Miniatura całostronicowa przedstawiająca Maiestas Domini Źródło: biblioteka cyfrowa Polona, Biblioteka Narodowa
W sobotę 28 listopada, w ramach cyklu PIERWSZE/NAJSTARSZE, odbędzie się w Pałacu Rzeczypospolitej pokaz Sakramentarza tynieckiego. Ten bogato zdobiony kodeks to nie tylko jeden z najstarszych (XI w.) rękopisów przechowywanych w Polsce, ale także intrygujące źródło wiedzy na temat kultury państwa Piastów.
Wydarzeniu towarzyszyć będą wykłady: o kobietach i książkach w XI wieku oraz o początkach opactwa benedyktynów w Tyńcu. Pałac można odwiedzać w godzinach od godziny 10 do 18, a od godziny 14:30 zapraszamy na wykłady:
– 14:30 | benedyktyn br. dr hab. Michał Gronowski, Początki opactwa Tynieckiego.
Kim byli pierwsi opaci Tyńca? Kto podarował im bądź sprowadził Sakramentarz? Skąd przybyli pierwsi zakonnicy?
– 16.00 | dr Grzegorz Pac, Kobiety i książki we wczesnośredniowiecznej Polsce i Europie
Jak często kobiety fundowały luksusowe kodeksy dla kościołów i klasztorów? Czy same bywały właścicielkami książek? Czy potrafiły z nich korzystać, a więc czy znały łacinę?
Sakramentarz tyniecki – bogato zdobiony kodeks z XI wieku, należący do grupy najstarszych rękopisów przechowywanych w Polsce, został przepisany i ozdobiony iluminacjami w Kolonii, prawdopodobnie w klasztorze św. Pantaleona ok. 1072–1075 roku. Księga trafiła do Tyńca albo wkrótce potem, albo sto lat później (po opuszczeniu przez benedyktynów opactwa na Ołbinie we Wrocławiu) gdzie kodeksu użyto podczas konsekracji tamtejszego kościoła św. Wincentego w 1149 r.
W rękopisie zachowała się jedna miniatura całostronicowa, przedstawiająca Maiestas Domini, trzy całostronicowe inicjały oraz 13 mniejszych, bogato zdobionych. Kalendarz oraz Canon missae zostały spisane złotem na purpurowym tle. Rękopis, zakupiony przez Stanisława Kostkę Zamoyskiego w roku 1814, wszedł w skład Biblioteki Ordynacji Zamojskiej, która obecnie stanowi depozyt w Bibliotece Narodowej.
PIERWSZE/NAJSTARSZE to cykl prezentacji z okazji 1050. rocznicy chrztu Polski. Co miesiąc Biblioteka Narodowa zaprezentuje w Pałacu Rzeczypospolitej pierwsze teksty i najstarsze zabytki kultury i historii, dokumentujące początki Państwa Polskiego.
Źródło: Biblioteka Narodowa
