W Moskwie na terenie Muzeum Żydowskiego odsłonięto we wtorek pomnik bohaterów ruchu oporu w nazistowskich obozach koncentracyjnych i gettach podczas II wojny światowej. W ceremonii wzięli udział prezydent Władimir Putin i przedstawiciele wspólnoty żydowskiej.
Pomnik, wykonany z białego i czarnego marmuru, to uproszczona, niemal abstrakcyjna kompozycja przedstawiająca skrzydła drzwi i rozsuwające je ludzkie dłonie. Przed pomnikiem znajduje się pięć wysokich szklanych pojemników, w których stoją świece. Autorem projektu jest rosyjski architekt Oleg Fandiejew.
W uroczystości wzięli udział: naczelny rabin Rosji Berl Lazar i szef Federacji Gmin Żydowskich w Rosji Aleksandr Boroda. Fundatorem pomnika jest biznesmen Wiktor Wekselberg, który jest prezesem rady opiekuńczej Muzeum Żydowskiego.
Putin w krótkim wystąpieniu powiedział, że los narodu żydowskiego był "jedną z najbardziej tragicznych kart" w historii świata. Wymienił powstanie w obozie zagłady w Sobiborze i zaznaczył, że jego dowódcą był oficer Armii Czerwonej Aleksandr Peczerski. Ocenił, że "nazwisk większości bohaterów oporu w obozach koncentracyjnych i gettach nie można już odtworzyć".
Putin nawiązał zarazem do przypadającej w przyszłym roku 75. rocznicy pokonania Niemiec hitlerowskich i zakończenia II wojny światowej. "W przyszłym roku będziemy obchodzić 75-lecie Wielkiego Zwycięstwa. Politycy, działacze społeczni i religijni mają obowiązek sumienia, by zachować i przekazać następnym pokoleniom całą prawdę o wojnie, o czynie naszego narodu, o naszych sojusznikach, o cierpieniu i strasznej śmierci milionów niewinnych ludzi" - powiedział.
Obóz zagłady w Sobiborze na Lubelszczyźnie, który wymienił Putin, naziści utworzyli na przełomie kwietnia i maja 1942 roku. Zamordowano w nim co najmniej 250 tys. Żydów pochodzących z Polski, krajów Europy, okupowanych terenów ZSRR, a także około tysiąca Polaków. 14 października 1943 r. w obozie wybuchło powstanie, w wyniku którego część więźniów zdołała zbiec. Niedługo po tym obóz zlikwidowano, wysadzając w powietrze budynek z komorami gazowymi i demontując praktycznie wszystkie zabudowania.
W Polsce w październiku 2013 roku przyznano odznaczenia byłym więźniom obozu, uczestnikom powstania. Peczerski został odznaczony pośmiertnie Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej.
Z Moskwy Anna Wróbel (PAP)
awl/ mc/
