Dyrektor CKE: na egzaminie ósmoklasisty będzie więcej zadań otwartych

Egzamin ósmoklasisty po raz pierwszy zostanie przeprowadzony wiosną 2019 r. Będą go pisali uczniowie, którzy w tym roku szkolnym uczą się w VII klasie - są pierwszym rocznikiem, który uczy się zgodnie z nową podstawą programową kształcenia ogólnego i ukończy 8-letnią szkołę podstawową.

PAP: Za kilka dni uczniowie III klas gimnazjów dowiedzą się, jak poszło im na egzaminie gimnazjalnym. Za rok o tej porze na wyniki będą czekali uczniowie ostatniego rocznika, który przystąpi do egzaminu gimnazjalnego i pierwszy rocznik, który będzie miał za sobą egzamin ósmoklasisty. Czy egzamin ósmoklasisty będzie się różnił od egzaminu gimnazjalisty?

Marcin Smolik: Różnice będą i w zakresie merytorycznym, czyli tego, co będzie sprawdzane, i w zakresie - nazwijmy go tak - technicznym. Różnice w zakresie merytorycznym wynikają z różnic w podstawie programowej. Przez najbliższe trzy lata, czyli w roku 2019, 2020 i 2021, egzamin ósmoklasisty będzie sprawdzał to, czego dzieci uczyły się w szkole podstawowej od klasy IV do VI, czyli będzie sprawdzał wymagania zapisane w starej podstawie programowej, oraz to, czego uczyły się w klasie VII i VIII, czyli zgodnie z nową podstawą programową z 2017 r. Te różnice są mniejsze lub większe w zależności od przedmiotu.

W przypadku języka obcego różnice nie są gigantyczne. W przypadku matematyki nowa podstawa programowa jasno określa po raz pierwszy, które wymagania podstawy programowej znajdą się na egzaminie, a których wymagań nie będzie - nauczyciele będą je mogli realizować jeszcze po egzaminie, czyli w maju i czerwcu. Jeśli chodzi o język polski, to różnica wydaje mi się największa między podstawami programowymi. Po pierwsze: na egzaminie ósmoklasisty po raz pierwszy pojawią się pytania z lektur dla klasy VII i VIII i o ile tych lektur dla gimnazjum było tylko kilka, to dla klasy VII i VIII jest 19 pozycji, ale niektóre z nich to wiersze. Będą więc pytania dotyczące lektur. Dużo większy będzie też nacisk na to, na co też większy nacisk kładzie podstawa programowa dla szkoły podstawowej, czyli na tzw. umiejętności retoryczne, a więc tworzenia własnej wypowiedzi.

Różnica techniczna między egzaminem gimnazjalnym a egzaminem ósmoklasisty polega natomiast przede wszystkim na tym, że we wszystkich arkuszach: z polskiego, matematyki i języka obcego będzie więcej zadań otwartych - takich, w których zdający sami formułują odpowiedź, wpisują ją lub - jak w przypadku matematyki - muszą przedstawić cały tok rozumowania, czyli pełne rozwiązanie zadania, a nie tylko zaznaczyć odpowiedź.

PAP: Jaka mniej więcej będzie proporcja między liczbą zadań otwartych i zamkniętych, czyli takich, w których uczeń wybiera jedną odpowiedź spośród podanych w arkuszu?

M.S.: To jest określone bardzo szczegółowo we wszystkich informatorach do tych przedmiotów. W przypadku języka polskiego liczba punktów - bo tu chodzi bardziej o liczbę punktów, które można uzyskać za rozwiązanie zadań niż o samą liczbę zadań -liczba punktów za zadania otwarte będzie wynosiła około 70 proc. wszystkich punktów za arkusz. To dużo, bo na egzaminie gimnazjalnym jest to 40 proc. W przypadku matematyki i języka obcego na egzaminie ósmoklasisty będzie to mniej więcej pół na pół.

Na egzaminie gimnazjalnym z języka obcego na poziomie podstawowym wszystkie zadania są zamknięte, a na poziomie rozszerzonym są zadania zamknięte i otwarte. Krótkie teksty w postaci maila, notatki lub fragmentu bloga piszą tylko zdający na poziomie rozszerzonym. Na egzaminie ósmoklasisty wszyscy uczniowie będą pisali taki krótki tekst. Wszyscy będą też rozwiązywali zadania otwarte w każdej części egzaminu: na rozumienie ze słuchu, na rozumienie tekstów pisanych, ze znajomości funkcji językowych i ze znajomości gramatyki i słownictwa.

PAP: W przyszłym roku będziemy mieli dwa równoległe egzaminy, gimnazjalny i ósmoklasisty. Czy będą przeprowadzane w tym samym czasie? Jak to będzie technicznie rozwiązane?

M.S.: Jesteśmy w trakcie konsultowania harmonogramu egzaminów. Wysłałem maila do dyrektorów ponad 100 największych szkół, w których w przyszłym roku będzie przeprowadzany i egzamin ósmoklasisty, i egzamin gimnazjalny, z propozycją harmonogramu obu tych egzaminów.

Wstępna propozycja jest taka, że oba egzaminy będą przeprowadzane w tym samym terminie. Egzamin z języka polskiego i matematyki w ramach egzaminu ósmoklasisty będą przeprowadzane w tym samym czasie, co egzaminy z tych przedmiotów na egzaminie gimnazjalnym. Natomiast w przypadku egzaminów z języków obcych proponujemy, by były przeprowadzane w dwa kolejne dni, np. na egzaminie ósmoklasisty w środę, a na egzaminie gimnazjalnym w czwartek. To wynika z czysto technicznych względów, po prostu w szkołach, w których uczniowie przystępują do egzaminów z kilku języków, może być po prostu problem ze zorganizowaniem sal, sprzętu do odtwarzania nagrań i zespołów nadzorujących. Zobaczymy, jak dyrektorzy tych dużych szkół ten pomysł przyjmą.

PAP: Kiedy ogłosi pan terminy egzaminów?

M.S.: Wszystko odbędzie się zgodnie z prawem - do 20 sierpnia na pewno będzie ogłoszony harmonogram.

PAP: Do nowego egzaminu ósmoklasisty przygotowują się nie tylko uczniowie, ale też nauczyciele, którzy są egzaminatorami. Jak wyglądają ich przygotowania?

M.S.: Już w ubiegłym roku Okręgowe Komisje Egzaminacyjne przeszkoliły prawie 7 tys. egzaminatorów z języka polskiego. To były osoby, które były egzaminatorami egzaminu gimnazjalnego, tylko przeszły dodatkowe szkolenie do egzaminu ósmoklasisty, bo w tym, jeśli chodzi o ocenianie, zmienia się najwięcej. W przypadku egzaminu z matematyki i języka obcego zasady oceniania się zmieniają, ale nie tak znacznie jak z języka polskiego. Okręgowe komisje egzaminacyjne po wakacjach przystąpią do kolejnych szkoleń dla egzaminatorów i kandydatów na egzaminatorów.

PAP: W latach ubiegłych, gdy wprowadzano nowe egzaminy zewnętrzne lub znacznie je modyfikowano, Centralna Komisja Egzaminacyjna przygotowywała specjalnie z myślą o uczniach egzamin próbny. Czy będzie próbny egzamin ósmoklasisty?

M.S.: Utrzymujemy tę dobrą praktykę. We wrześniu 2017 r. opublikowaliśmy informator z przykładowymi zadaniami, w grudniu 2017 r. opublikowaliśmy przykładowy arkusz wraz z zasadami oceniania i z przykładowo ocenionymi pracami. To wszystko jest dostępne na stronie internetowej Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. Egzamin próbny będzie przeprowadzony w grudniu tego roku - szkoły dostaną od nas arkusze egzaminacyjne. Dopiero po przeprowadzeniu egzaminu próbnego arkusze z niego staną się powszechnie dostępne. Planujemy też większą kampanię informacyjną o egzaminie ósmoklasisty. Egzamin ten, jak każda nowość, budzi emocje uczniów i rodziców.

PAP: W latach ubiegłych część prac z egzaminu próbnego sprawdzali zgodnie z wytycznymi CKE nauczyciele ze szkół, gdzie był przeprowadzany, a część sprawdzali badacze i na ich podstawie przygotowywali rekomendacje dla szkół. Czy także na podstawie wyników próbnego egzaminu ósmoklasisty będą przygotowane rekomendacje dla nauczycieli, na co jeszcze warto zwrócić uwagę, by egzamin lepiej wypadł?

M.S.: Planujemy, że około 4 tys. losowo wybranych prac z każdego przedmiotu sprawdzą egzaminatorzy z Okręgowych Komisji Egzaminacyjnych, byśmy mogli przekazać nauczycielom, rodzicom i uczniom, co uczniowie już dobrze opanowali, a nad czym muszą jeszcze popracować od stycznia do kwietnia.

Rozmawiała: Danuta Starzyńska-Rosiecka (PAP)

dsr/ wus/