„Drugie spojrzenie. II wojna w filmie montażowym” - przegląd filmów kompilacyjnych w DSH
Pokazami tzw. filmów montażowych, kompilowanych z materiałów archiwalnych i poświęconych różnym aspektom II wojny, stołeczny Dom Spotkań z Historią uczci 70. rocznicę zakończenia konfliktu. Zaprezentowane zostaną także m.in. relacje świadków tamtych wydarzeń.
"Przegląd filmów montażowych +Drugie spojrzenie. II wojna w filmie montażowym+ to nasza propozycja związana z 70. rocznicą zakończenia wojny. Pomysł był taki, by sięgnąć do tzw. filmów montażowych, kompilacyjnych. Po pierwsze dlatego, że nie jest to kategoria filmowa zbyt dobrze znana, a w znakomity sposób pokazująca wydarzenia historyczne. Filmy takie opierają się na materiałach archiwalnych poddawanych ponownemu montażowi i dzięki temu zyskujących nowy przekaz, wzbogacanych efektami dźwiękowymi, muzyką czy wprowadzeniem koloru" - opowiadała PAP Agnieszka Tomasińska z Filmoteki Domu Spotkań z Historią.
Jak zaznaczyła, pomysłodawcy pragnęli zebrać najbardziej znane filmy montażowe poświęcone różnym aspektom II wojny i przybliżyć je polskim widzom. Cykl otwiera środowy pokaz filmu "Ciemności skryją ziemię". "Nie jest on co prawda stricte filmem montażowym, ale dużo mówi o materiałach archiwalnych i o tym, w jaki sposób one powstają i czym są. W tym obrazie pojawia się wiele refleksji odnośnie samego tworzenia filmów czy nagrywania archiwaliów. Ten film jest szczególny, ponieważ pokazuje materiały nakręcone przed 70 laty w okresie wyzwalania obozów koncentracyjnych. To, co operatorzy wojsk alianckich zobaczyli po wejściu do nich, było na tyle drastyczne, że wycofano się ze stworzenia filmu opartego na tych nagraniach" - mówiła przedstawicielka Filmoteki.
"Przegląd filmów montażowych +Drugie spojrzenie. II wojna w filmie montażowym+ to nasza propozycja związana z 70. rocznicą zakończenia wojny. Pomysł był taki, by sięgnąć do tzw. filmów montażowych, kompilacyjnych. Po pierwsze dlatego, że nie jest to kategoria filmowa zbyt dobrze znana, a w znakomity sposób pokazująca wydarzenia historyczne" - opowiadała PAP Agnieszka Tomasińska z Filmoteki Domu Spotkań z Historią.
Materiały leżały później przez dziesiątki lat na półkach. "I film +Ciemności skryją ziemię+ wydobywa je z archiwów, pokazuje, opowiada historię tego obrazu, który po wojnie z różnych względów nie powstał. Jest on wstrząsającym zapisem tego, czym były obozy koncentracyjne. Zawiera wiele relacji osób po różnych stronach - więźniów, których wyzwolono z obozu i ich odczuć; operatorów kręcących materiały, dla których pobyt w tych miejscach był wstrząsem czy montażystów, którzy później mieli film montować. Są także ciekawe materiały pokazujące samych Niemców. Przez pewien czas po wojnie była bowiem taka polityka, że niemieccy cywile mieszkający obok obozów byli tam zaprowadzani, by zobaczyli jak wyglądała rzeczywistość tamtych miejsc. Ich reakcje także można zobaczyć w filmie. Więc z różnych względów jest on naprawdę poruszający" - podkreśliła Tomasińska.
Po projekcji filmu odbędzie się dyskusja z udziałem gości, którą poprowadzi reżyser Maciej Drygas, również twórca filmów montażowych. Weźmie w niej także udział Paweł Sawicki z Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau i operator Jacek Petrycki, który nagrywał materiały we współczesnych miejscach związanych z masowymi tragediami m.in. w Rwandzie.
Na piątek zaplanowano pokaz materiałów archiwalnych wybranych i opracowanych przez DSH. "Znaleźliśmy je w amerykańskich archiwach, są dostępne online. To materiały z 1945 r. powstałe po zakończeniu wojny w Europie pokazujące jak wyglądała ówczesna rzeczywistość w różnych regionach świata" - powiedziała przedstawicielka Filmoteki.
19 maja w ramach cyklu zostanie zaprezentowany film radziecki "Zwyczajny faszyzm" z 1965 r. "To klasyka filmu dokumentalnego, takiej sowieckiej propagandy antyfaszystowskiej. Obraz składa się prawie w całości z archiwaliów, momentami uzupełnianych komentarzami reżysera. Generalnie zamierzeniem filmu była krytyka faszyzmu, jednak tak się złożyło, że kiedy trafił do kin przez większość społeczeństwa został odebrany jako krytyka systemów totalitarnych. Zaczęto odnosić mechanizmy pokazywane w filmie do tego, co się działo w ZSRR, szczególnie w okresie stalinowskim. Dlatego obrazu nigdy nie wyświetlono w telewizji. Filmowi również będzie towarzyszyła dyskusja m.in. na temat wykorzystywania archiwaliów w propagandzie" - dodała Tomasińska.
W dniach 8-17 maja w Domu Spotkań z Historią będzie także dostępna multimedialna kompilacja wspomnień i relacji świadków uzupełnionych materiałami tekstowymi i zdjęciami poświęconymi zakończeniu II wojny, z Archiwum Historii Mówionej.
Przegląd filmów montażowych potrwa do końca roku, z przerwą wakacyjną. (PAP)
akn/ dym/
