Widok Zamku Królewskiego na Wawelu w Krakowie. Fot. PAP/S. Rozpędzik
Wawelskie Wzgórze, na którym mieści się Zamek Królewski i Katedra, przez wieki było centrum władzy świeckiej i duchownej w Polsce. W roku 1000 w Krakowie powstało biskupstwo, a wkrótce potem na Wzgórzu Wawelskim wzniesiono pierwszą katedrę.
W czasie ŚDM, 27 lipca, na Zamku Królewskim na Wawelu zaplanowano oficjalną ceremonię powitania Franciszka w Polsce; po niej - także na Wawelu - papież spotka się z prezydentem Andrzejem Dudą.
Wybudowany na wzgórzu zamek służył władcom Polski jako rezydencja od połowy XI do początku XVII wieku. Od momentu koronacji króla Władysława Łokietka w 1320 roku, na Wawelu koronowani byli wszyscy polscy królowie, z wyjątkiem Stanisława Leszczyńskiego i Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Gotycka katedra wawelska pod wezwaniem świętych Stanisława i Wacława, trzecia z kolei na tym miejscu, została wzniesiona w latach 1320-1364. Świątynia jest budowlą bazylikową, trójnawową, z trzema wieżami (Zygmuntowską, Zegarową i Srebrnych Dzwonów), otoczona wieńcem kaplic, przebudowywanych w ciągu następnych stuleci.
W Katedrze przy konfesji św. Stanisława (konfesja - grobowiec z relikwiami męczennika znajdujący się wewnątrz kościoła) nazywanej Ołtarzem Ojczyzny i uważanej za miejsce święte dla każdego Polaka, polscy królowie składali trofea wojenne. Król Władysław Jagiełło zawiesił tam zdobyte pod Grunwaldem (1410) chorągwie krzyżackie, a Jan III Sobieski sztandar turecki zdobyty po zwycięstwie pod Wiedniem (1683).
W katedrze i w jej kryptach spoczywają polscy święci, władcy, najwybitniejsi przywódcy i poeci, m.in. Władysław Łokietek, Kazimierz Wielki, Władysław Jagiełło, Kazimierz Jagiellończyk, królowa Jadwiga, Zygmunt Stary i Zygmunt August oraz Zygmunt III Waza. Oprócz królów pochowani są tam marszałek Józef Piłsudski, gen. Władysław Sikorski i prezydent Lech Kaczyński z małżonką. W kryptach złożono także szczątki poetów Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, bohatera narodowego Tadeusza Kościuszki oraz ziemię z mogiły poety Cypriana Kamila Norwida.
Katedra Wawelska miała szczególne znaczenie dla inicjatora Światowych Dni Młodzieży Jana Pawła II. W krypcie św. Leonarda, po otrzymaniu święceń kapłańskich, odprawił on 2 listopada 1946 roku mszę prymicyjną. 28 września 1958 roku w prezbiterium katedry odbyła się konsekracja biskupia księdza Karola Wojtyły, a 9 lipca 1967 roku - ingres kardynalski metropolity krakowskiego. Jan Paweł II odwiedzał katedrę na Wawelu podczas każdego pobytu w Krakowie. Był tam w latach: 1979, 1983, 1987, 1991, 1997, 1999 i 2002.
Do dziś w katedrze w pobliżu wejścia do zakrystii stoi konfesjonał, w którym Karol Wojtyła spowiadał się 1 września 1939 r., tuż po otrzymaniu informacji o wybuchu wojny. Na placu przed wejściem do Katedry stoi pomnik Jana Pawła II. Podczas jego poświęcenia w 2008 r. metropolita krakowski kard. Stanisław Dziwisz mówił, że pomnik Jana Pawła II będzie wzywał ze Wzgórza Wawelskiego do narodowej jedności.
Zamek Królewski na Wawelu jest jednym z najokazalszych zabytków architektury renesansowej w Europie. Budowla ta zawiera fragmenty romańskie i znaczne partie gotyckie, ale swój obecny kształt uzyskała w pierwszej połowie XVI wieku za panowania Aleksandra Jagiellończyka i Zygmunta Starego. Po trzecim rozbiorze Polski w roku 1795 zamek został zamieniony na koszary armii austriackiej i funkcję tę pełnił także w wieku XIX. Wojsko opuściło Wawel dopiero w 1905 roku. W 1930 roku zostało oficjalnie powołane muzeum wawelskie.
W czasie II wojny światowej na Wawelu miały swą siedzibę okupacyjne władze Generalnego Gubernatorstwa. Rezydował tam Hans Frank. Po wyzwoleniu niemal natychmiast odtworzono muzeum.
We wnętrzach zamku można podziwiać m.in. malowane fryzy, drewniane stropy, rzeźbione portale. W sali Poselskiej dekorację stropu stanowią rzeźbione w drewnie głowy ludzkie nazywane "głowami wawelskimi". Na Wawelu znajduje się także bogata kolekcja arrasów.
Wzgórze Wawelskie ma wysokość 238 m. n.p.m. Niegdyś było otoczone rozlewiskami i bagnami. Zamek wybudowany na nim obrali sobie na rezydencję pierwsi królowie polscy: Bolesław Chrobry i Mieszko II. Od tego czasu Wawel stał się siedzibą królów, aż do przeniesienia stolicy do Warszawy w 1596 r. Obecne mury otaczające Wawel wzniesione zostały po wyburzeniu w XIX wieku średniowiecznych fortyfikacji obronnych.
Na Wawel można dojść Drogą Królewską wiodącą przez Kraków od Barbakanu, ulicą Floriańską, przez Rynek Główny i Grodzką. Do Wawelu prowadzą także alejki Plant, okalających Stare Miasto.(PAP)
hp/ mow/
