Gmach PTG Sokół, ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego w Krakowie Fot. PAP/J. Ochoński
W sali głównej Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Krakowie konserwatorzy odtworzyli XIX-wieczne dekoracje na stropie i ścianach autorstwa Antoniego Tucha. Mają one patriotyczny wydźwięk. Artysta sięgnął m.in. po cytaty z „Ody do młodości” Adama Mickiewicza.
Stan sali przed rozpoczęciem prac – jak podkreślają wykonawcy – był katastrofalny.
"Sufit mógł się w każdej chwili zawalić. Wzmocniliśmy konstrukcję stropu i wykonaliśmy nowy sufit. Wcześniej jednak przeprowadzono badania konserwatorskie, które pozwoliły na odczytanie resztek malowideł Antoniego Tucha. Zrobione zostały transfery niewielkich fragmentów, a potem konserwatorzy w pełni zrekonstruowali dekorację na suficie. Odczytali także dekorację na ścianach i bazując na zachowanych oryginałach dokonali jej renowacji" - mówił w piątek PAP Aleksander Piotrowski z firmy AC Konserwacja Zabytków, która w ramach konsorcjum z firmą DES prowadzi w "Sokole" prace remontowe i konserwatorskie.
Dekoracja sali powstała w 1890 r., a jej autorem był Antoni Tuch – malarz dekorator, który współpracował m.in. ze Stanisławem Wyspiańskim. Na stropie są widoczne m.in. herby tych miast, w których Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" miało swoje siedziby, herb Krakowa i godło Polski, liście dębu, lilijki oraz dekoracja roślina.
"W czasach, gdy Polska była jeszcze pod zaborami umieszczenie w dekoracji godła Polski było wyzwaniem, a jednak Antoni Tuch miał odwagę wprowadzić wątki mocno patriotyczne" – mówiła konserwator dzieł sztuki Monika Bogdanowska.
Artysta sięgnął po cytaty z "Ody do młodości". To wersy: "Razem młodzi przyjaciele!", "Ze słabością łamać uczmy się za młodu!", "W szczęściu wszystkiego są wszystkich cele".
"W projekcie rekonstrukcji motywów roślinnych nawiązaliśmy do renesansowych fresków z kościoła św. Krzyża w Krakowie - nad ich renowacją Tuch pracował wraz z Wyspiańskim, z kolei malowane belki są wzorowane na belkowanym stropie w auli Collegium Novum UJ” – dodała Bogdanowska.
Nad dekoracją malarską sali pracują trzy zespoły konserwatorów: ARS Et Restauro Ewa Tymcik, Kon-Art Maciej Tekielak oraz zespół Agaty Malik –Ptaszyńskiej.
W sali głównej ma być jeszcze zamontowana sosnowa boazeria oraz oświetlenie. Prace powinny zakończyć się na przełomie sierpnia i września.
Uroczyste otwarcie sali jest planowane w listopadzie, choć już wcześniej udostępniona zostanie dziewczętom, które w "Sokole" trenują gimnastykę artystyczną. "Zależy nam także na przywróceniu funkcji społeczno-kulturalnej. Ten obiekt nie będzie tylko tętnił tylko życiem sportowym. Będzie udostępniany wycieczkom oraz młodzieży akademickiej, dla której jest to przykład dokonań ich pradziadów i zwrócenie uwagi na umiejętność połączenia wielu funkcji w jednym budynku" - powiedział PAP prezes Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Krakowie Konrad Firlej. "Chciałbym, aby podczas oficjalnego otwarcia z udziałem władz państwowych zabrzmiała w tej sali jak niegdyś +Rota+. Planujemy tę uroczystość w listopadzie" - dodał.
Gmach "Sokoła" pochodzi z końca XIX wieku. Jego zachodnia część powstała w 1889 r. według projektu Karola Knausa, a część wschodnia w 1894 r. według planu Teodora Talowskiego, który nadał budynkowi cechy neogotyckie. Prowadzone obecnie prace to pierwszy kompleksowy od czasu powstania obiektu. Potrwa do końca 2020 r.
Jako jeden z projektów kluczowych ma zapewnione czteroletnie dofinansowanie ze środków Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa. W sumie remont i konserwacja siedziby "Sokoła" ma kosztować 13,8 mln zł, z czego czteroletnia dotacja przyznana przez SKOZK wyniesie 11,5 mln zł. Budżet prac prowadzonych w 2018 r. wynosi niemal 4,4 mln zł, z czego 3,7 mln to dotacja SKOZK. (PAP)
Małgorzata Wosion-Czoba
wos/ agz/
