Białystok, Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego. Fot. PAP/J. Ochoński
XIX-wieczne pierwsze wydania książek m.in. Karpińskiego, Orzeszkowej, Moniuszki czy Glogera, ale też starodruki i dokumenty ważne dla historii regionu - kupiła w tym roku Książnica Podlaska w Białymstoku. W sumie jej zbiory wzbogaciły się o 56 antykwarycznych woluminów.
Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku jest największą biblioteką w północno-wschodniej Polsce. Nowe nabytki trafiły do działu zbiorów specjalnych tej instytucji.
Jak mówiła w środę na konferencji prasowej dyrektorka Książnicy Podlaskiej Jolanta Gadek, książki kupiono na aukcjach antykwarycznych, w sumie zapłacono za nie 41 tys. zł.
Powiedziała, że przy takich zakupach liczy się wartość tych książek dla historii regionu. "Wiele z tych pozycji dla naszego regionu są pozycjami bezcennymi" - mówiła Gadek. Dodała, że wybierane są pozycje autorów związanych z tym miejscem lub książki wydane w tym regionie, przy czym - jak podkreśliła - geograficznie chodzi o cały teren Kresów Wschodnich.
Gadek wymieniła, że jednym z najcenniejszych zakupów jest pierwsze wydanie z 1792 r. "Pieśni nabożnych" Franciszka Karpińskiego, poety związanego z Białymstokiem. Zawarte w dziele pieśni "Kiedy ranne wstają zorze" i "Wszystkie nasze dziennie sprawy", a także kolędę "Bóg się rodzi", poeta napisał właśnie w tym mieście. Książka została wydana w drukarni ojców bazylianów w Supraślu k. Białegostoku, ważnej oficynie w tamtych czasach. Książnica nabyła też późniejsze wydanie "Dzieł" Karpińskiego z 1862 roku wydanego w Krakowie.
Innym ważnym nabytkiem jest pierwsze wydanie z 1865 roku najsłynniejszej opery Stanisława Moniuszki "Straszny Dwór". Gadek mówiła, że Moniuszko jest twórcą związanym z regionem: urodził się w Ubielu na Białorusi, a ród Moniuszków miał swój dwór w Goniądzu. Dodała, że imię Moniuszki nosi też od tego roku Opera i Filharmonia Podlaska.
Ważną pozyskaną pozycją jest pierwsze wydanie związanego z regionem etnografa i historyk Zygmunta Glogera, który m.in. opisywał podlaskie zwyczaje. Książka to "Rok polski w życiu, tradycji i pieśni" z 1900 roku, która poświęcona jest kalendarzowi dawnych obrzędów, zwyczajów i świąt ludowych, a także szlacheckich i mieszczańskich.
Zbiory Książnicy Podlaskiej wzbogaciły się też o pierwsze wydanie powieści Elizy Orzeszkowej "Bene nati. Powieść wiejska" z 1891 roku a także księga pamiątkowa "Upominek z 1893 roku, z tekstami literatów podarowana Orzeszkowej z okazji 25-lecia twórczości literackiej.
Wśród innych zakupionych książek znalazły się zbiory wierszy urodzonej w Suwałkach Marii Konopnickiej, mowa związanego z regionem zakonnika i pisarza Antoniego Wagi czy korespondencję "Dialog w Wilnie" Czesława Miłosza i litewskiego poety Tomasa Venclovy.
Z dokumentów, które udało się nabyć, dyrektorka Książnicy Podlaskiej wymieniła starodruk XVIII-wieczny "kwit na podymne i półpodymne z dóbr wieyskich królewskich... dobra Rybniki". Dokument ten to rodzaj deklaracji, iż z dóbr Rybniki zostanie pobrane tzw. podymne, czyli podatek pobierany od każdego gospodarstwa. W dokumencie znalazła się też wysokość podatku oraz wysokość poszczególnych rat do zapłaty.
Ciekawostką dla badaczy - jak mówiła Gadek - może być też zestaw jednodniówek z okresu stalinizmu, które były skierowane do mieszkańców regionu. W sumie zakupiono ich 16, a pochodzą z 1954 roku.
Gadek pytana o plany na przyszły rok, powiedziała, że pracownicy na bieżąco będą obserwować aukcję, bo w każdym momencie może pokazać się coś ważnego. Mówiła, że zależy jej, aby do zbiorów Książnicy pozyskiwać m.in. wydania twórczości Karpińskiego.(PAP)
autorka: Sylwia Wieczeryńska
swi/ itm/
