W Retowie na Żmudzi odsłonięto w sobotę pomnik upamiętniający twórcę poloneza „Pożegnanie Ojczyzny” Michała Kleofasa Ogińskiego i jego potomków. Jest to jedno z ostatnich wydarzeń na Litwie zaplanowanych w ramach obchodów Roku Michała Kleofasa Ogińskiego.
Pomnik nie jest rzeźbą portretową kompozytora, jest to trzymetrowe dzieło koncepcyjne nawiązujące do herbu rodu Ogińskich, przypominające kwiat wykonany z ciemnobordowego granitu, osadzone na czarnym cokole.
Pomnik został wzniesiony z inicjatywy mieszkańców Retowa.
„Wznosząc pomnik, chcemy uczcić pamięć rodu Ogińskich, którzy dzierżawili dobra retowskie przez pięć pokoleń – od 1763 r. do 1909 r.” - powiedział PAP Vytautas Rutkauskas, dyrektor Muzeum Historii Kultury Ogińskich w Retowie.
Dyrektor przypomniał, że Ogińscy w Retowie byli pierwszymi na Litwie, którzy znieśli pańszczyznę, jako pierwsi w kraju w 1892 r. wybudowali elektrownię wiatrową, przełożyli linię telefoniczną. Ogińscy założyli w miasteczku szkoły rolniczą i muzyczną, założyli orkiestrę symfoniczną, uruchomili hutę i fabrykę maszyn rolniczych, organizowali wystawy rolnicze.
Pomnik stanął przed dawnym pałacem Ogińskich, w którym mieszkali Michał Kleofas, jego syn – Ireneusz, a następnie wnukowie – Michał Mikołaj i Bogdan Michał, ostatni właściciel majątku, który zmarł bezpotomnie w 1909 r.
Pałac został zniszczony po I wojnie światowej. Obecnie odbudowane są jedynie jego kontury i portyk. Pomnik umieszczono w centralnym miejscu uporządkowanej przestrzeni parkowej.
Odsłonięcie pomnika jest jednym z ostatnich wydarzeń na Litwie, które odbyły się w ramach obchodów Roku Michała Kleofasa Ogińskiego ogłoszonego w związku z 250. rocznicą urodzin kompozytora.
Program obchodów zatwierdzony przez litewski rząd był bardzo bogaty. Odbyły się koncerty, festiwale, wystawy, konkursy. Wyemitowano okolicznościową monetę, znaczek pocztowy, zaprezentowano szereg programów telewizyjnych o rodzie Ogińskich i jego związku z Litwą, opublikowano dokumenty związane z działalnością Ogińskich, na wileńskim cmentarzu Piotra i Pawła rozpoczęto rekonstrukcję kaplicy Ogińskich.
„Rok Michał Kleofasa Ogińskiego na Litwie został maksymalnie wykorzystany w celu popularyzacji osoby kompozytora, dyplomaty, działacza politycznego” - ocenił Vytautas Rutkauskas.
Dotychczas niewielu na Litwie wiedziało, że autor słynnego poloneza „Pożegnanie Ojczyzny” jest powiązany z Litwą. „Dzisiaj, wydaje mi się, ta wiedza jest już powszechna” - powiedział dyrektor, wskazując, że liczba osób odwiedzających Retawę, Muzeum Historii Kultury Ogińskich w Retowie zwiększyła się tego lata dziesięciokrotnie.
Michał Kleofas Ogiński urodził się 25 września 1765 r., w Guzowie pod Żyrardowem. Był nie tylko kompozytorem, ale też podskarbim wielkim litewskim, senatorem rosyjskim, konspiratorem niepodległościowym, dyplomatą i działaczem emigracyjnym. Został pochowany we Florencji w tamtejszym kościele Santa Croce obok takich osobistości jak Galileusz, Michał Anioł czy Gioacchino Rossini.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ lm/ akw/
