Wystawa „Pancerne skrzydła”

„Niech żyje Polska!”
 
Biało-czerwone flagi, transparenty „Leve de Bevrijders!” (Niech żyją wyzwoliciele!), „Niech żyje Polska!”, deszcz kwiatów – tak mieszkańcy flamandzkich miast witali 1 Dywizję Pancerną pod dowództwem gen. Maczka. Mimo upływu lat wdzięczna pamięć o polskich żołnierzach wciąż żyje, a jej wyrazem jest międzynarodowa wystawa Pancerne skrzydła, ukazująca wyzwolenie Flandrii przez żołnierzy 1 Dywizji Pancernej we wrześniu 1944 r. Teksty w trzech wersjach językowych (polskiej, angielskiej i niderlandzkiej) są bogato ilustrowane zdjęciami i filmami – większość z nich nie była dotąd prezentowana szerokiej publiczności. Towarzyszą im unikatowe eksponaty, takie jak sztandar 1 DP i pamiętniki żołnierzy.

1 Dywizja Pancerna została sformowana w Szkocji zimą 1942 r. jako część Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Po przerzuceniu do Francji w 1944 r. uczestniczyła w walkach pod Falaise i Chamboise, gdzie poniosła poważne straty. Mimo to przetrwała i podjęła pościg za niemiecką armią, pokonując średnio 50 km dziennie. By zminimalizować zniszczenia i straty wśród ludności cywilnej, gen. Stanisław Maczek unikał stosowania ognia artyleryjskiego. Mieszkańcy wyzwalanych miejscowości witali polskich żołnierzy z entuzjazmem: „gromadnie, bez wyjątku wylegli przed domy, cisną się do czołgów, rzucają kwiatami, płaczą, szaleją z radości”. Jak wspominał dowódca 1 DP, serdeczność i gościnność Belgów sprawiły, że Polacy poczuli się „jakby we własnym kraju”.
 
Wdzięczność Belgów przejawiała się różnorodnie: od opieki nad grobami poległych Polaków, poprzez nadawanie „polskich” nazw ulicom, aż po organizację uroczystości rocznicowych. O polsko-belgijskiej przyjaźni świadczy także niniejsza wystawa, zorganizowana z inicjatywy Dirka Verbeke, honorowego sekretarza miasta Tielt. Jest to wspólne przedsięwzięcie Przedstawicielstwa Rządu Flandrii w Polsce, Instytutu Pamięci Narodowej, Muzeum II Wojny Światowej przy współpracy Stowarzyszenia Pierwszej Polskiej Dywizji Pancernej, Muzeum Wojska Polskiego oraz Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą; eksponatów użyczyli też prywatni kolekcjonerzy. Projekt i wykonanie wystawy: 7Muz.

Źródło: IPN