Pod koniec tygodnia na zrębie rekonstruowanej w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku XVIII-wiecznej synagogi z Połańca rozpocznie się montaż czterospadowego dachu. Dwukondygnacyjna synagoga odtwarzana jest od półtora roku.
"Zaraz po zakończeniu montażu konstrukcje dachową pokryjemy gontem. Mam nadzieję, że jeszcze w tym roku przystąpimy do prac wewnątrz budowli" – powiedział PAP dyrektor skansenu Jerzy Ginalski.
Jego zdaniem "jednym z najbardziej skomplikowanych zadań w tym roku będzie odtworzenie sklepienia zwierciadlanego synagogi". "Wprawdzie dysponujemy jej dokładną dokumentacją, ale takich prac nie wykonuje się codziennie" – dodał.
Sanockie muzeum zleciło również Centrum Dziedzictwa Szkła w Krośnie wykonanie witraży; mają być gotowe za kilka miesięcy. "Przy rekonstrukcji synagogi wszystkie roboty budowlane są wykonywane ręcznie, tradycyjnymi metodami. Budowniczowie korzystają m.in. z siekier, strugów, pił. Na odtworzenie obiektu potrzeba m.in. blisko 200 m sześciennych drewna jodłowego" – przypomniał Ginalski.
Synagoga ma 22 m długości i 11 m szerokości. Rekonstruowana budowla istniała już w pierwszej połowie XVIII w. Była kilkakrotnie remontowana, a zniszczeniu uległa w czasie II wojny światowej.
Wnętrze synagogi, ściany i czworoboczne sklepienie pokrywała wielobarwna polichromia przedstawiająca znaki zodiaku, rozety, symboliczne zwierzęta, skrzydlate smoki, wici roślinne, kwiaty, rozwinięte tory oraz napisy. "Do rekonstrukcji polichromii zamierzamy przystąpić dopiero, kiedy budynek osiądzie" – zaznaczył dyrektor.
W babińcu, czyli wydzielonej dla kobiet części synagogi, sanockie muzeum planuje pokazywać znajdujące się w jego posiadaniu bogate zbiory judaiców. Wiele z nich dotychczas było eksponowanych jedynie okazjonalnie.
Obiekt rekonstruowany jest na podstawie dokumentacji przekazanej przez Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk oraz Zakład Architektury Polskiej Politechniki Warszawskiej.
Synagoga budowana jest ze środków własnych muzeum; powstaje przy Rynku Galicyjskim w pobliżu kościoła katolickiego i cerkwi greckokatolickiej. Replika Rynku z przełomu XIX/XX w. pokazuje jego funkcje społeczne, gospodarcze i kulturowe. Wokół wybrukowanego kocimi łbami, liczącego 5,5 tys. mkw. placu, stoi 29 drewnianych budynków.
Rynek w skansenie w Sanoku nie jest rekonstrukcją wybranego miasta ani przypadkowym zestawem zachowanych domów. Stanowi syntezę dawnych miasteczek; charakterystycznych dla południowo-wschodniej Polski.
Odtworzone budynki pochodzą z 14 miejscowości Podkarpacia. Są tam m.in. karczma, poczta, urząd gminy, apteka, sklep, dwie chałupy żydowskie oraz zakłady: stolarski, fryzjerski, krawiecki, szewski, zegarmistrzowski i fotograficzny. Zostały wyposażone w meble, sprzęty i urządzenia dające zwiedzającym pełny obraz życia, pracy oraz wypoczynku mieszkańców galicyjskiego miasteczka.
Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku powstało w 1958 r. Zgromadzono w nim ponad 150 obiektów charakterystycznych dla budownictwa w południowo-wschodniej Polsce. Najstarszy zabytek - chałupa z Dąbrówki k. Sanoka - pochodzi z 1681 r. (PAP)
kyc/ agz/
