Odbudowa Rynku Starego Miasta. Warszawa, czerwiec 1953 r. Fot. PAP/CAF/S. Dąbrowiecki
Wykłady o różnych perspektywach odbudowy warszawskiej Starówki i o miejscach wpisanych na Światową Listę Dziedzictwa UNESCO, a także warsztaty rodzinne zaplanowano na weekend w ramach obchodów 63. rocznicy zakończenia pierwszego etapu odbudowy Starówki.
Cykl imprez w związku z 63. rocznicą zakończenia pierwszego etapu odbudowy stołecznej Starówki organizuje Centrum Interpretacji Zabytku, oddział Muzeum Warszawy. W ich ramach będzie można posłuchać wykładów przedstawiających odbudowę Starego Miasta z perspektywy trzech najważniejszych jej uczestników – Naczelnego Architekta Warszawy Józefa Sigalina, szefa Wydziału Architektury Zabytkowej Biura Odbudowy Stolicy Jana Zachwatowicza i Stanisława Żaryna, projektanta wielu staromiejskich kamienic.
"Pracę na gruzach Starego Miasta podjęto już w marcu 1945 r. Członkowie specjalnej grupy terenowej zabezpieczali ocalałe relikty, pracując równolegle z ekipami Czerwonego Krzyża, które ekshumowały na tym terenie zwłoki. Od wiosny następnego roku działała już specjalna pracownia architektoniczna. Te pierwsze prace zabezpieczające, inwentaryzacyjne i projektowe dały podbudowę merytoryczną decyzji politycznej, jaką bez wątpienia była uchwała rządu o odbudowie Traktu Starej Warszawy" - powiedział PAP dr Andrzej Skalimowski z Centrum Interpretacji Zabytku Muzeum Warszawy, który poprowadzi wykłady.
Jak zaznaczył, najważniejszym elementem Traktu była właśnie Starówka – z ulicami Świętojańską, Piwną, Nowomiejską z Barbakanem oraz Rynkiem. "Ścierały się poglądy konserwatorskie i architektoniczne, dyskutowano granice wierności rekonstrukcji i wybór odtwarzanej epoki. Ostatecznie Stare Miasto zostało odbudowane, a precyzyjniej mówiąc – zbudowane na nowo. Nie jest to więc wierna rekonstrukcja stanu przedwojennego" - zaakcentował dr. Skalimowski.
"Ale właśnie fakt podjęcia wysiłku odbudowy, wbrew obowiązującym wówczas w Europie tendencjom konserwatorskim, leżał u podstaw wniosku Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków (ICOMOS) działającej w ramach UNESCO o wpisaniu Starego Miasta na listę Światowego Dziedzictwa. Miało to miejsce w dniu 2 września 1980 r. podczas IV sesji Komitetu Dziedzictwa Światowego w Paryżu" - podkreślił.
Podczas weekendu będzie można również wysłuchać wykładów o miejscach wpisanych na Światową Listę Dziedzictwa UNESCO, które prowadzi dr Olaf Kwapis. Będą one dotyczyły Paryża – brzegów Sekwany, Berlina – wyspy muzeów, Londynu – opactwa Westminster, Brukseli – domów Wiktora Horty, Krakowa – historycznego centrum oraz Pizy – Campo dei Miracoli.
W obchody 63. rocznicy odbudowy Starego Miasta będą się mogły włączyć całe rodziny biorąc udział w rodzinnych warsztatach. Ich uczestnicy m.in. nauczą się rozpoznawać detale architektoniczne i otrzymają okazję zaprojektowania własnej fasady kamienicy. Podczas spotkania poświęconego staromiejskim malowidłom nauczą się zaś m.in. rozpoznawać różne techniki malarskie oraz będą mogli spróbować swoich sił w komponowaniu polichromii. Między wykładami czeka na nich możliwość zwiedzania wystawy stałej placówki.
Decyzję o odbudowie stołecznego Starego Miasta, niemal całkowicie zniszczonego podczas II wojny, podjęto już krótko po zakończeniu działań zbrojnych. Zdecydowano się na przywrócenie świetności Starego Miasta z XVIII w., choć nie we wszystkich szczegółach. Zachowano układ przestrzenny miasta z okresu jego lokacji z XII-XIII w. Projekt rekonstrukcji opracował zespół architektów przy współpracy historyków i historyków sztuki na podstawie zachowanych wizerunków Warszawy.
14 lutego 1945 r. powstało Biuro Odbudowy Stolicy, a już 7 marca przedstawiono pierwszy plan odbudowy. W latach 1945-47 prowadzono prace zabezpieczające i odgruzowywano ulice Starówki. 22 lipca 1949 r. oddano do użytku trasę W-Z, a Kolumna Zygmunta powróciła na swoje miejsce. Zakończenie pierwszego etapu odbudowy Starego Miasta nastąpiło 22 lipca 1953 r. Odbudowa katedry św. Jana i innych kościołów trwała nieco dłużej - do 1955 r. (PAP)
akn/ agz/
