Około 500 artystów wystąpi w multimedialnym widowisku pt. „Tryptyk Powstańczy – Pamięć ziemi”, które odbędzie się 25 czerwca na bytomskim Rynku. Będzie to wydarzenie wieńczące metropolitalne obchody stulecia III powstania śląskiego.
„Tryptyk...”, połączy muzykę, taniec i sztuki wizualne; będzie to opowieść o poświęceniu, rodzinie i miłości do ojczystej ziemi – podali organizatorzy, którzy w czwartek opowiedzieli o przygotowaniach do spektaklu. Widowisko jest realizowane dzięki pozyskaniu przez gminę Bytom 700 tys. zł dofinansowania z Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM).
"Na kartach historii związanej z dziejami Górnego Śląska Bytom zapisał się jako ważne miejsce. To tu, za sprawą silnych ośrodków propolskich i determinacji ludzi, zaczyna się opowieść o dążeniach do przyłączenia tych ziem do odradzającej się Polski. Pielęgnujemy tę pamięć, dlatego gorąco wszystkich zapraszam na ten wyjątkowy spektakl" - powiedział prezydent Bytomia Mariusz Wołosz.
Widowisko będzie w całości oparte na muzyce śląskich kompozytorów, artyści wystąpią na kilkupoziomowej scenie. W pierwszej części - „Historia” - publiczność usłyszy muzykę filmową Wojciecha Kilara, a na program koncertu w wykonaniu Orkiestry Filharmonii Śląskiej im. Henryka Mikołaja Góreckiego złożą się tematy filmowe inspirowane muzyką różnych epok od średniowiecza do współczesności. Koncertowi towarzyszyć będzie występ tancerzy baletu w choreografii Henryka Konwińskiego.
W drugiej części Tryptyku, pt. „Walka”, artyści wykonają oratorium Józefa Świdra, opisujące wydarzenia III powstania śląskiego. Tematyka utworu w poetyckich słowach Tadeusza Kijonki podejmuje temat kluczowych dla mieszkańców Śląska wydarzeń w okresie powstań śląskich. Choreografię oratorium opracowali dwaj znani artyści choreografowie: Henryk Konwiński oraz Jakub Lewandowski, a cechą charakterystyczną dzieła będzie występ dwóch połączonych chórów: profesjonalnego i amatorskiego.
Na trzecią część spektaklu, „Pamięć”, złożą się utwory Wojciecha Ciuraja; wystąpią w niej specjalni goście: Abradab, Apostolis Anthimos oraz Karolina Skrzyńska. W całym koncercie weźmie udział łącznie aż 500 artystów z wielu instytucji kulturalnych GZM, m.in. Górniczej Orkiestry Dętej „Bytom”, Orkiestry Wojskowej w Bytomiu, Baletu Opery Śląskiej w Bytomiu, Bytomskiego Teatru Tańca i Ruchu Rozbark, Orkiestra Symfoniczna i Chór Filharmonii Śląskiej im. Henryka Mikołaja Góreckiego w Katowicach oraz balet Zespołu Pieśni i Tańca „Mały Śląsk” z Radzionkowa.
Spektakl odbędzie się zgodnie z obowiązującymi obostrzeniami i przepisami sanitarnymi. Widowisko będzie transmitowane na Facebooku i kanale YouTube Bytomskiego Centrum Kultury i gminy Bytom oraz udostępnione w internecie przez 24 godziny od zakończenia wydarzenia. Organizatorami są: gmina Bytom, GZM oraz Górnośląskie Towarzystwo Historyczne.
Metropolitalne obchody III rocznicy powstania śląskiego w Bytomiu rozpoczęły się 2 maja i potrwają do 25 czerwca - w tym dniu bowiem przypada setna rocznica podpisania staraniem Wojciecha Korfantego rozejmu w Błotnicy Strzeleckiej, faktycznie kończącego trzecie powstanie.
III powstanie śląskie było ostatnim zbrojnym zrywem polskiej ludności na Śląsku. Jego efektem było przyznanie Polsce znacznie większej części Górnego Śląska, niż pierwotnie zamierzano. Rozpoczęcie powstania poprzedził plebiscyt, który odbył się 20 marca 1921 r. W głosowaniu dopuszczono udział osób, które wcześniej wyemigrowały ze Śląska. W tym celu z Niemiec przyjechało 182 tys. emigrantów, z Polski - 10 tys. Ostatecznie w plebiscycie wzięło udział ok. 97 proc. uprawnionych osób, z czego ok. 19 proc. stanowili wcześniejsi emigranci. Za przynależnością do Polski głosowała mniejszość - 40,3 proc. głosujących.
Komisja Plebiscytowa zdecydowała o przyznaniu prawie całego obszaru Niemcom - Polska miała otrzymać tylko powiaty pszczyński i rybnicki. Na tę wieść wcześniejsze pojedyncze strajki niezadowolonych z trudnych warunków materialnych i bezrobocia mieszkańców regionu przekształciły się w strajk generalny, który objął 97 proc. zakładów pracy.
Decyzję o rozpoczęciu powstania podjęto w nieistniejącym już hotelu Lomnitz przy ówczesnej ulicy Gleiwitzerstrasse 10 w Bytomiu 30 kwietnia 1921 roku podczas spotkania Wojciecha Korfantego z dowódcami wojskowymi. Powstanie rozpoczęło się w nocy z 2 na 3 maja. Walki trwały dwa miesiące - powstańcy zdołali opanować prawie cały obszar plebiscytowy, broniąc go później przed siłami niemieckimi. Najpoważniejsze starcia miały miejsce w okolicach Góry św. Anny. W III powstaniu śląskim wzięło udział około 60 tys. Polaków.
W wyniku tego zrywu Rada Ambasadorów zdecydowała o korzystniejszym dla Polski podziale Śląska. Z obszaru plebiscytowego - czyli ponad 11 tys. km kw. - zamieszkanego przez ponad 2 mln ludzi, do Polski przyłączono 29 proc. terenu i 46 proc. ludności. W Polsce znalazły się m.in. Katowice, Świętochłowice, Królewska Huta (obecny Chorzów), Rybnik, Lubliniec, Tarnowskie Góry i Pszczyna. Podział był też korzystny dla Polski gospodarczo - na przyłączonym terenie znajdowały się 53 z 67 istniejących kopalni, 22 z 37 wielkich pieców oraz 9 z 14 stalowni. (PAP)
autor: Krzysztof Konopka
kon/ dki/
