał w 1617 r. lokacji miasta Zebrzydowa.
Miał bardzo dobre relacje ze Stolicą Apostolską. Papieże Klemens VIII oraz Paweł V uważali Zebrzydowskiego za pierwszego wśród świeckich obrońcę Kościoła katolickiego w Polsce.
Zmarł 17 czerwca 1620 r. Spoczął obok żony na Wawelu.
Sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej jest jednym z głównych ośrodków kultu maryjnego i pasyjnego w Polsce. Jego fundatorami była rodzina Zebrzydowskich. Równocześnie z klasztorem Bernardynów, którzy do dziś opiekują się sanktuarium, wybudowano Dróżki Męki Pańskiej, przypominające kompozycją miejsca święte w Jerozolimie. W 1999 r. obiekty zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Kalwaria Zebrzydowska, leżąca u stóp wzniesienia, na którym stoi klasztor, liczy obecnie ok. 4,6 tys. mieszkańców. (PAP)
autor: Marek Szafrański
szf/ pad/
