W dniach 2–4 kwietnia 2012 r. w Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia” przy ul. Marszałkowskiej 21/25 w Warszawie odbędzie się międzynarodowa konferencja naukowa zatytułowana „Inżynieria społeczna w Europie Środkowej w XX wieku”.
Organizatorami konferencji są: Instytut Pamięci Narodowej, Niemiecka Wspólnota Badawcza, Niemiecki Instytut Historyczny w Warszawie oraz Polska Akademia Nauk wraz z Instytutem Studiów Politycznych PAN.
Obrady prowadzone będą w języku polskim i niemieckim.
***
Przedmiotem zainteresowania uczestników konferencji jest stan badań, postulaty badawcze, a także problem relacji między nauką a polityką. Tematem rozważań będzie najpierw inżynieria społeczna do II wojny światowej, a następnie analiza polityki ludnościowej III Rzeszy w okupowanej Polsce, w tym Generalny Plan Wschodni. Ostatnim punktem obrad będzie porównawcze spojrzenie na tę politykę obydwu totalitarnych systemów jako punkt wyjścia do szukania odpowiedzi o jej kontynuację lub brak w okresie powojennym.
Konferencja jest wstępem do otwarcia w Warszawie wystawy Niemieckiej Wspólnoty Badawczej pt. „Nauka. Planowanie. Wypędzenie. Generalny Plan Wschodni Narodowych Socjalistów”. To właśnie rozliczenie z zaangażowaniem niemieckiej nauki w ideologię i politykę narodowego socjalizmu było impulsem, żeby w szerszej perspektywie spojrzeć na politykę ludnościową III Rzeszy w okupowanej Polsce, a także na jej długofalowe uwarunkowania.
PROGRAM KONFERENCJI
2 kwietnia 2012 r.
14.00–14.30 – Otwarcie konferencji
14.30–19.00 – Sesja I – Okres do II wojny światowej
Prowadzący – prof. dr hab. Eduard Mühle, Niemiecki Instytut Historyczny, Warszawa
Polityka ludnościowa, eugenika – prof. dr hab. Thomas Etzemüller, Universität Oldenburg, Institut für Geschichte
Higiena rasowa jako nauka przewodnia planowania przestrzennego i nauki o ludności – prof. dr hab. Sabine Schleiermacher, Charité – Universitätsmedizin Berlin, Institut für Geschichte der Medizin
Utopie nowoczesności: państwo jako wspólnota narodowa, rasowa albo klasowa – prof. dr hab. Theodore Weeks, Southern Illinois University
Migracje przymusowe do czasu II wojny światowej jako narzędzie kształtowania narodu – prof. dr hab. Michael Schwartz, Institut für Zeitgeschichte – Abteilung Berlin
Dyskusja
3 kwietnia 2012 r.
9.30–12.15 – Sesja II, część I – Lata II wojny światowej
Prowadzący – prof. dr hab. Piotr Madajczyk
Nauka w służbie totalitarnych ideologii – prof. dr hab. Patrick Wagner, Martin-Luther-Universität, Philosophische Fakultät, Institut für Geschichte
Okręg Rzeszy Kraj Warty jako pole eksperymentalne narodowosocjalistycznej polityki ludnościowej – prof. dr hab. Maria Rutowska, Instytut Zachodni, Poznań
Nauka i Holocaust – dr Jacek Młynarczyk, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń
Dyskusja
12.30−13.30 – Konferencja prasowa dotycząca wystawy „Nauka, planowanie, wypędzenie. Generalny Plan Wschodni narodowych socjalistów”
13.30−15.00 – Przerwa
15.00–17.30 – Sesja II, część II – Lata II wojny światowej, Generalny Plan Wschodni
Prowadzący – prof. dr hab. Piotr Madajczyk
„Germanizacja”, przesiedlenie, masowy mord. Generalny Plan Wschodni a koncepcje nowego porządku etnicznego Europy Wschodniej podczas II wojny światowej – prof. dr hab. Isabel Heinemann, Westfälische Wilhelms-Universität, Münster
Osadnictwo Niemców etnicznych w Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie (wybrane zagadnienia) – Jan Daniluk, Instytut Pamięci Narodowej, Gdańsk
Niemiecka akcja wysiedleńczo-osadnicza na Zamojszczyźnie 1941–1943. Przegląd polskiej literatury przedmiotu – Agnieszka Jaczyńska, Instytut Pamięci Narodowej, Lublin
Dyskusja
4 kwietnia 2012 r.
9.30–12.15 – Sesja III – Polityka ludnościowa po II wojnie światowej
Prowadzący – dr hab. Ruth Leiserowitz, Niemiecki Instytut Historyczny, Warszawa
Sowiecki darwinizm społeczny: przemysłowa kolonizacja, mobilizacja masowa, głód i praca przymusowa w czasach stalinowskich – prof. dr hab. Dietrich Beyrau, Universität Tübingen, Institut für Osteuropäische Geschichte und Landeskunde
Migracje przymusowe oparte o kryterium narodowości po II wojnie światowej. Kontynuacje i dyskontynuacje – prof. dr hab. Piotr Madajczyk, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa
Komunistyczne konstrukcje narodowe: asymilacja przymusowa, separatystyczne tworzenie narodu a ponadnarodowe koncepcje – prof. dr hab. Stefan Troebst, Geisteswissenschaftliches Zentrum Geschichte und Kultur Ostmitteleuropas an der Universität Leipzig
Dyskusja
12.15–12.30 – Zakończenie konferencji
(IPN)
