Źródło: Muzeum Historyczne w Białymstoku
Postacie związane z Powstaniem Styczniowym, bitwy, biżuterię patriotyczną związaną z tym zrywem niepodległościowym można oglądać na wystawie „Opór 1863. Podlasie w Powstaniu Styczniowym”, którą przygotowało Muzeum Historyczne w Białymstoku.
Wystawa będzie otwarta w czwartek późnym popołudniem i będzie dostępna dla zwiedzających do końca grudnia 2023 r.
Ekspozycja powstała z okazji przypadającej w 2023 r. 160. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego.
Autorzy pokazali udział w powstaniu mieszkańców historycznego Podlasia, bitwy pod Siemiatyczami (woj. podlaskie) i Węgrowem (woj. mazowieckie), postacie związane z powstaniem: naczelnika powstania w Białymstoku Adolfa Białokoza (1824-1902), ks. Stanisława Brzóskę (1834-1865), historyczną biżuterię patriotyczną, broń, z jakiej mogli korzystać powstańcy.
"Podlasie stanowiło niezwykle istotny obszar zarówno działalności niepodległościowej przed powstaniem, jak również walk w czasie jego trwania. Zajęcie tego obszaru, a przede wszystkim uzyskanie poparcia miejscowej ludności pozwoliłoby odciąć wojska carskie w Królestwie Polskim od posiłków, a także od zaopatrzenia dostarczanego koleją Warszawsko-Petersburską, idącą między innymi przez Białystok" - podkreślają autorzy w materiałach prasowych o wystawie.
Kuratorzy wystawy: dr Krzysztof Kossakowski i Paweł Okołot podkreślają w tych materiałach, że Podlasie miało duże znaczenie dla władz powstania.
"Połowa ataków na garnizony rosyjskie miała miejsce na Podlasiu i Augustowszczyźnie. Trzy z nich – w Surażu, Kodniu i Łomazach – zakończyły się sukcesem. W późniejszym okresie powstania na Podlasiu miały miejsce jedne z największych potyczek powstania. Zarówno w walkach pod Węgrowem 3 lutego 1863 r., jak i pod Siemiatyczami 6 i 7 lutego 1863 r. po stronie polskiej walczyło po kilka tysięcy żołnierzy" - podano.
Historyk Paweł Okołot powiedział w czwartek PAP, że na wystawie zgromadzono zabytki ze zbiorów Muzeum Podlaskiego (Muzeum Historyczne jest jego częścią), Muzeum Wojska w Białymstoku (przedmioty militarne) jak i od osób prywatnych, kolekcjonerów.
Na wystawie można zobaczyć związaną z powstaniem biżuterię patriotyczną.
"Były to bardzo popularne ozdoby, które pojawiają się w Powstaniu Styczniowym, które tak naprawdę potem przy każdym konflikcie zbrojnym powstają aż do wybuchu II wojny światowej" - powiedział Okołot.
Jednym z tych przedmiotów jest będąca w zbiorach Muzeum Podlaskiego (oddział w Tykocinie) srebrna brosza ( ok. 1860-1865) z czarnym emaliowanym krzyżem, wokół którego znajduje się korona cierniowa. Są też np. brosze z symbolami trzech cnót boskich: wiary nadziei i miłości, czyli z krzyżem, sercem i kotwicą (zbiory Sławomira Maciejewskiego). Są też pierścionki patriotyczne, sygnety.
"Dodatkowo stworzyliśmy replikę biżuterii patriotycznej w formie wpinki, na której znajduje się herb powstańczy złożony z trzech części, na którym znajduje się orzeł, pogoń i Archanioł Michał" -powiedział PAP Paweł Okołot.
Na planszach szczegółowo przypomniano bitwy pod Węgrowem i Siemiatyczami.
"Należy pamiętać, że w ciągu całego powstania stoczono około 1,2 tys. potyczek. To może nie były ogromne bitwy, ale były małe potyczki i dlatego posiłkowaliśmy się właśnie eksponatami z Muzeum Wojska, by również ten charakter militarny tego powstania pokazać" - powiedział Okołot. Dodał, że te przedmioty militarne mogły służyć powstańcom, mogły się znajdować w powstańczym obozie, mogły być wykorzystywane w czasie walki.
Na wystawę muzeum zakupiło też specjalnie matrycę do druku banknotów o nominalne 25 zł emitowanych przez Tymczasowy Rząd Narodowy. "Niezwykła, rzadka, ciekawa pamiątka" - zaznacza Paweł Okołot. Przedmiot nie był dotąd nigdzie prezentowany. Kurator wystawy dodał, że zamówiona we Francji matryca powstała, gdy powstanie chyliło się już ku upadkowi, banknoty z niej nigdy nie powstały.
Wystawę dofinansowało Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.(PAP)
autorka: Izabela Próchnicka
kow/ dki/
