23.02.2019
Archiwum Eissa - zbiór dokumentów ukazujących działania polskiej dyplomacji na rzecz ratowania Żydów przed Zagładą podczas II wojny światowej. PAP/R. Pietruszka
W sobotę, 23 lutego w Belwederze zostanie udostępniona dla zwiedzających wystawa dokumentów z Archiwum Eissa - podała Kancelaria Prezydenta. Archiwum jest jednym z największych zbiorów dokumentujących działania polskiej dyplomacji na rzecz ratowania Żydów przed Zagładą podczas II wojny światowej. Zwiedzanie wystawy będzie możliwe w godz. 11-16. Wejście od strony Pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego.
Osoby zwiedzające proszone są o zabranie dokumentu tożsamości ze zdjęciem. Kancelaria Prezydenta przypomina, że "na teren Belwederu nie można wnosić niebezpiecznych przedmiotów, pojemników z płynami, dużych toreb, plecaków (nie ma możliwości przechowywania rzeczy)".
Po raz pierwszy w Polsce prezentacja wystawy odbyła się 12 lutego w Belwederze z udziałem prezydenta Andrzeja Dudy.
Nazwa archiwum pochodzi od nazwiska Chaima Eissa, pochodzącego z Ustrzyk zuryskiego kupca, który był członkiem tzw. Grupy Berneńskiej. Grupa ta – pod kierownictwem polskiego ambasadora w Szwajcarii Aleksandra Ładosia – dostarczała Żydom mieszkającym w Polsce fałszywe paszporty południowoamerykańskie (m.in.: Paragwaju, Salwadoru, Boliwii, Peru, Haiti i Hondurasu). Chroniły one przed wywózką do niemieckich obozów zagłady. Według różnych szacunków, w sumie wydano ok. 4 tys. takich dokumentów. Liczba ocalonych pozostaje nieznana.
Kancelaria Prezydenta podała, że "Eiss dostarczał polskim dyplomatom listy Żydów, a potem przemycał sfałszowane dla nich paszporty do Generalnego Gubernatorstwa".
"Ocalałe oryginalne dokumenty jeden z jego potomków zawiózł do Izraela. To m.in. osiem sfałszowanych paragwajskich paszportów, listy osób do uratowania oraz korespondencja polskich dyplomatów i żydowskich organizacji" - napisano.
Dodano, że w skład archiwum wchodzi też oryginalna lista z kilkoma tysiącami nazwisk Żydów z gett, którzy w ten sposób próbowali się ratować z Zagłady. W pozyskanych materiałach jest również imienna lista dzieci z warszawskich sierocińców.
Kancelaria zwraca uwagę, że zbiory te zostały odzyskane przez Polskę po "ponadrocznych negocjacjach". Napisano, że "pomogła w tym m.in. opinia spadkobierców Chaima Eissa o tym, że miejsce archiwaliów jest w Polsce – w instytucjach dokumentujących Holokaust i przedwojenne życie społeczności żydowskiej. Dlatego wkrótce kolekcja trafi do zbiorów Muzeum Auschwitz-Birkenau.
Współorganizatorem prezentowanej ekspozycji jest Instytut Pileckiego. (PAP)
autor: Katarzyna Krzykowska
ksi/ pat/
