Kamienica parafii Ewangelicko-Augsburskiej położona przy ul. Kredytowej 4 w Warszawie, wpisana do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego. Fot. PAP/A. Zawada
Postanowiłem wpisać do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego kamienicę parafii Ewangelicko-Augsburskiej położoną przy ul. Kredytowej 4 w Warszawie wraz z terenem posesji, z uwagi na zachowane wartości artystyczne i historyczne nieruchomości – informuje mazowiecki wojewódzki konserwator zabytków prof. Jakub Lewicki.
Jak przekazał konserwator kamienica parafii Ewangelicko-Augsburskiej położona przy ul. Kredytowej 4 w Warszawie to cenny przykład zabudowy mieszkalno-użytkowej zaprojektowanej przez wybitnego architekta Henryka Gaya, w oparciu o wcześniejszy projekt architekta Pawła Hosera. "Wewnątrz budynku frontowego zachowały się pozostałości pierwotnego wystroju świadczącego o wysokim standardzie budynku – dekoracyjne posadzki z płytek ceramicznych oraz marmurowa klatka schodowa" - napisał konserwator.
"Niezwykle istotny jest walor historyczny kamienicy, która powstała na miejscu Domu Starców i Sierot jako dom dochodowy, mający umożliwić utrzymanie ośrodków i kontynuowanie podejmowanych przez parafię Ewangelicko-Augsburską działań o charakterze opiekuńczym, dobroczynnym i edukacyjnym" - napisał prof. Lewicki.
Podkreślił, że budynek upamiętnia jednocześnie wybitnych architektów warszawskich związanych ze środowiskiem luterańskim wyznania augsburskiego – Henryka Gaya i Pawła Hosera, a także przedstawicieli elity intelektualnej zaangażowanych w działalność Komisji Budowlanej i realizację prowadzonej inwestycji, m.in. Kazimierza Ganzowa czy Towarzystwo Akcyjne Zakładów Przemysłowo-Budowlanych Franciszek Martens & Adolf Daab.
"Dzieje kamienicy łączą się również z działalnością ważnych instytucji i organizacji, m.in. Rady Głównej Opiekuńczej działającej w latach 1916-1920, Dyrekcji Gazowni Miejskiej, czy spółek prywatnych działających na polu edukacji, przemysłu i techniki" - zaznaczył konserwator.
Posesja przy ul. Kredytowej 4 została zakupiona przez Gminę Ewangelicką w 1852 r. od Banku Polskiego. Rok później ukończono budowę Domu Starców i Kalek Ewangelickich proj. Ludwika Szmideckiego. W 1875 r. Kolegium Kościelne Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Warszawie podjęło decyzję o zabudowie narożnej części działki. W 1900 r. Kolegium zdecydowało się przenieść Dom Starców i Sierot na Wolę na ulicę Żytnią 36, a istniejący budynek przebudować i rozbudować.
Wstępne koncepcje budynku frontowego opracował architekt Paweł Hoser. Ostatecznie do realizacji budynku głównego i oficyny przyjęto jednak projekt autorstwa Henryka Gaya. W 1910 r. częściowo rozebrano budynek Domu Starców i Kalek Ewangelickich, wykorzystując zachowane mury w nowoprojektowanej kamienicy. W kolejnych latach na działce wzniesiono dom parafialny oraz budynek szkolny z oficyną, nadbudowano także oficyny.
W dwudziestoleciu międzywojennym w kamienicy przy ul. Kredytowej 4 swoją siedzibę miały liczne instytucje i przedsiębiorstwa, m.in. Dyrekcja Gazowni Miejskiej, Zarząd Rady Głównej Opiekuńczej, Związek Zawodowy "Przemysł Superfosfatowy", S-ka firmowa Składy Elektrotechniczne Jerzy Hirszowski Inżynier, w piwnicach oficyny poprzecznej zlokalizowana została drukarnia.
W czasie II wojny światowej budynek frontowy uległ uszkodzeniu – zniszczone zostały dachy i część stropów budynku, zachował się natomiast niemal kompletny wystrój elewacji frontowej. Z względu na zniszczenia oraz nową koncepcję urbanistyczną rozebrano część historycznej zabudowy posesji wznosząc nowe budynki wzdłuż wschodniej granicy historycznej posesji. Zdecydowano się na zachowanie przedwojennego budynku frontowego i oficyny, wydzielając je z posesji historycznej. Obecnie oba budynki wraz z działką stanowią własność parafii Ewangelicko-Augsburskiej.(PAP)
Autorka: Marta Stańczyk
mas/ jann/
