Wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński (C), wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Magdalena Gawin (P), prezes Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej Marek Kandzia (2L) i burmistrz Tarnowskich Gór Arkadiusz Czech (L) podczas uroczystego wręczenia certyfikatu Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO na Zamku Królewskim w Warszawie. Fot. PAP/T. Gzell
To 15 polski obiekt, wpisany na prestiżową listę najbardziej wyjątkowych zabytków na świecie - mówił minister kultury Piotr Gliński podczas wręczenia oryginału certyfikatu wpisu kopalni rud ołowiu, srebra i cynku w Tarnowskich Górach na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
"To bardzo miła uroczystość, cieszę się, że możemy ją obchodzić na Zamku Królewskim, w miejscu, gdzie takie godne momenty powinny być w odpowiedni sposób obchodzone" - powiedział Gliński. Wicepremier podkreślił, że idea budowy międzynarodowego systemu ochrony dziedzictwa kultury na świecie od początku ściśle związana była z zaangażowaniem polskich konserwatorów i archeologów.
"Doświadczenia te są tym bardziej istotne, że w setną rocznicę odzyskania niepodległości obchodzimy także 100-lecie powstania służb konserwatorskich w Polsce (...). Dzisiejsza uroczystość odbywa się w przeddzień Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków, którego celem jest przybliżenie każdemu z nas idei ochrony dziedzictwa kultury" - podkreślił minister kultury.
"Ten obiekt, decyzją Komitetu Światowego Dziedzictwa, został uznany za przykład arcydzieła inżynierii hydraulicznej z okresu od XVI do XIX w. System sztolni w Tarnowskich Górach to ponad 200 km korytarzy, w których znajdują się największe i najbardziej znaczące historycznie kopalnie rud ołowiu, srebra i cynku w Polsce. Stanowią one świadectwo 500-letnich tradycji górniczych" - mówił minister kultury.
Jak zaznaczył, kopalnie rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach to 15 polski obiekt wpisany na "prestiżową listę najbardziej wyjątkowych zabytków na świecie". "Wpisany w wyjątkowych okolicznościach na 21. sesji w Krakowie, której po raz pierwszy w historii organizatorem i gospodarzem była Polska" - zaakcentował Gliński.
"Ten obiekt, decyzją Komitetu Światowego Dziedzictwa, został uznany za przykład arcydzieła inżynierii hydraulicznej z okresu od XVI do XIX w. System sztolni w Tarnowskich Górach to ponad 200 km korytarzy, w których znajdują się największe i najbardziej znaczące historycznie kopalnie rud ołowiu, srebra i cynku w Polsce. Stanowią one świadectwo 500-letnich tradycji górniczych" - dodał minister kultury.
Zabytki Tarnowskich Gór na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO
Wicepremier zwrócił uwagę, że to obywatele i miłośnicy Tarnowskich Gór swoją aktywnością doprowadzili do wpisu kopalni na listę UNESCO. "Zarówno władze lokalne jak i instytucje eksperckie - zarówno Polski Komitet ds. UNESCO jak i Narodowy Instytut Dziedzictwa - włączali się na kolejnych etapach procedur. (...) To sukces nas wszystkich, ale przede wszystkim lokalnych działaczy, obywateli" - podkreślił Gliński.
Przewodniczący Polskiego Komitetu ds. UNESCO Jacek Purchla ocenił wpis kopalni rud ołowiu, srebra i cynku w Tarnowskich Górach na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO jako "niezwykły" ze względu na inicjatywę, którą podjęła społeczność lokalna. "Dziś Tarnowskie Góry mogą być dumne nie tylko ze swojej kopalni, ale także mogą być dumne z siebie" - mówił.
W uroczystości na Zamku Królewskim w Warszawie wzięli udział m.in. wiceprezes Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej Zbigniew Pawlak i Generalny Konserwator Zabytków, podsekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Magdalena Gawin.
W lipcu 2017 r. podczas odbywającej się w Krakowie 41. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa zabytki Tarnowskich Gór, zostały wpisane na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. We wniosku jego autorzy wymieniali 28 obiektów, nie tylko w Tarnowskich Górach, ale też w sąsiednich Zbrosławicach i Bytomiu. Są to pozostałości po dawnych kopalniach rud srebra, ołowiu i cynku - kopalniane wyrobiska i szyby górnicze, system odwadniania i wykorzystania wody pogórniczej oraz elementy krajobrazu kulturowego.
Przewodniczący Polskiego Komitetu ds. UNESCO Jacek Purchla ocenił wpis kopalni rud ołowiu, srebra i cynku w Tarnowskich Górach na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO jako "niezwykły" ze względu na inicjatywę, którą podjęła społeczność lokalna. "Dziś Tarnowskie Góry mogą być dumne nie tylko ze swojej kopalni, ale także mogą być dumne z siebie" - mówił.
Przez kilka stuleci na obszarze Tarnowskich Gór i okolic funkcjonowało kilka tysięcy kopalń; powstało tam ok. 20 tys. szybów i ponad 150 km podziemnych wyrobisk. Częścią tego kompleksu są dwa najbardziej znane obiekty - Zabytkowa Kopalnia Srebra oraz Sztolnia Czarnego Pstrąga. 600-metrowy fragment sztolni służącej kiedyś do odwadniania kopalni dziś turyści przepływają - pod ziemią - łodziami. To najdłuższa w Polsce podziemna trasa turystyczna pokonywana w ten sposób. Sztolnia została udostępniona turystom w 1957 roku.
Zabytkowa Kopalnia Srebra to jedyna w Polsce trasa turystyczna, wytyczona w podziemiach będących pozostałością po dawnych kopalniach rud srebra, ołowiu i cynku. Stanowi niewielki fragment dawnej kopalni Fryderyk. Do zwiedzania została udostępniona w 1976 r. Przygotowany dla zwiedzających prawie 2-kilometrowy szlak przebiega 40 m pod ziemią.
Zarówno sztolnia, jak i kopalnia są od lat na prezydenckiej liście Pomników Historii. Ponadto, od listopada 2014 r. kopalnia jest tzw. punktem kotwicznym sieci Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego (ERIH), skupiającego ok. 200 zabytków techniki w Europie. Obiekty te należą też do Szlaku Zabytków Techniki Woj. Śląskiego.(PAP)
autorzy: Marek Sławiński, Anna Kondek-Dyoniziak, Katarzyna Krzykowska
edytor: Paweł Tomczyk
masl/ akn/ ksi/ pat/
