W Ejszyszkach, litewskim miasteczku w rejonie solecznickim, w niedzielę przy pomniku upamiętniającym Powstanie Styczniowe odbyły się uroczystości poświęcone 160. rocznicy wybuchu zrywu. Obchody odbyły się też w innych miejscowościach Wileńszczyzny.
W 1863 roku wikary parafii ejszyskiej ks. Józef Horbaczewski jako pierwszy w powiecie lidzkim ogłosił Manifest Rządu Tymczasowego. Powstańcy pod jego dowództwem dołączyli do oddziału Ludwika Narbutta. Wśród powstańców z Ejszyszek był między innymi malarz Michał Elwiro Andriolli - ilustrator dzieł Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego i Józefa Ignacego Kraszewskiego.
W niedzielę w Ejszyszkach została odprawiona msza święta w intencji poległych powstańców, następnie pod pomnikiem w centrum miasta odsłoniętym w 2016 r. i przedstawiającym dwie granitowe stele symbolizujące dwa narody, Polaków i Litwinów walczących w powstaniu, zostały złożone kwiaty. Uroczystość zakończył koncert z udziałem polskich i litewskich wykonawców.
Okolicznościowe uroczystości z okazji rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego odbyły się też w innych miejscowościach Wileńszczyzny. Natomiast w placówkach oświatowych rejonu wileńskiego styczeń został ogłoszony "Miesiącem Powstania Styczniowego", w ramach którego odbywa się cykl imprez.
Na Litwie jest kilkadziesiąt miejsc pamięci poświęconych uczestnikom Powstania Styczniowego, najwięcej jest w Wilnie. Są to mogiły cmentarne na Rossie, na cmentarzu na Antokolu, na cmentarzu Bernardyńskim. Są też tablice ku czci uczestników zrywu ks. Franciszka Zawadzkiego w kościele św. Piotra i Pawła na Antokolu, ks. Stanisława Iszory w kościele św. Jakuba i Filipa, ks. Rajmunda Ziemackiego i ks. Stanisława Piotrowicza w kościele św. Rafała na Śnipiszkach oraz dowódcy powstańczego Konstantego Kalinowskiego na murach klasztoru dominikanów. Tablica i krzyż upamiętniające powstańców znajdują się ponadto na placu Łukiskim, gdzie wielu uczestników zrywu zostało straconych.W Świętobrości w rejonie kiejdańskim jest grób powstańców z oddziałów Pawła Staniewicza, Medarda Kończy i ks. Antoniego Mackiewicza. W Podbrzeżu mieści się muzeum Powstania Styczniowego. To tu, w Podbrzeziu, ksiądz Antoni Mackiewicz, będący jednym z dowódców powstania, utworzył grupę liczącą 250 powstańców – jedną z pierwszych w guberni kowieńskiej i stawił się do otwartej walki.
Krzyże upamiętniające powstańców stoją też w Puszczy Rudnickiej w rejonie solecznickim, gdzie krwawą bitwę powstańczą toczył m.in. oddział składający się z około 200 osób pod dowództwem Jana Sendka.
W 2019 roku w centralnej kaplicy Cmentarza Rossa spoczęło 20 powstańców, m.in. przywódcy zrywu Zygmunt Sierakowski i Konstanty Kalinowski. Ich szczątki zostały odnalezione w 2017 roku podczas prowadzonych badań archeologicznych na Górze Zamkowej, zwanej też Górą Giedymina. Źródła historyczne wskazują, że powstańcy zostali straceni na wileńskim Placu Łukiskim, a ich ciała potajemnie zostały pochowane na Górze Zamkowej.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ zm/
